Trung Quốc tung "át chủ bài" để vực dậy thị trường tài chính

Từ tái cấp vốn cho các ngân hàng nông thôn đến hỗ trợ thị trường chứng khoán, Central Huijin, một bộ phận của Quỹ đầu tư quốc gia Trung Quốc, đã hỗ trợ hệ thống tài chính của nước này kể từ khi thành lập hai thập kỷ trước. Nhưng trong năm qua, quy mô các đợt can thiệp của quỹ đã đẩy quỹ vào tâm điểm chú ý.

Khoản nắm giữ các quỹ ETF của Central Huijin đã vượt 1 nghìn tỷ NDT (140 tỷ USD) vào năm 2024, tăng gấp bảy lần so với cùng kỳ năm ngoái, khi chính phủ ban hành các biện pháp kích thích nhằm thúc đẩy nền kinh tế.

Bắc Kinh đã thể hiện rõ mong muốn xây dựng các tổ chức tài chính lớn để giúp lĩnh vực này vượt qua biến động kinh tế và thị trường. Central Huijin, với cả hoạt động mua trực tiếp và danh mục đầu tư khổng lồ các công ty, là một thành phần quan trọng trong sáng kiến này.

Trong giai đoạn leo thang cuộc chiến thương mại với Mỹ vào tháng 4, Central Huijin đã công khai cam kết hỗ trợ thị trường và lần đầu tiên tự mô tả mình trong một tuyên bố là thành viên của "đội nhà" gồm các nhà đầu tư lớn được nhà nước hậu thuẫn trên thị trường của đất nước.

“Central Huijin rõ ràng đang đóng một vai trò lớn,” George Magnus, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Trung Quốc của Đại học Oxford, cho biết.

“Huijin sẽ được kêu gọi can thiệp nhiều hơn vào lĩnh vực tài chính và thị trường chứng khoán khi Trung Quốc thích nghi với thực tế nợ xấu cao hơn, điều kiện tín dụng thắt chặt hơn và giá tài sản yếu hơn,” ông nói thêm.

“Huijin đang trở thành một điều phối viên chiến lược,” một cố vấn chính sách ở Bắc Kinh cho biết. “Đây là một công cụ tiện lợi để nhà nước sử dụng khi cần thắt chặt kiểm soát các nguồn lực tài chính quan trọng.”

Kể từ khi thành lập vào năm 2003, quỹ này đã đóng vai trò là người cho vay cuối cùng của chính phủ. Quỹ cũng nắm giữ cổ phần kiểm soát hoặc chiến lược trong các ngân hàng lớn, chẳng hạn như ICBC và China Everbright, cũng như các đơn vị bảo hiểm gặp khó khăn được tách ra từ Anbang - một tập đoàn tài chính Trung Quốc đã nộp đơn phá sản vào năm 2024 sau nhiều năm vật lộn với tình trạng mất khả năng thanh toán.

Quỹ này đã trở thành một công ty con thuộc sở hữu hoàn toàn của Quỹ đầu tư quốc gia Trung Quốc, China Investment Corporation, vào năm 2007.

Sau một cuộc cải tổ lãnh đạo sâu rộng và động thái kích thích vào tháng 9 năm ngoái, quỹ đã mở rộng đáng kể danh mục đầu tư của mình, đi sâu hơn vào ETF và mở rộng ra toàn bộ hệ thống tài chính.

Hiện quỹ được lãnh đạo bởi Zhang Qingsong, 59 tuổi, cựu chuyên gia ngân hàng trung ương với ba thập kỷ kinh nghiệm trong hệ thống tài chính Trung Quốc. Ông cũng từng giữ các vị trí quản lý cấp cao tại các ngân hàng như Ngân hàng Nông nghiệp Trung Quốc và Ngân hàng Trung Quốc, giúp ông có kiến thức sâu rộng về danh mục đầu tư mở rộng của Huijin.

Vào tháng 2, Bộ Tài chính đã chuyển giao cổ phần kiểm soát trong ba công ty quản lý nợ xấu lớn nhất của Trung Quốc — Cinda, Orient và Great Wall — cho Huijin, mà không mất phí.

Tổng tài sản được quản lý của quỹ lên tới 1.1 nghìn tỷ USD tính đến tháng 6 năm 2024, nhưng quỹ cũng nắm giữ cổ phần trong danh mục các tổ chức tài chính nhà nước với tổng tài sản ít nhất 29 nghìn tỷ USD — một tỷ lệ rất lớn trong tổng tài sản tài chính của đất nước.

Mặc dù tháng 4 là lần đầu tiên Huijin công khai tuyên bố mình đóng vai trò quỹ can thiệp nhà nước trong "đội nhà", nhưng quỹ đã hành động tương tự trong quá khứ để giúp đặt một mức sàn cho thị trường chứng khoán Trung Quốc trong thời kỳ khó khăn.

Trước đây, quỹ đã đóng vai trò tương tự trong việc hỗ trợ cổ phiếu trong đợt sụt giảm thị trường năm 2015, đầu tư ước tính 1.2 nghìn tỷ NDT vào hơn 900 công ty để ngăn chặn sự sụp đổ. Dù đã thoái vốn khỏi phần lớn các khoản đầu tư này từ năm 2021, Huijin vẫn còn nắm giữ cổ phần tại 165 công ty niêm yết tính đến quý I năm 2025.

Nhưng từ đầu năm 2024, trọng tâm của quỹ đã chuyển sang tăng cường nắm giữ các quỹ ETF theo dõi các chỉ số chính, điều này tránh được các vấn đề phát sinh từ việc mua cổ phiếu đơn lẻ.

Việc mua vào này đã tăng tốc trong tháng 4 sau khi Donald Trump công bố loạt thuế quan “ngày giải phóng”, Huijin đã cam kết sẽ tăng mua ETF “khi cần thiết.” Một nhà phân tích tại Thượng Hải ước tính rằng chỉ riêng trong tháng 4, Huijin đã chi khoảng 200 tỷ nhân dân tệ mua ETF.

Vai trò mở rộng của Huijin trong năm nay đã được hỗ trợ bởi các các cơ quan quản lý khác, đáng chú ý là PBoC. Khi Trung Quốc tìm cách củng cố lĩnh vực tài chính của mình, Huijin có thể giúp tạo điều kiện cho các vụ sáp nhập và đẩy nhanh thời gian phê duyệt.

Hoạt động đầu tư của Central Huijin đang diễn ra song song với chiến dịch thúc đẩy chia cổ tức từ các doanh nghiệp niêm yết do chính phủ Trung Quốc phát động, mang lại nguồn thu ổn định và hấp dẫn cho quỹ này.

Trong khi đó, áp lực cạnh tranh và dòng tiền khổng lồ từ Huijin cũng buộc các công ty quản lý quỹ phải giảm phí dịch vụ, giúp Huijin tiết kiệm đáng kể chi phí đầu tư.

Nhiều chuyên gia nhận định rằng Huijin sẽ rút khỏi thị trường sau một thời gian nắm giữ, giống như các đợt can thiệp trước đây. Tuy nhiên, với quy mô mua vào quá lớn trong năm 2024, quá trình thoái vốn lần này có thể kéo dài hàng chục năm, phản ánh vai trò ngày càng chiến lược của Huijin trong việc ổn định thị trường tài chính Trung Quốc.