Bạch kim có phải là kim loại quý tiếp theo sẽ bứt phá sau vàng?

Thâm hụt nguồn cung bạch kim gia tăng khi sản lượng khai thác giảm và tồn kho thu hẹp

Thị trường bạch kim bước sang năm thứ ba liên tiếp thâm hụt. Hội đồng Đầu tư Bạch kim Thế giới (WPIC) dự báo thiếu hụt 850,000 ounce trong năm 2025, bất chấp nhu cầu giảm 22% so với cùng kỳ. Sự thiếu hụt này chủ yếu do sản lượng khai thác yếu và tái chế kém, thay vì nhu cầu tăng vọt.

Sản lượng khai thác suy yếu và tái chế hạn chế

Sản lượng là thách thức lớn nhất của bạch kim năm 2025. Sản lượng tinh luyện toàn cầu giảm xuống còn 1.45 triệu ounce trong quý 2/2025, so với 1.54 triệu ounce cùng kỳ 2024. Nam Phi – quốc gia sản xuất lớn nhất – chịu ảnh hưởng từ mưa lớn trong quý 1, khiến sản lượng quý 2 vẫn thấp hơn 8% so với năm trước. WPIC dự kiến nguồn cung khai thác của Nam Phi giảm 6% trong năm, trong khi Zimbabwe giảm 4%, Bắc Mỹ giảm tới 26%. Riêng Nga được dự báo tăng nhẹ 1%.

Nguồn cung tái chế dù cải thiện nhưng vẫn yếu. Nguồn cung thứ cấp tăng 6% so với cùng kỳ, đạt 1.6 triệu ounce, chủ yếu nhờ tái chế ô tô. Tuy vậy, WPIC cho rằng đây vẫn là mức thấp trong lịch sử. Khác với palladium hay rhodium, tái chế bạch kim ít nhạy cảm với giá hơn. Ngay cả khi giá vượt 1,450 USD trong tháng 7, lượng phế liệu đưa ra thị trường vẫn hạn chế.

Tồn kho giảm mạnh và triển vọng nhu cầu trái chiều

Tổng nguồn cung bạch kim dự kiến giảm 3% trong năm 2025, xuống còn 7.03 triệu ounce. Trong khi đó, tồn kho trên mặt đất tiếp tục bị rút cạn, dự kiến giảm 22% trong năm nay còn 2.98 triệu ounce, thấp hơn nhiều so với 5.51 triệu ounce năm 2022.

Về nhu cầu, triển vọng vẫn chưa rõ ràng. Nhu cầu công nghiệp dự kiến giảm 22%, nhu cầu ô tô giảm 3% do sản lượng xe toàn cầu chững lại. Ngược lại, nhu cầu trang sức tăng 11% lên 2.23 triệu ounce, nhờ bạch kim được chiết khấu mạnh so với vàng. Các nhà bán buôn Trung Quốc đang thúc đẩy sản xuất tăng 42% để bù đắp doanh số vàng giảm.

Đối với nhu cầu đầu tư, yếu tố thuế quan tạo ra biến động lớn. Đầu năm 2025, dòng vốn đầu tư vào bạch kim vật chất tại Mỹ tăng mạnh do lo ngại hạn chế thương mại. Mặc dù xu hướng này tạm lắng, nhưng đã xuất hiện trở lại sau khi Mỹ áp thuế đồng. Bên cạnh đó, rủi ro địa chính trị tại Nam Phi tiếp tục là mối đe dọa đối với nguồn cung.

Dù nhu cầu tổng thể suy giảm, thâm hụt nguồn cung vẫn sâu. Giá hiện tại vẫn chưa đủ cao để kích thích các dự án khai thác mới, do khai thác ở độ sâu lớn tốn kém. Thậm chí, mức tăng 50% trong giá giỏ cũng chưa đủ tạo động lực mở rộng sản lượng. Sự thắt chặt cơ cấu này tiếp tục củng cố triển vọng lạc quan cho bạch kim trong năm 2025.

Tỷ lệ bạch kim-vàng phát tín hiệu tăng giá mạnh

Trong lịch sử, bạch kim thường đi sau vàng trong các chu kỳ tăng trưởng chính. Cuối thập niên 1970 và đầu những năm 2000, vàng bứt phá trước, sau đó bạch kim tăng với biên độ phần trăm lớn hơn. Sự trễ nhịp này tạo cơ hội cho nhà đầu tư bỏ lỡ đợt tăng đầu của vàng nhưng vẫn có thể tận dụng bạch kim.

Từ cuối những năm 1990 đến 2008, bạch kim từng giao dịch cao hơn vàng với tỷ lệ bạch kim-vàng duy trì trên 1.00. Tuy nhiên, sau khủng hoảng tài chính 2008, xu hướng đảo ngược, bạch kim liên tục giao dịch dưới vàng, tỷ lệ giảm dần trong kênh giảm rõ nét. Đến năm 2025, tỷ lệ này chỉ quanh 0.38 – tức bạch kim chỉ bằng 38% giá vàng.