Trump – Tập đạt thỏa thuận lịch sử: Hạ nhiệt thương mại, nối lại hợp tác Mỹ - Trung

Nhà Trắng công bố chi tiết thỏa thuận Trump - Tập nhằm hạ nhiệt căng thẳng thương mại Mỹ - Trung

Nhà Trắng vào thứ Bảy đã công bố chi tiết về thỏa thuận mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đạt được trong tuần này với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, nhằm giảm leo thang cuộc chiến thương mại giữa hai nước. Thỏa thuận bao gồm việc Mỹ giảm thuế quan và Trung Quốc tạm dừng các hạn chế mới đối với khoáng sản đất hiếm và nam châm.

Thỏa thuận này, trong đó Trung Quốc cũng cam kết nối lại việc mua đậu nành Mỹ, đã giúp ngăn chặn mối đe dọa áp thuế 100% mà Trump đưa ra đối với hàng hóa Trung Quốc, đồng thời kéo dài “lệnh đình chiến thương mại” mong manh giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới thêm khoảng một năm.

Dưới đây là những điểm chính của thỏa thuận Trump - Tập, được đạt được tại Busan, Hàn Quốc vào thứ Năm: Giảm thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc liên quan đến fentanyl

Mỹ sẽ giảm một nửa mức thuế 20% áp dụng cho hàng hóa Trung Quốc có liên quan đến nguồn cung hóa chất tiền chất của opioid fentanyl. Mức thuế này giảm xuống còn 10% so với mức được áp dụng lần đầu vào tháng Hai, qua đó đưa tổng tỷ lệ thuế quan của Mỹ đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc xuống còn khoảng 47%, giảm từ 57%, theo các quan chức Mỹ.

Tổng số này bao gồm mức thuế khoảng 25% được áp trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump và mức thuế “tương hỗ” 10% được giảm vào tháng Tư, cùng với các thuế suất “Quốc gia ưu đãi nhất” trước đó.

Trung Quốc tạm dừng kiểm soát xuất khẩu đất hiếm

Trung Quốc đồng ý tạm dừng trong một năm các biện pháp kiểm soát xuất khẩu được công bố gần đây đối với các nguyên tố đất hiếm — vật liệu quan trọng trong sản xuất ô tô, máy bay và vũ khí. Những biện pháp này từng được xem là công cụ gây sức ép mạnh mẽ của Bắc Kinh trong cuộc chiến thương mại với Washington.

Theo thỏa thuận, Trung Quốc sẽ cấp giấy phép xuất khẩu chung cho đất hiếm, gallium, germanium, antimony và graphite, phục vụ người dùng cuối tại Mỹ và các nhà cung cấp liên quan. Nhà Trắng cho biết điều này tương đương với việc “loại bỏ trên thực tế” các biện pháp kiểm soát mà Bắc Kinh áp dụng vào tháng 4.2025 và tháng 10.2022.

Ngoài ra, Trung Quốc cũng đồng ý tạm dừng tất cả các mức thuế trả đũa được công bố từ ngày 4.3, bao gồm thuế đối với các mặt hàng nông sản và thực phẩm như gà, lúa mì, đậu nành, thịt, thủy sản, rau củ và sản phẩm sữa của Mỹ. Bắc Kinh cũng sẽ ngừng hoặc loại bỏ các biện pháp phi thuế quan nhằm vào doanh nghiệp Mỹ, như việc đưa họ vào danh sách “người dùng cuối không đáng tin cậy”.

Mỹ tạm dừng mở rộng kiểm soát xuất khẩu

Mỹ đồng ý tạm dừng trong một năm việc mở rộng danh sách đen của Bộ Thương mại, vốn cấm các công ty mua thiết bị và công nghệ Mỹ, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất chip bán dẫn. Việc tạm dừng này nhằm tránh việc các công ty Trung Quốc sử dụng chi nhánh hoặc công ty con để né tránh kiểm soát xuất khẩu.

Danh sách đen mở rộng dự kiến sẽ bao gồm các công ty có trên 50% cổ phần thuộc sở hữu của các doanh nghiệp đã bị liệt kê, có thể ảnh hưởng tới hàng nghìn công ty Trung Quốc khác.

Cam kết của Trung Quốc về mua đậu nành Mỹ

Trung Quốc cam kết mua ít nhất 12 triệu tấn đậu nành Mỹ trong hai tháng cuối năm 2025 và tối thiểu 25 triệu tấn mỗi năm trong ba năm tiếp theo, theo Nhà Trắng. Ngoài ra, Bắc Kinh sẽ nối lại việc mua lúa miến và gỗ cứng của Mỹ.

Trong những tháng gần đây, Trung Quốc đã gần như ngừng mua đậu nành Mỹ, chuyển sang nhập khẩu từ Brazil và Argentina. Việc nối lại này giúp xoa dịu áp lực từ nông dân Mỹ — nhóm cử tri quan trọng của ông Trump.

Tuy nhiên, các nhà phân tích lưu ý rằng con số cam kết này chỉ đưa Trung Quốc trở lại mức mua trung bình trước đây. Thỏa thuận thương mại “Giai đoạn Một” giữa hai bên vào năm 2020 cũng từng đặt ra các mục tiêu tương tự nhưng không đạt được do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19.

Trung Quốc cũng sẽ thực hiện các biện pháp để nối lại hoạt động thương mại từ các nhà sản xuất chip nội địa, cho phép lưu thông các loại chip cũ ra thị trường quốc tế. Ngoài ra, Bắc Kinh sẽ kéo dài quy trình miễn thuế cho hàng nhập khẩu Mỹ đến hết ngày 31.12.2026 và chấm dứt các cuộc điều tra chống độc quyền và chống bán phá giá nhằm vào các công ty Mỹ trong lĩnh vực bán dẫn.

Tạm dừng phí cảng và đàm phán hàng hải

Trung Quốc đồng ý loại bỏ các biện pháp trả đũa đối với cuộc điều tra theo Mục 301 của Mỹ về ngành vận tải biển và đóng tàu. Đổi lại, chính quyền Trump sẽ tạm dừng trong một năm các khoản phí áp lên tàu do Trung Quốc đóng hoặc treo cờ Trung Quốc — những khoản phí từng khiến chi phí vận tải tăng mạnh và làm gián đoạn luồng hàng hóa quốc tế.

Hai bên sẽ tiếp tục đàm phán về vấn đề này, đồng thời Mỹ dự kiến sẽ trao đổi với Hàn Quốc và Nhật Bản về kế hoạch phục hồi ngành đóng tàu nội địa.

Hợp tác trong kiểm soát fentanyl

Trung Quốc đồng ý triển khai “các biện pháp quan trọng” để ngăn dòng chảy fentanyl vào Mỹ, bao gồm việc kiểm soát chặt chẽ xuất khẩu hóa chất tiền chất sang Bắc Mỹ và các nước khác. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết hai bên sẽ thiết lập các tiêu chuẩn cụ thể trong vài tuần tới để đo lường hiệu quả của việc giảm lưu lượng fentanyl — loại ma túy gây ra hàng chục nghìn ca tử vong do quá liều mỗi năm tại Mỹ.

Các quan chức Mỹ cho biết, dù Trung Quốc từng nhiều lần cam kết giúp ngăn chặn fentanyl, Washington sẽ duy trì các biện pháp thuế quan liên quan cho đến khi Bắc Kinh có hành động thực tế và đáng tin cậy.