Ba biến số lớn giữ giá dầu “căng như dây đàn”

Việc dỡ bỏ các hạn chế sản lượng của OPEC+, hoạt động tích trữ dầu của Trung Quốc và căng thẳng địa chính trị đang là những yếu tố chính chi phối giá dầu thô trong năm nay – và nhiều khả năng sẽ tiếp tục trong thời gian tới.

Hiểu được những gì đang tác động đến thị trường là một chuyện, nhưng dự đoán chính xác cách các yếu tố này diễn biến lại là một thử thách hoàn toàn khác. Điều đáng nói là cả ba đều mang tính khó lường, thay đổi nhanh chóng, khiến việc dự báo thị trường dầu trở nên phức tạp hơn bao giờ hết.

Điều này được phản ánh rõ rệt trong các cuộc thảo luận tại Diễn đàn Thị trường Năng lượng tổ chức tuần này ở Fujairah, trung tâm lưu trữ và vận chuyển dầu mỏ của UAE. Mặc dù các hội nghị thường có cả quan điểm “gấu” lẫn “bò”, nhưng mức độ bất định về triển vọng trong 2-3 quý tới được đánh giá là đặc biệt cao.

OPEC+ và sản lượng dầu

Ba yếu tố chính tác động đến thị trường thường tạo hiệu ứng trái chiều. Chẳng hạn, việc dỡ bỏ hạn ngạch sản lượng tự nguyện của 8 thành viên OPEC+ trong năm nay – tương đương 2.2 triệu thùng/ngày, cùng 137,000 thùng bổ sung trong tháng 10 – về lý thuyết là tin xấu cho giá dầu, bởi nhu cầu toàn cầu chưa chắc đủ lớn để hấp thụ nguồn cung tăng thêm.

Tuy vậy, thực tế cho thấy mức tăng xuất khẩu không tương ứng với hạn mức sản lượng mới. Các ước tính trong ngành chỉ ra rằng 8 quốc gia này mới chỉ cung cấp khoảng ¾ sản lượng được phép bổ sung, tức là khoảng 500,000 thùng/ngày – tương đương 0.5% nhu cầu toàn cầu – vẫn chưa xuất hiện trên thị trường.

Nghịch lý này biến động thái nâng hạn ngạch thành yếu tố tích cực cho giá, thay vì tiêu cực. Điều đó đồng nghĩa, nếu OPEC+ tiếp tục tăng hạn ngạch trong cuộc họp cuối tuần này, thị trường có thể phản ứng yếu ớt, do nhà đầu tư chờ xem lượng dầu bổ sung thực tế là bao nhiêu.

Trung Quốc và chiến lược dự trữ

Một yếu tố khác là khối lượng dầu thô mà Trung Quốc đã dự trữ trong năm nay. Việc hút bớt lượng dầu dư thừa đã góp phần giữ giá Brent ổn định trong vùng 65–70 USD/thùng suốt nhiều tháng qua.

Dù Bắc Kinh không công bố số liệu chính thức, nhưng có thể ước tính thông qua chênh lệch giữa nhập khẩu + sản lượng nội địa với sản lượng tinh chế. Theo cách tính này, Trung Quốc có thể đã dự trữ thêm ít nhất 500,000 thùng/ngày trong năm nay.

Tuy nhiên, việc này vốn thiếu minh bạch, nên khó đoán liệu Trung Quốc có tiếp tục tích trữ hay sẽ xả kho. Lịch sử cho thấy Bắc Kinh thường mua nhiều khi giá thấp và hạn chế khi giá cao. Tháng 9 vừa qua, nhập khẩu dầu của Trung Quốc đã giảm xuống còn 10,83 triệu thùng/ngày, mức thấp nhất từ tháng 2, sau khi giá dầu tăng mạnh hồi tháng 6 do căng thẳng Israel – Iran.

Căng thẳng địa chính trị

Ngoài yếu tố cung – cầu, địa chính trị ngày càng đóng vai trò quan trọng trong năm nay. Ngòi nổ từ xung đột Israel – Iran, các cuộc tấn công của Ukraine vào nhà máy lọc dầu Nga, hay căng thẳng thương mại từ chính quyền Trump đều góp phần khuấy động thị trường.

Điều đáng chú ý là tác động của chúng rất khó đoán định. Chẳng hạn, việc nhà máy lọc dầu Nga bị phá hủy có thể làm giảm xuất khẩu nhiên liệu tinh chế, nhưng lại thúc đẩy xuất khẩu dầu thô – điều này có thể giúp tăng lợi nhuận cho các nhà máy lọc dầu quốc tế.

Tất cả những biến động này có thể khiến giá dầu dao động mạnh, song đồng thời cũng làm nhiều nhà đầu tư trở nên thận trọng, chờ thêm dữ liệu rõ ràng trước khi quyết định đặt cược theo hướng nào.