Năm 2023, Musk đã được tuyên trắng án trong một vụ kiện tập thể về gian lận chứng khoán liên quan đến các tweet năm 2018 tuyên bố “đã có cấp vốn” (funding secured), cho biết ông sẽ sớm thực hiện động thái đưa Tesla thành công ty tư nhân. Khoản cấp vốn chắc chắn là không tồn tại và một số cá nhân đã mua cổ phiếu Tesla kỳ vọng vào một vụ mua lại cuối cùng đã mất lợi nhuận khi giao dịch không diễn ra. Tuy nhiên, bồi thẩm đoàn đã quyết định rằng hành động của Musk không đáp ứng định nghĩa về gian lận chứng khoán.

Vụ lùm xùm mới nhất xoay quanh khiếu nại của các cổ đông đã bán cổ phiếu Twitter vào năm 2022 sau một loạt tweet của Musk cho thấy thỏa thuận 44 tỷ USD đã ký của ông cho nền tảng mạng xã hội này đang gặp khó khăn do nghi ngờ có tài khoản giả mạo. Hai nỗ lực riêng biệt của luật sư tỷ phú nhằm yêu cầu bác bỏ vụ kiện – dự kiến sẽ liên quan đến yêu cầu bồi thường hàng tỷ USD – đã thất bại, mở đường cho một phiên tòa được chú ý. Các nguyên đơn đã yêu cầu lấy lời khai từ, nhà báo Walter Isaacson, người đã theo sát Musk suốt năm 2022 để viết tiểu sử về doanh nhân này.

Musk cuối cùng đã hoàn tất giao dịch Twitter theo các điều khoản ban đầu. Và sau khởi đầu khó khăn, Twitter, giờ đây được gọi là X, cuối cùng đã chứng tỏ là một "cái loa phóng thanh" quý giá cho ông và tư tưởng chính trị theo xu hướng MAGA của ông. Nhưng sự nổi tiếng cá nhân của ông đã giảm sút. Dù Musk lúc đó đã thắng kiện sau nhiều lời khai, thì vụ việc này sẽ diễn ra vào đúng thời điểm hình ảnh gây tranh cãi của ông sẽ làm mất lòng những người Mỹ bình thường ngồi trong bồi thẩm đoàn.

Ba năm trước, Musk bắt đầu bày tỏ lo ngại về các bot và spam trên Twitter. Và sau đó vào ngày 13 tháng 5 năm 2022, ông tiếp tục đăng tweet rằng thỏa thuận “tạm thời bị hoãn”. Bài đăng đó, cùng với hai bài khác, hiện là chủ đề của vụ kiện. Các cổ đông nguyên đơn cáo buộc rằng Musk là một bên mua lại doanh nghiệp bất thường, vừa tự mình đàm phán vừa tự mình mua lại một công ty với giá 44 tỷ USD. Vin vào đó, họ cáo buộc ông đã biết, hoặc đáng lẽ phải biết, rằng hợp đồng sáp nhập không cho phép bất kỳ sự linh hoạt nào để tiến hành thẩm định thêm hoặc rút lui khỏi thỏa thuận, do đó đã đánh lừa thị trường.

Để chứng minh thành công gian lận chứng khoán, các nguyên đơn phải đáp ứng từng yếu tố trong sáu yếu tố sau: 1) trình bày sai hoặc bỏ sót thông tin quan trọng; 2) bị cáo cố ý đưa ra thông tin sai lệch hoặc chứng tỏ “scienter” như được biết trong giới luật; 3) có liên quan đến việc mua hoặc bán chứng khoán; 4) dựa vào thông tin sai lệch; 5) tổn thất kinh tế; và 6) nguyên nhân gây tổn thất.

Luật sư của Musk tin rằng các nguyên đơn không thể đáp ứng bất kỳ yếu tố nào trong số này, nhưng những lập luận bào chữa thú vị nhất của họ có thể tập trung vào việc Musk biết việc ông làm là sai nhưng vẫn làm, hoặc ông không biết, có nghĩa là đã có một sự tắc trách thiếu trách nhiệm. Nghĩa là, liệu Musk có cố tình tuyên bố sai sự thật về khả năng trì hoãn thỏa thuận hay ông đã thiếu thận trọng khi không biết điều đó? Và riêng biệt, liệu các cổ đông có nên biết đơn giản là bỏ qua các tweet của ông không?

Về điểm tắc trách thì luật sư của Musk nói rằng thỏa thuận sáp nhập đã được công khai khi vụ mua lại được công bố vào tháng 4 năm 2022 và công chúng có thể tự đọc về tính chặt chẽ của hợp đồng sáp nhập.

Sau khi Musk bắt đầu báo hiệu ông đã "tạm hoãn" thỏa thuận mua lại, cổ phiếu Twitter đã giảm xuống mức thấp 30 USD, hơn một phần ba dưới giá thỏa thuận. Bất chấp những nỗ lực kiên trì của Musk nhằm đàm phán lại và từ bỏ thỏa thuận, điều này dường như kỳ lạ vào thời điểm đó vì Tòa án Delaware (là thẩm quyền pháp lý cho thỏa thuận) gần như chưa bao giờ cho phép một người mua rút lui khỏi một thỏa thuận đã ký. Do đó, hầu hết các bên mua doanh nghiệp đều biết rõ hơn là thậm chí không nên cố gắng thực hiện một hành động như vậy.

Và vào đêm trước phiên tòa ở Delaware sau nhiều tháng trời Musk và luật sư của ông liên tục nói cứng, ông đã nhượng bộ một cách nhún nhường, xác nhận điều mà mọi người lẽ ra phải biết ngay từ đầu – rằng ông không có lối thoát khả thi nào khỏi thỏa thuận Twitter. Riêng con đường từ khoe mẽ sai sự thật đến đầu hàng đã đủ đáng xấu hổ cho ông.

Musk cũng đang đối mặt với các vụ kiện riêng biệt từ các cổ đông và Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (Securities and Exchange Commission) về cáo buộc chậm trễ trong việc công bố thông tin về việc ông mua cổ phiếu Twitter ngay từ đầu quá trình mua lại. Và Tesla cùng Musk suýt chút nữa đã thoát khỏi cáo buộc rằng ông đã giải cứu khoản đầu tư cá nhân của mình vào SolarCity khi Tesla mua lại công ty năng lượng sạch này vào năm 2016.

Phải công nhận, việc đàm phán thỏa thuận của Musk thường mang lại kết quả tốt. Nhưng sự bất cẩn của ông trong việc sử dụng ngôn ngữ công khai ở những lĩnh vực nhạy cảm của thị trường là có thật và cuối cùng có thể gây rắc rối cho ông.

[email protected]