
Chính phủ New Zealand phát đi tín hiệu về một giai đoạn căng thẳng tài khóa kéo dài, khi các dự báo cập nhật cho thấy ngân sách sẽ không thể quay lại trạng thái thặng dư trong vòng 5 năm tới. Động thái này diễn ra trong bối cảnh Bộ trưởng Tài chính Nicola Willis tiếp tục nhấn mạnh lập trường thắt chặt chi tiêu, đồng thời thừa nhận đà phục hồi của nền kinh tế vẫn còn mong manh.
Phát biểu cùng thời điểm công bố Báo cáo Cập nhật Kinh tế và Tài khóa giữa năm, bà Willis duy trì giọng điệu lạc quan thận trọng về triển vọng tăng trưởng, song tái khẳng định cam kết của chính phủ đối với kỷ luật tài khóa nghiêm ngặt. Theo bà, các số liệu gần đây cho thấy nền kinh tế đang bắt đầu ổn định trở lại sau giai đoạn suy giảm kéo dài, dù triển vọng chung vẫn bị phủ bóng bởi nhu cầu nội địa yếu và những bất định từ môi trường bên ngoài.
Các dự báo mới được đưa ra sau những định hướng trước đó liên quan đến kế hoạch huy động vốn của chính phủ, qua đó tiếp tục củng cố bức tranh về việc thắt chặt chi tiêu trong ngắn hạn, song nhu cầu vay mượn ở mức cao trong trung hạn vẫn khó tránh khỏi.
Theo cập nhật mới nhất, chính phủ kỳ vọng nền kinh tế sẽ ghi nhận mức tăng trưởng khiêm tốn trong quý III, sau khi suy giảm trong 3/5 quý gần đây. Dự báo của Bộ Tài chính cho thấy động lực tăng trưởng có thể cải thiện dần trong vòng 18 tháng tới, tuy nhiên quá trình phục hồi trước mắt vẫn thiếu đồng đều và dễ bị tổn thương trước các rủi ro toàn cầu, bao gồm những thay đổi trong chính sách thương mại của Mỹ và triển vọng tăng trưởng quốc tế suy yếu.
Dù xuất hiện các tín hiệu ổn định, triển vọng tài khóa lại xấu đi rõ rệt. Chính phủ hiện dự báo thâm hụt ngân sách trong năm tài chính hiện tại sẽ lớn hơn so với ước tính tại Ngân sách tháng 5, đồng thời không còn kỳ vọng quay trở lại thặng dư trong suốt giai đoạn dự báo 5 năm, sau khi tính đến chi phí của chương trình bảo hiểm tai nạn quốc gia. Mặc dù mức thâm hụt được dự báo sẽ thu hẹp đáng kể về cuối kỳ, triển vọng này cho thấy thách thức không nhỏ trong việc khôi phục cân đối ngân sách, đồng thời vẫn phải hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Bà Willis nhấn mạnh rằng kiểm soát chi tiêu sẽ tiếp tục là trụ cột trong chiến lược tài khóa. Mọi khoản chi mới trong Ngân sách tháng 5 tới sẽ được phân bổ có chọn lọc, tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên như y tế, giáo dục, quốc phòng và an ninh trật tự. Cách tiếp cận này phản ánh quan điểm rằng uy tín và kỷ luật ngân sách là yếu tố then chốt để khôi phục niềm tin, dù một số ý kiến chỉ trích cho rằng việc cắt giảm chi tiêu có thể tiếp tục tạo áp lực lên hoạt động kinh tế.
Bên cạnh đó, các dự báo cập nhật cũng cho thấy quỹ đạo tăng trưởng yếu hơn đôi chút so với giả định trước đây, trong khi triển vọng lạm phát trong năm tới nhích cao hơn, khiến bài toán phối hợp chính sách trở nên phức tạp hơn. Nợ ròng của chính phủ hiện được dự báo sẽ đạt đỉnh ở mức xấp xỉ 47% GDP vào cuối thập kỷ này, cao hơn nhẹ so với các ước tính trước đó, qua đó càng củng cố lập luận cho việc duy trì kỷ luật tài khóa chặt chẽ.
Nhìn chung, bản cập nhật cho thấy chính phủ New Zealand đang nỗ lực cân bằng giữa những dấu hiệu phục hồi ban đầu của nền kinh tế và quyết tâm kiểm soát chặt chẽ tài chính công, trong bối cảnh con đường quay trở lại thặng dư ngân sách vẫn còn khá xa.
Sự suy yếu của triển vọng tài khóa, kết hợp với chính sách thắt chặt chi tiêu kéo dài, tiếp tục củng cố bối cảnh tăng trưởng thận trọng, qua đó hạn chế áp lực tăng đối với lợi suất trái phiếu và khiến sự chú ý của thị trường tập trung nhiều hơn vào định hướng chính sách của Ngân hàng Trung ương New Zealand (RBNZ).
Đối với đồng đô la New Zealand (NZD), bản cập nhật tài khóa mang hàm ý trung tính đến hơi tiêu cực. Dù kỳ vọng GDP trong ngắn hạn được cải thiện phần nào, việc không có thặng dư trong toàn bộ giai đoạn dự báo cùng với mức đỉnh nợ công cao hơn dự kiến đã làm gia tăng nhận định rằng dư địa chính sách của chính phủ bị thu hẹp. Trong bối cảnh chính sách tài khóa duy trì trạng thái thắt chặt và tăng trưởng còn mong manh, diễn biến của NZD nhiều khả năng vẫn phụ thuộc chủ yếu vào chênh lệch lãi suất toàn cầu và tâm lý rủi ro, khiến đồng tiền này nhạy cảm hơn với biến động của lợi suất trái phiếu Mỹ và khẩu vị rủi ro chung