Zelenskyy và các đồng minh sẽ gây sức ép với Trump về cam kết an ninh

Cuối tuần qua, Zelenskyy và các nhà lãnh đạo châu Âu vội vã tìm tiếng nói chung với Mỹ sau khi Trump từ bỏ yêu cầu về một lệnh ngừng bắn ngay lập tức sau cuộc gặp với Putin tại Alaska hôm thứ Sáu. Zelenskyy cảm thấy được khích lệ khi Tổng thống Mỹ có vẻ sẵn sàng cung cấp các bảo đảm an ninh cho Ukraine sau chiến tranh để ngăn chặn một cuộc tấn công khác từ Nga. Tuy nhiên, ông viết trên X rằng những bảo đảm đó “phải thực sự mang tính thực tiễn, bảo vệ được trên bộ, trên không và trên biển, đồng thời phải được xây dựng với sự tham gia của châu Âu”.

Đến Chủ nhật, lập trường cụ thể của Mỹ vẫn chưa rõ ràng bất chấp phát biểu từ các quan chức cấp cao của Trump. Steve Witkoff, đặc phái viên Mỹ, nói với CNN rằng Tổng thống Nga đã đồng ý trong cuộc gặp với Trump cho phép Mỹ và các đồng minh đưa ra bảo đảm an ninh cho Ukraine tương tự như cơ chế phòng thủ tập thể của NATO. “Chúng tôi đã đạt được nhượng bộ sau: Hoa Kỳ có thể đưa ra sự bảo vệ tương tự Điều 5, đây là một trong những lý do thực sự khiến Ukraine muốn gia nhập NATO,” ông nói.

Tuy nhiên, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio gợi ý rằng Moscow vẫn cần phải đồng ý với kế hoạch này. “[Người Ukraine] không muốn quay lại tình cảnh này lần nữa. Họ muốn có thể tái thiết đất nước và sống cuộc sống bình thường. Đó là một yêu cầu rất hợp lý. Chúng tôi đang làm việc về điều đó. Và phía Nga rõ ràng cũng phải hiểu điều này,” Rubio nói. “Là một quốc gia có chủ quyền, Ukraine có quyền như mọi quốc gia khác trong việc tham gia các liên minh và thỏa thuận an ninh với những nước khác,” ông bổ sung.

Các quan chức Anh cho biết phát biểu công khai của Witkoff về cam kết kiểu Điều 5 dành cho Kyiv là đáng chú ý vì phù hợp với những gì Trump đã nói với các lãnh đạo châu Âu, và sẽ là một phần quan trọng trong cuộc thảo luận vào thứ Hai tại Nhà Trắng.

Các đồng minh châu Âu, bao gồm Pháp và Anh, đã đề xuất một lực lượng “trấn an” cho Ukraine hậu hòa bình với trụ sở đặt tại Paris, nhưng Zelenskyy cho rằng cần phải có thêm thông tin chi tiết. “Chưa có thông tin về cách thức hoạt động và vai trò của Mỹ cũng như châu Âu,” ông nói.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Thủ tướng Anh Sir Keir Starmer, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Italy Giorgia Meloni, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb và Tổng thư ký NATO Mark Rutte đều xác nhận sẽ tham dự cuộc họp tại Washington.

“Để đạt được thỏa thuận, cả hai bên đều phải nhượng bộ,” Rubio nói với CBS. Ông cho rằng rõ ràng là cả Moscow lẫn Kyiv đều “không ở trên bờ vực đầu hàng”.

Hôm thứ Sáu, Putin nói với Trump rằng Ukraine phải rút quân khỏi vùng Donetsk và Luhansk ở phía đông như một điều kiện để hòa bình. Ông nói có thể “đóng băng” phần còn lại của tiền tuyến để đổi lại.

Khi được hỏi về việc trao đổi lãnh thổ hôm Chủ nhật, Rubio cho biết Nga có thể phải từ bỏ một số khu vực mà họ đang kiểm soát, trong khi Ukraine cũng phải cân nhắc rút khỏi một số khu vực. “Cuối cùng, điều họ sẵn sàng chấp nhận là điều mà họ phải tự quyết định,” Rubio nói trên chương trình ABC. “Có thể câu trả lời là họ không sẵn sàng chấp nhận bất kỳ điều gì. Chúng ta chưa biết. Nhưng đó là điều cần phải được thảo luận.”

Trump đã đồng ý với Putin hôm thứ Sáu sẽ thúc đẩy trực tiếp một thỏa thuận hòa bình mà không có lệnh ngừng bắn ngay lập tức — điều mà ông từng yêu cầu trước cuộc gặp Alaska. Sự thay đổi lập trường này gây sốc cho Ukraine và các lãnh đạo châu Âu, những người lo ngại động thái này sẽ cho phép quân Nga duy trì áp lực ở tiền tuyến để củng cố yêu sách lãnh thổ của Putin. Zelenskyy nói ông vẫn tiếp tục thúc đẩy một lệnh ngừng bắn.

“Putin có nhiều yêu sách, nhưng chúng ta chưa biết hết… sẽ cần thời gian để xem xét tất cả. Điều này không thể làm được dưới sức ép của vũ khí. Vì vậy, cần phải ngừng bắn và nhanh chóng đạt được thỏa thuận cuối cùng,” Tổng thống Ukraine phát biểu tại Brussels hôm Chủ nhật, cho rằng các vị trí nên được “đóng băng” tại tiền tuyến hiện nay.

Rubio đổ lỗi cho “câu chuyện ngu ngốc của truyền thông” khi cho rằng các lãnh đạo châu Âu đến Washington vào thứ Hai là để ngăn Trump gây sức ép với Zelenskyy. “Chúng tôi đã làm việc với họ trong nhiều tuần,” ông nói.

Tuy nhiên, cuộc gặp cuối cùng của Zelenskyy tại Nhà Trắng hồi tháng Hai đã kết thúc sớm sau một cuộc tranh cãi nặng nề khi Trump nói thẳng rằng “ông không có con bài nào” để đánh bại Nga và nên tỏ ra biết ơn hơn đối với sự hỗ trợ của Mỹ.

Một quan chức Đức cho biết Zelenskyy sẽ gặp Trump riêng, sau đó các lãnh đạo khác sẽ cùng tham gia bữa trưa làm việc và cuộc họp thảo luận. Ngoài vấn đề bảo đảm an ninh, họ sẽ bàn về lãnh thổ, các lệnh trừng phạt và tài trợ cho lực lượng vũ trang Ukraine.