Chi tiêu hộ gia đình Nhật Bản tăng chậm, lạm phát cao tiếp tục kìm hãm tiêu dùng

Chi tiêu hộ gia đình tại Nhật Bản trong tháng 6 tăng nhưng với tốc độ chậm hơn dự báo của giới thị trường, theo số liệu chính phủ công bố hôm thứ Sáu. Nguyên nhân chính đến từ giá cả leo thang, đặc biệt ở nhóm thực phẩm, khiến người dân hạn chế mua sắm và gia tăng sức ép lên xu hướng tiêu dùng nói chung.

Dù lạm phát lõi đã duy trì trên mục tiêu 2% của Ngân hàng Nhật Bản (BoJ) suốt hơn ba năm — yếu tố có thể tạo điều kiện để BOJ nâng lãi suất trong quá trình rút dần chính sách tiền tệ siêu nới lỏng — song tình trạng tiêu dùng yếu vẫn là rủi ro đáng kể, bên cạnh các yếu tố địa chính trị và tác động từ thuế quan.

Theo Bộ Nội vụ và Truyền thông, chi tiêu tiêu dùng tháng 6 tăng 1.3% so với cùng kỳ năm ngoái, thấp hơn nhiều so với mức dự báo trung bình 2.6% và giảm mạnh so với mức tăng 4.7% của tháng 5. Sau điều chỉnh theo mùa, so với tháng trước, chi tiêu giảm 5.2% — mức giảm sâu nhất kể từ tháng 1/2021 — trong khi các nhà kinh tế dự đoán mức giảm chỉ khoảng 3%.

Riêng chi tiêu cho thực phẩm giảm 2.1% so với cùng kỳ, đánh dấu lần giảm đầu tiên sau ba tháng. Đặc biệt, chi tiêu cho gạo — một mặt hàng quan trọng trong rổ giá thực phẩm — giảm 12.1%, mức giảm nhanh nhất kể từ tháng 5/2022. Một quan chức bộ cho biết, giá gạo tăng đã khiến lượng tiêu thụ giảm, đồng thời thúc đẩy xu hướng chuyển sang mua các sản phẩm giá rẻ hơn.

Ngân hàng Nhật Bản theo dõi sát sao diễn biến tiêu dùng và tiền lương để quyết định thời điểm điều chỉnh lãi suất. Việc tăng lương mạnh mẽ được coi là yếu tố then chốt giúp bù đắp chi phí sinh hoạt tăng cao do lạm phát. Năm nay, các doanh nghiệp Nhật Bản đã đồng ý nâng lương 5.25% — mức cao nhất trong 34 năm. Tuy nhiên, tiền lương thực tế trong tháng 6 vẫn giảm, đánh dấu tháng giảm thứ sáu liên tiếp khi tốc độ tăng lương không theo kịp lạm phát, làm dấy lên lo ngại về triển vọng phục hồi kinh tế dựa trên tiêu dùng của nền kinh tế lớn thứ tư thế giới.

Trước đó, hôm thứ Năm, chính phủ đã hạ dự báo tăng trưởng cho năm tài khóa hiện tại do thuế quan từ Mỹ làm chậm chi tiêu vốn, trong khi lạm phát kéo dài tiếp tục gây áp lực lên tiêu dùng cá nhân. Nhà kinh tế trưởng Masato Koike tại Sompo Institute Plus cảnh báo rằng nếu lợi nhuận doanh nghiệp bị thu hẹp đáng kể vì tác động của thuế quan Mỹ, điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tiền thưởng mùa đông và các vòng đàm phán lương vào mùa xuân 2026, từ đó làm chậm lại tiến trình tăng lương.