Lạm phát cơ bản là gì?

Lạm phát cơ bản là gì?

Lạm phát cơ bản (Core inflation): Là sự thay đổi mức giá chung của hàng hóa và dịch vụ nhưng không bao gồm những chi phí từ các ngành thực phẩm và đồ uống, ngành năng lượng bởi giá của các mặt hàng này rất dễ biến động. 

Tại sao phải loại bỏ những chi phí từ các ngành thực phẩm và năng lượng?

Như đã nói ở trên, giá của các loại mặt hàng này rất dễ biến động, khá ngẫu nhiên, mang tính nhất thời và không theo bất cứ một xu hướng nào. Tất cả những loại giá đó chỉ gây ra sự thay đổi tạm thời mặt bằng giá nói chung và sẽ lại biến mất ngay sau đó. 

Ví dụ trong trường hợp của các loại lương thực thực phẩm tươi sống theo thời vụ và chủ yếu phụ thuộc vào sự biến động của chất lượng mùa màng do tác động của thiên tai hay những sự cố bệnh dịch như bệnh dịch bò điên hay dịch cúm gà... gây ra. Hay có thể kể đến những cơn sốc của giá dầu thô trên thị trường thế giới từ trước đến nay cũng thường xuyên chịu tác động của các nhân tố tạm thời như căng thẳng địa chính trị, bệnh dịch, thời tiết... 

Tại sao phải sử dụng lạm phát cơ bản?

Nhìn chung, lạm phát cơ bản cũng có những tác động như lạm phát thông thường đó là phản ánh rõ nét mối quan hệ giữa giá cả hàng hóa, dịch vụ và mức thu nhập của người tiêu dùng. Ngoài ra, lạm phát cơ bản cũng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc xác định triển vọng dài hạn của lạm phát. 

Nhìn nhận một cách tổng quát hơn, lạm phát cơ bản phản ánh xu hướng lạm phát tốt hơn so với lạm phát. Tuy nhiên so với lạm phát, lạm phát cơ bản phản ánh tương đối trễ các thời điểm thay đổi xu hướng lạm phát. Ở đây phải lưu ý rằng các tác động của chính sách tiền tệ cũng phải sau một độ trễ nhất định mới có hiệu lực; do đó, sẽ là quá muộn nếu các NHTW cứ khoanh tay đợi cho đến khi lạm phát cơ bản bắt đầu tăng lên trước khi cố gắng làm giảm sức ép lạm phát. Do cả lạm phát và lạm phát cơ bản đều có những lợi ích và các mặt hạn chế, tốt nhất nên theo dõi phân tích cả 2 chỉ số này trong điều hành chính sách kinh tế tài chính vĩ mô. Có thể thấy các NHTW hàng đầu thế giới như Fed hay ECB từ trước đến nay đều phải đưa ra những chính sách thay đổi lãi suất đáng kể và đúng lúc để chống lại sự tăng giá tạm thời và để đảm bảo cho sự ổn định giá cả lâu dài trong nước, khu vực. 

Phương pháp đo lường lạm phát cơ bản

Giống như lạm phát, lạm phát cơ bản cũng được tính toán dựa trên dữ liệu CPI lõi (sở dĩ dùng số liệu CPI lõi bởi khi này sẽ loại được các yếu tố ngoại lai kể trên) như sau:

Lạm phát cơ bản = (Giá trị CPI lõi hiện tại / Giá trị CPI cơ sở) x 100

Tác động của lạm phát cơ bản

Như đã đề cập ở trên, lạm phát cơ bản cũng có những tác động như lạm phát thông thường đó là phản ánh rõ nét mối quan hệ giữa giá cả hàng hóa, dịch vụ và mức thu nhập của người tiêu dùng. Khi mức giá của hàng hóa tăng lên, với cùng một lượng tiền tệ, bạn sẽ chỉ mua được ít hàng hóa hơn so với trước đó. Vì vậy, lạm phát cho thấy sự mất giá trị của khả năng thanh toán của một đồng tiền tệ trong một quốc gia. Và ngoài ra, lạm phát cơ bản cũng sẽ là yếu tố quan trọng tribg việc xác định triển vọng dài hạn của lạm phát. 

Xu hướng lạm phát cơ bản của Mỹ 
 

Xu hướng lạm phát cơ bản của Mỹ 

Tính tới thời điểm viết bài, xu hướng lạm phát cơ bản của Mỹ đang giảm dần. Bởi khi này, Fed đã thực thi chính sách tiền tệ thắt chặt nhất trong 23 năm để có thể kìm hãm lạm phát cao từ thời kỳ đại dịch. Các nhà đầu tư đang kỳ vọng mức lạm phát chung giảm về mục tiêu 2% bởi đây sẽ là tín hiệu cho thấy gần như 100% khả năng Fed sẽ xoay trục chính sách và cũng là ‘’hồi kèn’’ cho thấy hoạt động kinh tế Mỹ sẽ càng sôi động hơn.