Cuộc đối đầu Trump - Putin khiến giá dầu bất ổn

Tâm lý các nhà giao dịch dầu đã chuyển sang hướng lạc quan sau khi Tổng thống Trump đe dọa áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga nhằm thúc đẩy một lệnh ngừng bắn với Ukraine, khiến lượng vị thế mua trên dầu Brent và WTI tăng mạnh.

Dù các dự báo nhu cầu vẫn mang xu hướng tiêu cực và OPEC+ tiếp tục nâng sản lượng, việc Trump áp thêm thuế đối với Ấn Độ do nước này nhập khẩu dầu Nga càng làm gia tăng lo ngại về nguồn cung, đẩy giá dầu lên cao.

Đáng chú ý, cả Ấn Độ và Trung Quốc đều tuyên bố sẽ tiếp tục nhập khẩu dầu Nga, làm phức tạp thêm nỗ lực của Trump và khiến khả năng giá dầu tăng trên toàn cầu nếu các lệnh trừng phạt được thực thi trở nên hiện hữu.

Gần đây, tâm lý thị trường dầu đã chuyển biến tích cực, bất chấp các dự báo cho thấy tốc độ tăng trưởng nhu cầu chậm lại và việc OPEC+ quyết định bổ sung sản lượng.

Nguyên nhân chính của sự thay đổi này đến từ tuyên bố của Tổng thống Mỹ Donald Trump, đe dọa sẽ áp đặt các lệnh trừng phạt mới đối với Nga nếu nước này không nhanh chóng đồng ý ngừng bắn với Ukraine. Ngay sau tuyên bố này, giá dầu tăng lên mức cao nhất trong vòng một tháng, bỏ qua các yếu tố tiêu cực về nhu cầu.

Dầu Brent khởi đầu tuần ở mức trên 69 USD/thùng, mặc dù OPEC+ đã thông báo sẽ tăng thêm 547,000 thùng/ngày vào sản lượng từ tháng tới. Con số này giảm so với mức hơn 73 USD hồi cuối tuần trước, thời điểm Trump đưa ra đe dọa, đồng thời áp mức thuế 25% cùng phụ phí trừng phạt nhằm vào Ấn Độ do nước này tiếp tục nhập khẩu dầu Nga.

Phản ứng của thị trường dầu đối với thông tin này là điều khá bất ngờ, đặc biệt trong bối cảnh nhiều tổ chức lớn như Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) và một số ngân hàng đầu tư đưa ra các dự báo kém lạc quan về nhu cầu. Tuy nhiên, phản ứng đó là có thật và cho thấy rằng ảnh hưởng của các dự báo tiêu cực đến giá dầu hiện không còn mạnh mẽ như trước.

Theo Bloomberg, trong tuần cuối tháng 7, các nhà giao dịch tổ chức đã tăng gần 40,000 vị thế mua đối với dầu Brent và West Texas Intermediate, mức tăng mạnh nhất kể từ tháng 6. Trước đó, vào tháng 6, sự gia tăng vị thế mua là phản ứng trước vụ trao đổi tên lửa giữa Israel và Iran, khiến lo ngại về một cuộc chiến mở rộng ở Trung Đông gia tăng.

Phản ứng tương tự lúc này cho thấy nhà đầu tư đang lo ngại về rủi ro nguồn cung từ Nga, trong bối cảnh Tổng thống Trump gây áp lực buộc các bên tại Donbass đạt được thỏa thuận ngừng bắn. Đầu tháng này, ông Trump đã dọa sẽ áp thuế thứ cấp 100% đối với bất kỳ quốc gia nào tiếp tục mua dầu Nga nếu không có tiến triển ngừng bắn. Nga hiện xuất khẩu trung bình 7 triệu thùng dầu mỗi ngày, chiếm tỷ trọng đáng kể trong nguồn cung toàn cầu. Nếu các biện pháp trừng phạt được thực hiện, thị trường dầu toàn cầu có thể rơi vào tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng, ING cảnh báo giữa tháng 7. Tuy nhiên, tình hình nay đã phức tạp hơn.

Ấn Độ tuần trước khẳng định sẽ không ngừng mua dầu Nga, bất chấp lời đe dọa từ phía Mỹ. Theo Reuters dẫn lời các quan chức giấu tên tại New Delhi, Ấn Độ không có kế hoạch ngay lập tức ngừng nhập khẩu dầu Nga, cho dù có đối mặt với thuế trừng phạt 100%.

“Một phần lớn trong số đó là hợp đồng dài hạn,” một quan chức giải thích. “Không thể nói dừng là dừng ngay.” Nhưng vấn đề không chỉ dừng lại ở các hợp đồng. Dường như quan hệ giữa Washington và New Delhi đang xấu đi nhanh chóng trong thời gian gần đây. Theo một báo cáo của Financial Times, nguyên nhân chính là việc Ấn Độ ngày càng phụ thuộc vào dầu Nga.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio gọi các giao dịch này là “vấn đề gây căng thẳng” trong quan hệ song phương. Tổng thống Trump cũng có động thái đáp trả khi ký thỏa thuận thương mại với Pakistan và nói về kế hoạch khai thác các mỏ dầu “khổng lồ” tại nước này, đồng thời gọi nền kinh tế Ấn Độ là “đã chết”, cùng với Nga.

Căng thẳng giữa Mỹ và một trong những quốc gia nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới đang leo thang rõ rệt. Trên thực tế, Tổng thống Mỹ có vẻ sẵn sàng mạo hiểm với việc giá dầu toàn cầu tăng mạnh khi sử dụng các mức thuế thứ cấp, và giới giao dịch đang bắt đầu định vị cho một kịch bản như vậy. Tuy nhiên, không chỉ riêng Ấn Độ phớt lờ cảnh báo từ Trump. Trung Quốc cũng đã lên tiếng từ chối ngừng nhập dầu Nga.

“Trung Quốc luôn ưu tiên bảo đảm nguồn cung năng lượng theo cách phục vụ lợi ích quốc gia,” Bộ Ngoại giao Trung Quốc viết trên X tuần trước, sau hai ngày đàm phán với Mỹ tại Thụy Điển, trùng với thời điểm Trump đe dọa áp thuế 100%. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent nhận định: “Người Trung Quốc rất xem trọng chủ quyền,” và nói thêm: “Chúng tôi không muốn xâm phạm điều đó, vì vậy họ sẵn sàng chịu thuế 100%,” theo trích dẫn từ ABC Úc hôm nay.

Dẫu vậy, nếu thực thi lời đe dọa, Trump có thể tự gây bất lợi cho mình trên hai mặt trận: thương mại và giá nhiên liệu nội địa. Một đợt tăng giá dầu toàn cầu do các biện pháp thuế trừng phạt có thể khiến giá xăng tại Mỹ tăng mạnh. Đồng thời, một mức thuế 100% áp lên Trung Quốc gần như chắc chắn sẽ chấm dứt tiến trình đàm phán thương mại mà Trump đã đặt nhiều kỳ vọng.

Vấn đề hiện tại là liệu ông Trump sẵn sàng đánh đổi đến mức nào, một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc hay giá dầu thấp, để buộc Nga nhượng bộ và đồng ý với lệnh ngừng bắn.