Trung Quốc “chốt” đơn hàng đậu nành từ Brazil, triển vọng xuất khẩu Mỹ mờ mịt

Các nhà xuất khẩu đậu nành Mỹ đang đối mặt nguy cơ bỏ lỡ những hợp đồng trị giá hàng tỷ USD với Trung Quốc trong năm nay. Nguyên nhân là các cuộc đàm phán thương mại kéo dài, trong khi các nhà nhập khẩu tại quốc gia tiêu thụ hạt dầu lớn nhất thế giới đã “khóa” nguồn cung từ Brazil cho mùa tiếp thị quan trọng của Mỹ, theo giới giao dịch.

Theo ba nhà giao dịch chia sẻ với Reuters, Trung Quốc đã hoàn tất đặt hàng khoảng 8 triệu tấn đậu nành cho tháng 9, toàn bộ đều đến từ Nam Mỹ. Đối với tháng 10, người mua Trung Quốc đã đảm bảo khoảng 4 triệu tấn – tương đương một nửa nhu cầu dự kiến – cũng từ nguồn Nam Mỹ.

“Việc mua mạnh tay của Trung Quốc trong quý III cho thấy ngành công nghiệp nước này đang tích trữ tồn kho trước những rủi ro nguồn cung tiềm ẩn trong quý IV,” ông Wang Wenshen, nhà phân tích tại Sublime China Information, nhận định.

Năm ngoái, các nhà nhập khẩu hạt dầu Trung Quốc đã mua khoảng 7 triệu tấn từ Mỹ để vận chuyển trong hai tháng này. Nếu tình trạng Trung Quốc hạn chế mua hàng kéo dài đến khi mùa vụ Mỹ bắt đầu vào tháng 9, trong bối cảnh căng thẳng thương mại chưa được giải quyết, điều này có thể gây thêm áp lực lên giá hợp đồng tương lai tại Chicago, vốn đang tiệm cận mức thấp nhất 5 năm, theo các nhà giao dịch.

Thông thường, phần lớn giao dịch đậu nành Mỹ với Trung Quốc diễn ra từ tháng 9 đến tháng 1, trước khi nguồn cung Brazil chiếm ưu thế sau vụ thu hoạch Nam Mỹ. Một nhà giao dịch tại công ty quốc tế ở Singapore cho biết, người mua Trung Quốc dự kiến sẽ hoàn tất đơn hàng tháng 10 ngay trong đầu tháng tới.

Mỹ vẫn có thể tìm thấy một số cơ hội bán hàng vào cuối năm 2025 hoặc đầu năm sau, nhưng khối lượng dự kiến sẽ hạn chế nếu thuế quan còn duy trì. “Quan điểm chung là Brazil sẽ không đủ đậu nành để đáp ứng toàn bộ nhu cầu của Trung Quốc,” ông Terry Reilly, chiến lược gia nông nghiệp cấp cao tại Marex, cho biết. “Theo tính toán, Brazil có thể thiếu từ 2 đến 5 triệu tấn vào cuối mùa vụ.”

Từ sau cuộc chiến thương mại dưới nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Mỹ, Trung Quốc đã giảm sự phụ thuộc vào sản phẩm nông nghiệp từ Mỹ. Năm ngoái, Trung Quốc nhập khẩu khoảng 105 triệu tấn đậu nành, trong đó 22,13 triệu tấn từ Mỹ, trị giá 12 tỷ USD.

Căng thẳng thương mại vẫn phủ bóng

Hôm Chủ nhật, cựu Tổng thống Trump kêu gọi Trung Quốc đạt mục tiêu đình chiến thuế quan – một yêu cầu bị giới phân tích đánh giá là khó khả thi vì điều đó đồng nghĩa Trung Quốc phải gần như chỉ mua từ Mỹ. Ngày hôm sau, hai bên đồng ý gia hạn đình chiến thuế quan thêm 90 ngày.

Tuy nhiên, ba nhà giao dịch cho biết, việc gia hạn này chưa đủ để thúc đẩy hoạt động mua hàng, do mức thuế 23% mà Bắc Kinh áp lên đậu nành Mỹ vẫn khiến sản phẩm này kém cạnh tranh. Trung Quốc có thể nối lại mua hàng nếu đạt được thỏa thuận giảm thuế.

Ông Johnny Xiang, nhà sáng lập AgRadar Consulting tại Bắc Kinh, nhận định: “Một kịch bản khả thi là nếu hai bên đạt thỏa thuận vào tháng 11, Trung Quốc có thể mua lại đậu nành Mỹ, kéo dài cửa sổ xuất khẩu của Mỹ và gây sức ép lên doanh số vụ mới của Brazil.”

Bất chấp thuế quan, giá đậu nành Mỹ giao tháng 10 hiện rẻ hơn khoảng 40 USD/tấn so với hàng Brazil mà Trung Quốc đã mua, theo hai nhà giao dịch. Ngoài ra, lượng đậu nành dự trữ của Trung Quốc hiện ở mức dồi dào nhờ các đơn hàng lớn trong những tháng gần đây.