Tài chính toàn cầu biến động: Vàng kỷ lục, USD mạnh lên, dầu bật tăng, Fed đối mặt sức ép chính trị

Vào ngày thứ Tư, giá vàng leo lên mức kỷ lục mới, nhưng tâm lý thị trường bị kìm hãm bởi mức định giá quá cao, trong khi USD lại tăng lên khi giới đầu tư tiếp tục phân tích bài phát biểu gần đây của Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Jerome Powell về khả năng cắt giảm lãi suất trong thời gian tới.

Trong bài viết hôm nay, tôi muốn đi sâu vào một khía cạnh ít được nhắc tới nhưng lại vô cùng quan trọng: liệu việc Fed ngày càng bị chính trị hóa và lo ngại về tính độc lập có lan sang các đường hoán đổi đô la – công cụ hỗ trợ thanh khoản cho ngân hàng trung ương toàn cầu trong khủng hoảng – hay không.

Gã khổng lồ stablecoin có trụ sở tại El Salvador đang đàm phán huy động tới 20 tỷ USD qua một đợt chào bán riêng lẻ, theo Bloomberg. Nếu thành công, định giá của Tether có thể lên tới 500 tỷ USD. Con số này khiến nhiều người phải đặt câu hỏi:

• Nếu Tether thực sự sinh lợi cao như vậy, tại sao họ cần thêm vốn lớn đến thế?
• Liệu nó có thực sự đáng giá ngang tổng vốn hóa của Goldman Sachs và Morgan Stanley cộng lại không?

Một mức định giá khổng lồ như vậy có thể khiến nhiều người hoài nghi về crypto phải cân nhắc lại và tham gia vào thị trường đang bùng nổ này.

Đồng USD đã phục hồi mạnh, đạt mức cao nhất trong hai tuần vào ngày thứ Tư và ghi nhận mức tăng lớn nhất trong ba tuần. Đây là tín hiệu tích cực cho đồng tiền vốn bị bán tháo mạnh, khi chỉ mới tuần trước nó còn ở mức thấp nhất kể từ tháng 2/2022 so với rổ tiền tệ chính.

Tuy vậy, xu hướng kỹ thuật ngắn hạn của USD vẫn chưa sáng sủa. Việc các vị thế bán khống giảm gần đây có thể là dấu hiệu cho thấy đà suy yếu vẫn chưa kết thúc. Hy vọng lớn nhất của phe mua lúc này là Fed sẽ giảm số lần cắt giảm lãi suất trong năm nay từ hai xuống chỉ còn một, qua đó hỗ trợ đồng bạc xanh.

Giá dầu đã tăng tới 3% trong ngày thứ Tư – mức tăng mạnh nhất kể từ tháng 7 – sau khi số liệu tồn kho dầu thô Mỹ bất ngờ sụt giảm. Thêm vào đó, các vấn đề về xuất khẩu từ Iraq, Venezuela và Nga càng khiến thị trường lo ngại nguồn cung thắt chặt.

Hiện giá dầu Brent đang tiến gần ngưỡng 70 USD/thùng, trái ngược hoàn toàn so với vài tuần trước khi nhiều nhà phân tích dự đoán nó có thể rơi xuống dưới 60 USD. Tác động giảm phát từ giá dầu giờ đã giảm đáng kể: Hiện tại giá chỉ thấp hơn 6% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi hồi tháng 4 còn thấp hơn gần 30%.

Cuộc tranh luận về tính độc lập của Fed thường xoay quanh chính sách lãi suất. Tuy nhiên, một công cụ khác quan trọng không kém cho ổn định tài chính toàn cầu – giao địch hoán đổi ngoại tệ – nay lại trở thành tâm điểm.

Đây là các kênh mà Fed cung cấp USD cho các ngân hàng trung ương khác trong khủng hoảng, điển hình như năm 2008 hay 2020, nhằm ngăn hệ thống tài chính toàn cầu bị tê liệt vì thiếu thanh khoản USD.

Fed hiện duy trì đường hoán đổi thường trực với 5 ngân hàng trung ương lớn: ECB, BoJ, BoE, SNB và BoC. Ngoài ra, họ từng mở đường tạm thời cho 9 quốc gia khác, bao gồm Brazil và Mexico, trong các giai đoạn khủng hoảng.

Trong quá khứ, đây là công cụ ít gây tranh cãi. Nhưng trong bối cảnh chính trị Mỹ ngày càng phức tạp dưới thời Tổng thống Donald Trump, việc sử dụng các đường hoán đổi này có thể mang màu sắc chính trị nhiều hơn là kinh tế.

Một câu hỏi đặt ra: nếu chịu ảnh hưởng từ Trump, liệu Fed có sẵn sàng cung cấp USD cho tất cả các ngân hàng trung ương trong khủng hoảng? Có thể sẽ có những quốc gia được ưu tiên, trong khi số khác thì không.

Tại Hàn Quốc, giới chức cảnh báo việc Washington gắn điều kiện vào thỏa thuận thương mại và hoán đổi tiền tệ có thể đẩy nền kinh tế Seoul vào khủng hoảng kiểu năm 1997.

Ngược lại, Argentina lại được Mỹ cân nhắc hỗ trợ mạnh mẽ, phần lớn do chính quyền Trump muốn ủng hộ Tổng thống cánh hữu Javier Milei, đồng minh thân cận của mình.

Sự khác biệt rõ ràng trong cách tiếp cận cho thấy yếu tố chính trị đang tác động đến quyết định tài chính.

Theo Bank of America, chỉ có FOMC hoặc Quốc hội mới có quyền thay đổi các thỏa thuận hoán đổi, và Fed New York chỉ là đơn vị quản lý theo ủy quyền. Tuy nhiên, áp lực từ Nhà Trắng, đặc biệt từ Trump, ngày càng rõ rệt. Không chỉ dừng lại ở việc kêu gọi hạ lãi suất, chính quyền còn muốn thay thế thành viên hội đồng Fed và bổ nhiệm người thân cận vào cơ quan này.

Các nhà phân tích Deutsche Bank cho rằng, dù Tổng thống không có quyền trực tiếp, nhưng chính quyền vẫn có thể tác động gián tiếp thông qua áp lực chính trị và các quyết định nhân sự.

Thực tế, một nghiên cứu năm 2022 của Trường Kinh doanh Kennedy chỉ ra rằng ngay cả trong các giai đoạn trước đây, yếu tố chính trị đã ảnh hưởng đến việc quốc gia nào được tiếp cận đường hoán đổi và ở mức độ nào.

Điều này đồng nghĩa, nguy cơ chính trị chi phối Fed – và cụ thể là giao dịch hoán đổi ngoại tệ – đang ngày càng lớn.

Vậy, điều gì có thể làm thị trường biến động ngay ngày mai? Đó có thể không chỉ là dữ liệu kinh tế hay phát biểu của quan chức Fed, mà còn là cách Washington lựa chọn dùng “vũ khí tài chính” này để phục vụ lợi ích chính trị trong bối cảnh toàn cầu căng thẳng.