Cán cân quyền lực trên thị trường đồng đổi chiều: Mỹ và Ấn Độ trỗi dậy khi Trung Quốc giảm tốc

Tiêu thụ đồng tại Mỹ và Ấn Độ được dự báo sẽ dần thoát khỏi cái bóng của Trung Quốc trong thập kỷ tới, khi tốc độ tăng trưởng nhu cầu ở quốc gia tiêu thụ kim loại công nghiệp lớn nhất thế giới này bắt đầu chậm lại.

Sự mở rộng công nghiệp và cơ sở hạ tầng của Bắc Kinh đã từng thúc đẩy một làn sóng tăng giá mạnh, đẩy giá đồng từ mức 1,500 USD lên trên 10,000 USD/tấn trong vòng 25 năm qua.

Dù Trung Quốc vẫn được kỳ vọng sẽ là thị trường tiêu thụ đồng lớn nhất trong thập kỷ tới và xa hơn, các nhà phân tích cho rằng những yếu tố mới sẽ ngày càng ảnh hưởng mạnh đến nhu cầu và giá cả của kim loại này.

Những thay đổi trong chính sách khu vực, chu kỳ đầu tư hạ tầng và biến động địa chính trị có thể buộc các nhà sản xuất, người tiêu dùng, nhà giao dịch và nhà đầu tư phải thích ứng với một thị trường có nhiều động lực đa dạng hơn.

“Trung Quốc sẽ giảm tốc độ tiêu thụ và tích trữ đồng. Chúng ta đang trở lại với các động lực truyền thống của thị trường đồng, chủ yếu là chu kỳ thay thế bên ngoài Trung Quốc,” nhà phân tích Tom Price của Panmure Liberum nhận định.

Tác động này chưa được thể hiện rõ, nhưng các chính sách của Mỹ và nhiều quốc gia khác nhằm thúc đẩy sản xuất nội địa đồng nghĩa với việc cỗ máy xuất khẩu và hoạt động sản xuất của Trung Quốc sẽ chậm lại, ảnh hưởng đến nhu cầu đồng tinh luyện — ước tính khoảng 15 triệu tấn trong năm nay.

Trong khi đó, nhu cầu về trung tâm dữ liệu phục vụ công nghệ AI và nâng cấp cơ sở hạ tầng lưới điện được cho là sẽ trở thành động lực chính thúc đẩy tăng trưởng nhu cầu đồng ngoài Trung Quốc.

“Trung Quốc đã hoàn thiện phần lớn cơ sở hạ tầng, bao gồm lưới điện phân phối. Hoạt động mở rộng của họ sẽ giảm xuống để phù hợp với nhu cầu thực tế,” Price nói, dự báo nhu cầu đồng của Trung Quốc sẽ giảm 6% vào năm 2031 so với năm 2026.

Ông dự đoán Trung Quốc sẽ chiếm 52% tiêu thụ đồng nguyên sinh toàn cầu, tương đương 27 triệu tấn vào năm 2031, so với 57% vào năm 2026. Trong khi đó, nhu cầu đồng của Mỹ dự kiến sẽ đạt 2.2 triệu tấn vào năm 2031, tăng gần 50% so với năm 2026, còn Ấn Độ được kỳ vọng sẽ vượt mốc 1 triệu tấn, tương đương mức tăng hơn 30%.

Các nhà phân tích cũng nhận định việc Tổng thống Mỹ Donald Trump áp thuế 50% đối với ống và dây đồng nhập khẩu sẽ khuyến khích sản xuất trong nước.

Với Trung Quốc, động thái này có thể khiến nước này mất đi một trong những thị trường xuất khẩu lớn nhất đối với sản phẩm ống đồng. Theo Trade Data Monitor (TDM), Mỹ hiện là thị trường lớn thứ tư của Trung Quốc cho mặt hàng này.

Năm ngoái, Mỹ đã nhập khẩu 14.4 triệu tấn ống và dây đồng từ Trung Quốc, và trong 7 tháng đầu năm nay, con số này đạt khoảng 8 triệu tấn, cho thấy nguy cơ Bắc Kinh có thể mất đi một thị trường quan trọng.

“Hoạt động sản xuất hàng hóa chế tạo của Trung Quốc, đặc biệt là hàng xuất khẩu, có khả năng sẽ chậm lại ở một mức độ nhất định do phản ứng ngày càng mạnh từ các quốc gia phương Tây,” ông Duncan Hobbs, Giám đốc nghiên cứu tại Concord Resources, nhận định.

Những mặt hàng xuất khẩu bị ảnh hưởng sẽ bao gồm cả dây đồng sử dụng trong hạ tầng lưới điện. Trong lần đánh giá gần nhất về cơ sở hạ tầng mạng lưới cách đây một thập kỷ, Bộ Năng lượng Mỹ cho biết phần lớn các đường truyền điện của Mỹ đã hơn 25 năm tuổi.

Trong khi đó, Ấn Độ đang đẩy mạnh mở rộng cơ sở hạ tầng truyền tải nhằm hỗ trợ mục tiêu đạt 500 GW công suất năng lượng phi hóa thạch vào năm 2030.

Tại khu vực châu Á (không bao gồm Trung Quốc), công ty tư vấn Benchmark Mineral Intelligence (BMI) dự báo nhu cầu đồng sẽ tăng 25%, lên hơn 9.2 triệu tấn trong giai đoạn 2025–2030.

Đối với các lĩnh vực hạ tầng điện như lưới truyền tải, trung tâm dữ liệu và viễn thông, BMI kỳ vọng nhu cầu sẽ tăng 35%, đạt 2.2 triệu tấn.

Trong khi đó, dự báo tương ứng của BMI đối với Trung Quốc chỉ là 4% và 11%.

Hiện đại hóa cơ sở hạ tầng

Việc cải thiện lưới điện tại các nước phương Tây chủ yếu là quá trình hiện đại hóa cơ sở hạ tầng — diễn ra chậm hơn và ổn định hơn, đồng thời tiêu tốn ít đồng hơn so với giai đoạn xây dựng mới như ở Trung Quốc trước đây.

Ông Robert Edwards, nhà phân tích trưởng tại công ty tư vấn kim loại CRU, cho biết ông từng kỳ vọng tầm ảnh hưởng của Trung Quốc trên thị trường đồng toàn cầu sẽ giảm trong vài năm qua, nhưng điều đó chưa xảy ra do Bắc Kinh tiếp tục đầu tư mạnh vào xe điện, năng lượng tái tạo và lưới điện nội địa.

Theo CRU, tỷ trọng tiêu thụ đồng (cả khai thác và tái chế) của Trung Quốc dự kiến sẽ giảm xuống 57% trong tổng số 31.36 triệu tấn toàn cầu vào năm 2030, so với 59% trong 27.62 triệu tấn của năm nay.

“Tiềm năng tăng trưởng nhu cầu tại Trung Quốc đang dần hạn chế. Phần còn lại của thế giới mới là nơi sẽ chứng kiến sự mở rộng mạnh mẽ hơn,” Edwards kết luận.