Kyiv choáng váng khi Trump chấp nhận các điều kiện của Putin

Sự thay đổi này đã khiến các quan chức, binh sĩ và xã hội dân sự Ukraine phản ứng dữ dội, bày tỏ sự thất vọng và cáo buộc Trump làm suy yếu nỗ lực của họ nhằm chấm dứt cuộc chiến một cách công bằng.

Trong một bài đăng trên Truth Social, Trump nói ông muốn “đi thẳng đến một thỏa thuận hòa bình chấm dứt chiến tranh, thay vì một thỏa thuận ngừng bắn tạm thời vốn thường không bền vững”. Ông cũng ám chỉ Mỹ sẽ không thực hiện các đe dọa áp đặt thêm lệnh trừng phạt đối với Nga, cho thấy một sự rút lui khỏi các nỗ lực kiềm chế chiến lược chiến tranh của Điện Kremlin.

Những tuần gần đây, Trump từng công khai bày tỏ sự tức giận với Putin vì sự ngoan cố và việc liên tục ném bom dân thường. Nhưng sự thay đổi giọng điệu này đã gây lo ngại và tạo cảm giác bị phản bội ở Kyiv, đặc biệt khi chi tiết cuộc gặp được tiết lộ.

Theo bốn nguồn tin am hiểu vấn đề, Putin yêu cầu Ukraine rút khỏi hai vùng Donetsk và Luhansk như một điều kiện để chấm dứt cuộc chiến, đồng thời hứa với Trump rằng Nga có thể đóng băng phần còn lại của chiến tuyến nếu các yêu cầu cốt lõi này được đáp ứng.

“Một nhát dao sau lưng,” một quan chức cấp cao Ukraine nói với Financial Times, mô tả sự thay đổi của Trump. “Ông ta chỉ muốn một thỏa thuận nhanh chóng,” một quan chức cấp cao khác nói thêm.

Oleksandr Merezhko, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Quốc hội Ukraine, gọi kết quả hội nghị thượng đỉnh Trump-Putin bằng một từ: “kinh khủng”.
“Có vẻ Trump đã đứng về phía Putin và cả hai đang bắt đầu buộc chúng tôi chấp nhận một hiệp ước hòa bình, mà thực chất là sự đầu hàng của Ukraine,” ông nói.

“Theo như Trump và Rubio giải thích, mục tiêu của hội nghị là đưa ra yêu cầu ngừng bắn ngay lập tức đối với Putin, và nếu ông ta từ chối, sẽ có hậu quả nghiêm khắc,” Merezhko nói. “Putin đã từ chối bằng cách đưa ra một hiệp ước hòa bình trá hình, và chúng tôi không thấy Trump có bất kỳ phản ứng nào, chứ đừng nói đến hậu quả nghiêm khắc.”

Zelenskyy đã được Trump mời trở lại Washington để đàm phán tại Phòng Bầu dục vào thứ Hai — cùng địa điểm mà sáu tháng trước, ông từng bị Tổng thống Mỹ và Phó tổng thống JD Vance gây sức ép về việc Kyiv không chịu cam kết với một thỏa thuận hòa bình do Mỹ làm trung gian, vốn có lợi cho Moscow vào thời điểm đó.

Các quan chức Ukraine cho biết Zelenskyy sẽ không đồng ý giao Donetsk và Luhansk — một “lằn ranh đỏ” lâu nay của Kyiv — nhưng ông sẵn sàng thảo luận vấn đề lãnh thổ với Trump vào thứ Hai và trong cuộc gặp ba bên với Trump và Putin sau này.

Bất kỳ việc nhượng bộ lãnh thổ nào cũng sẽ làm dấy lên lo ngại về chủ quyền của Ukraine. Ngoài ra, Kyiv còn lo rằng nếu từ bỏ chuỗi thành phố kiên cố ở phần Donetsk do Ukraine kiểm soát, điều đó chẳng khác nào trao cho Nga một bàn đạp cho các cuộc tấn công tương lai.

Ivanna Klympush-Tsintsadze, nghị sĩ và cựu phó thủ tướng Ukraine, đặt câu hỏi: làm thế nào việc “nuôi dưỡng tham vọng và mục tiêu của Putin” có thể chấm dứt chiến tranh và ngăn ông ta tái tổ chức lực lượng, mở các cuộc xung đột mới? “Làm sao điều đó đảm bảo sẽ không có cuộc tấn công mới?” bà hỏi.

Khả năng phải nhượng bộ những vùng lãnh thổ đông dân mà quân đội Nga chưa từng chiếm được sẽ gây “căng thẳng lớn trong xã hội”, theo Olga Aivazovska, Chủ tịch hội đồng giám sát xã hội dân sự OPORA.
“Nó cũng sẽ đặt ra câu hỏi tại sao chúng ta đã chiến đấu bảo vệ đất nước suốt những năm qua,” bà nói.

Roksolana Pidlasa, nghị sĩ thuộc đảng cầm quyền của Zelenskyy, cho rằng Putin đòi Donetsk và Luhansk “chính vì đây là điều không thể chấp nhận với Ukraine”.
“Mục tiêu của ông ta không phải là hòa bình,” bà nói. “Đó là gỡ bỏ trừng phạt và nhấn Ukraine vào tình trạng phát triển trì trệ.”

“Đây là một sai lầm lớn và là chiến thắng lớn cho Putin,” Alexander Khara, nhà phân tích tại Trung tâm Chiến lược Quốc phòng ở Kyiv và cựu nhà ngoại giao Ukraine, nhận định. Ông cảnh báo nếu các cuộc đàm phán thất bại, Trump có thể đổ lỗi hoàn toàn cho Zelenskyy.
“Kể từ năm 2014, Nga luôn coi mọi chính phủ Ukraine là bất hợp pháp, vì vậy họ sẽ không xem Zelenskyy là đối tác đàm phán có giá trị, nhất là khi họ tin mình đủ nguồn lực để đạt mục tiêu bằng vũ lực,” ông nói.

Các cuộc đàm phán diễn ra trong bối cảnh quân đội Ukraine đang phải căng sức chống lại đợt tấn công mùa hè của Nga.
Cuối tuần trước, quân Nga đã tiến được 10 km gần thị trấn khai thác than Dobropillia, nhưng đã bị chặn lại trong tuần này, theo Bộ Tổng tham mưu Ukraine và Zelenskyy. Các đơn vị thiện chiến như lữ đoàn Azov số 1 và lữ đoàn đổ bộ đường không số 79 đã được điều động đến khu vực này để ngăn chặn đợt tiến công thành đột phá.

Tổng thống Ukraine ca ngợi “những thành công ở một số khu vực vô cùng khó khăn của vùng Donetsk” nhưng cảnh báo Nga sẽ tiếp tục tấn công trong những ngày tới “nhằm tạo ra bối cảnh chính trị thuận lợi hơn cho các cuộc đàm phán với các cường quốc”.

Gần Pokrovsk, một thị trấn chiến lược từng là trung tâm hậu cần mà quân Nga sắp bao vây, chỉ huy một đơn vị máy bay không người lái tấn công cho rằng khó có khả năng giao tranh sẽ tạm lắng.
“Thực tế là các cuộc đàm phán vẫn diễn ra, nhưng chiến sự cũng vẫn tiếp diễn, và nếu chúng ta không xử lý nó, sẽ chẳng có cuộc đàm phán nào cứu được chúng ta,” Oleksandr Solonko viết trên Telegram.

Tại thủ đô Ukraine, tuần lễ ngoại giao dồn dập kết thúc bằng hội nghị thượng đỉnh ở Alaska đã đem lại một tác động rõ rệt: một sự im ắng lạ thường, khi các máy bay không người lái cảm tử của Nga ngừng tấn công Kyiv trong lúc chuẩn bị cho cuộc gặp — dù chúng vẫn đánh phá các thành phố gần tiền tuyến.
Tuy nhiên, chiều thứ Bảy, còi báo động phòng không lại vang lên ở Kyiv, khiến người dân lo ngại rằng máy bay không người lái mang thuốc nổ và tên lửa đạn đạo của Nga sẽ sớm trở lại lao về phía thủ đô.