Các ngân hàng trung ương "giảm tốc" gom vàng

Giá vàng tăng cao đã khiến hoạt động mua vàng của các ngân hàng trung ương hạ nhiệt, song Hội đồng Vàng Thế giới vẫn đánh giá mức mua trong tháng 8 là “vững chắc”. Trên toàn cầu, các ngân hàng trung ương đã bổ sung 10 tấn vàng vào dự trữ trong tháng 8.

Sự chậm lại này đã bắt đầu rõ rệt từ quý 2, khi các ngân hàng trung ương chỉ mua thêm 166 tấn vàng, giảm 33% so với quý trước và là mức thấp nhất kể từ quý 2 năm 2022. Tuy nhiên, con số này vẫn cao hơn 41% so với mức trung bình hàng quý giai đoạn 2010–2021.

Hội đồng Vàng Thế giới lưu ý rằng, dù các ngân hàng trung ương thường ra quyết định mang tính chiến lược, họ cũng không hoàn toàn bỏ qua yếu tố giá cả. “Đợt tăng giá vàng 26% trong năm nay, lên mức kỷ lục mới, có thể đã góp phần làm chậm tiến độ mua. Nhưng việc các ngân hàng trung ương vẫn tiếp tục bổ sung vàng bất chấp giá cao hơn cho thấy họ duy trì quan điểm tích cực đối với vàng như một tài sản chiến lược trong bối cảnh bất ổn hiện nay.”

Trong tháng 8, hoạt động mua chủ yếu mang tính nhỏ lẻ, và một số người mua thường xuyên lại vắng bóng đáng chú ý. Kazakhstan dẫn đầu với 3 tấn vàng, nâng tổng mức mua trong năm lên 25 tấn, xếp thứ ba sau Ba Lan và Quỹ Dầu Nhà nước Azerbaijan. Thổ Nhĩ Kỳ bổ sung 2 tấn, đánh dấu tháng mua ròng thứ 26 liên tiếp kể từ tháng 6/2023. Cộng hòa Séc cũng đều đặn mua từ 1–3 tấn mỗi tháng từ tháng 3/2023, riêng tháng 8 tăng thêm 2 tấn. Trung Quốc ghi nhận tháng tăng dự trữ chính thức thứ 9 liên tiếp, bổ sung 2 tấn, nâng tổng mức tăng trong giai đoạn này lên 36 tấn. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng con số thực tế có thể cao hơn nhiều. Theo nhà phân tích Jan Nieuwenhuijs và dữ liệu từ Money Metals, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc có thể đang nắm giữ trên 5.000 tấn vàng tiền tệ tại Bắc Kinh, gấp hơn hai lần so với con số công khai.

Trong khi đó, Ba Lan và Ấn Độ không có thay đổi trong tháng 8, dù Ba Lan vẫn là nước mua vàng lớn nhất tính đến năm 2025. Lượng dự trữ chính thức của Ba Lan đạt 515 tấn, tương đương khoảng 22% tổng dự trữ, vượt cả mức nắm giữ của Ngân hàng Trung ương châu Âu. Năm ngoái, Thống đốc Ngân hàng Quốc gia Ba Lan Adam Glapiński từng khẳng định mục tiêu nâng tỷ lệ vàng lên 20% dự trữ. Uganda cũng gây chú ý khi công bố kế hoạch thử nghiệm kéo dài 2–3 năm nhằm mua vàng trong nước từ các thợ mỏ thủ công, với mục tiêu xây dựng dự trữ chính thức và giảm phụ thuộc vào tài sản ngoại quốc truyền thống.

Bất chấp xu hướng chậm lại, Hội đồng Vàng Thế giới vẫn lạc quan. “Chúng tôi tin rằng các ngân hàng trung ương sẽ tiếp tục bổ sung vàng vào dự trữ. Khảo sát Dự trữ Vàng Ngân hàng Trung ương 2025 cho thấy 95% đáp viên kỳ vọng dự trữ vàng toàn cầu sẽ tăng trong 12 tháng tới, trong đó 43% tin rằng chính dự trữ của họ cũng sẽ tăng. Đáng chú ý, không có đáp viên nào dự đoán sụt giảm.”

Tính chung cả năm 2024, các ngân hàng trung ương đã bổ sung ròng 1.044.6 tấn vàng, đánh dấu năm thứ 15 liên tiếp gia tăng dự trữ. Năm 2023 là năm mở rộng lớn thứ ba trong lịch sử, chỉ thấp hơn 6.2 tấn so với năm 2022 – mức cao kỷ lục 1.136 tấn, đồng thời cao hơn rất nhiều so với mức trung bình 473 tấn/năm giai đoạn 2010–2021. Các nhà phân tích dự báo xu hướng này sẽ tiếp diễn, với khối lượng mua “gần với phạm vi ba năm qua” do rủi ro thương mại gia tăng và nhu cầu phòng ngừa bất ổn đối với tài sản Mỹ.

Hội đồng Vàng Thế giới nhấn mạnh yếu tố “đa dạng hóa” và “giảm tài sản Mỹ” – hay nói cách khác là xu hướng phi đô la hóa – là động lực chính đứng sau. “Chúng tôi cho rằng kịch bản này sẽ không kết thúc nếu không có thay đổi đáng kể trong cục diện địa chính trị. IMF đã hạ triển vọng tăng trưởng Mỹ mạnh hơn so với các nền kinh tế lớn khác, do lo ngại bất ổn chính sách. Điều này cho thấy các quốc gia khác có thể tận dụng lợi thế trong các cuộc đàm phán, dù đây thường là quá trình kéo dài nhiều tháng, thậm chí nhiều năm. Vì vậy, khó có thể kỳ vọng giải pháp trong ngắn hạn.”