Mỹ - Trung chuẩn bị đối thoại thượng đỉnh giữa căng thẳng thương mại leo thang

Tổng thống Mỹ Donald Trump vẫn đang chuẩn bị cho cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc vào cuối tháng 10, trong bối cảnh hai bên nỗ lực giảm căng thẳng xoay quanh các mối đe dọa thuế quan và kiểm soát xuất khẩu, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết hôm thứ Hai.

Sự rạn nứt mới nhất bùng lên sau khi Trung Quốc thông báo vào thứ Năm rằng họ sẽ thắt chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm — động thái khiến Trump phản ứng gay gắt vào thứ Sáu, làm gia tăng biến động trên thị trường và đẩy quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới vào vòng xoáy căng thẳng.

Bessent cho biết đã có nhiều cuộc trao đổi quan trọng giữa hai bên vào cuối tuần qua và dự kiến sẽ có thêm các cuộc họp sắp tới. “Chúng tôi đã giảm căng thẳng đáng kể,” ông nói trong cuộc phỏng vấn với Fox Business Network. “Tổng thống Trump khẳng định các mức thuế mới sẽ chưa có hiệu lực cho đến ngày 1.11. Ông ấy vẫn sẽ gặp Chủ tịch Tập tại Hàn Quốc, và tôi tin rằng cuộc gặp này vẫn sẽ diễn ra như kế hoạch.”

Cuộc gặp giữa Trump và Tập được lên lịch trong khuôn khổ Hội nghị Thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) do Hàn Quốc đăng cai vào cuối tháng này.

Bộ Thương mại Trung Quốc hôm thứ Ba xác nhận đã thông báo trước cho Mỹ về kế hoạch kiểm soát đất hiếm, đồng thời cho biết các cuộc trao đổi giữa hai bên vẫn đang diễn ra, bao gồm cả một cuộc họp cấp chuyên viên vào thứ Hai. Tuy nhiên, người phát ngôn Bộ này cảnh báo rằng “Mỹ không thể yêu cầu đàm phán trong khi đồng thời đe dọa các biện pháp hạn chế mới.”

Thị trường chứng khoán toàn cầu đã có sự phục hồi trong phiên giao dịch đầu ngày thứ Ba, sau khi các chỉ số chính trên Phố Wall tăng tới 2.2% vào thứ Hai nhờ tín hiệu tích cực từ Bessent rằng các cuộc đàm phán thương mại Mỹ - Trung vẫn đang đi đúng hướng.

Trước đó, phát biểu của Trump vào thứ Sáu đã gây ra làn sóng bất ổn, giữa lúc giới đầu tư và các nhà hoạch định chính sách lo ngại về đà tăng nóng của thị trường chứng khoán nhờ cơn sốt đầu tư vào trí tuệ nhân tạo (AI) — yếu tố có thể tác động đến việc làm trong tương lai.

Bessent cho biết các cuộc họp cấp chuyên viên giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ tiếp tục diễn ra trong tuần này tại Washington, bên lề các phiên họp thường niên của Ngân hàng Thế giới và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

“Mức thuế 100% không nhất thiết sẽ được áp dụng,” Bessent nói. “Bất chấp những tuyên bố gay gắt tuần trước, quan hệ song phương vẫn ổn. Các kênh liên lạc đã được mở lại, và chúng ta sẽ chờ xem điều gì xảy ra tiếp theo.”

Sự phản đối mạnh mẽ từ Mỹ

Tuy nhiên, Bessent gọi động thái của Trung Quốc là “khiêu khích” và cho biết Washington đã phản đối quyết liệt. Ông nói thêm rằng Mỹ đang liên hệ với các đồng minh, bao gồm châu Âu, Ấn Độ và các nền dân chủ ở châu Á, để xây dựng mặt trận chung.

“Trung Quốc là một nền kinh tế chỉ huy và kiểm soát. Họ sẽ không thể chỉ huy hay kiểm soát chúng tôi,” Bessent khẳng định.

Trước đó, vào Chủ nhật, Trung Quốc đã đổ lỗi cho Mỹ về việc gia tăng căng thẳng thương mại, gọi các mức thuế đe dọa mới nhất của Trump là “đạo đức giả”. Bắc Kinh bảo vệ chính sách hạn chế xuất khẩu đất hiếm và thiết bị công nghệ — lĩnh vực mà họ đang chiếm ưu thế toàn cầu và đóng vai trò thiết yếu trong sản xuất công nghệ cao.

Theo quy định mới của Trung Quốc, các công ty nước ngoài sản xuất hoặc sử dụng một số loại đất hiếm và nam châm đặc biệt sẽ cần xin giấy phép xuất khẩu nếu sản phẩm có chứa vật liệu hoặc thiết bị có nguồn gốc Trung Quốc, ngay cả khi không có sự tham gia trực tiếp của doanh nghiệp Trung Quốc trong giao dịch.

“Mỹ sẽ từ chối các yêu cầu cấp phép từ phía Trung Quốc,” Bessent nói thêm trong chương trình ‘Mornings with Maria’.