Câu chuyện từ người trong cuộc: Phố Wall không còn cần những nhà phân tích?

Một báo cáo gần đây từ Bloomberg đã cảnh báo về triển vọng nghề nghiệp trong lĩnh vực phân tích tại Phố Wall. Số liệu thống kê cho thấy lực lượng chuyên viên phân tích cổ phiếu tại 15 ngân hàng hàng đầu toàn cầu đã sụt giảm khoảng 30% trong một thập kỷ qua, với làn sóng cắt giảm tập trung chủ yếu tại châu Âu và châu Á. Mức thu nhập trong ngành cũng đi ngang, khiến nhiều chuyên gia buộc phải định hướng lại nghề nghiệp, trong đó một số đã chuyển sang vai trò người sáng tạo nội dung trên các nền tảng như Substack và X.

Trong bối cảnh đó, tác giả của bài viết - một cựu chuyên viên phân tích tại Lehman Brothers Holdings - đã chia sẻ hành trình chuyển hướng sang ngành báo chí sau cuộc Khủng hoảng Tài chính Toàn cầu và sự sụp đổ của tổ chức này. Nhìn lại, đây được đánh giá là một quyết định đúng đắn.

Các quy định giám sát và thủ tục hành chính ngày càng phức tạp đang liên tục bào mòn giá trị gia tăng mà đội ngũ phân tích có thể đóng góp. Bản chất của báo cáo phân tích phía bán vốn là công cụ marketing, giúp ngân hàng đầu tư duy trì khách hàng và thu phí giao dịch thông qua những góc nhìn phân tích độc đáo và kịp thời. Tuy nhiên, quy trình tuân thủ và biên tập kéo dài đang cản trở mục tiêu này, đặc biệt trong các tình huống tin tức đột biến như thay đổi ban lãnh đạo không được báo trước. Thông thường khi báo cáo phân tích được phát hành, giới đầu tư đã tiếp cận được các quan điểm chuyên môn từ nguồn khác. Tình hình càng trở nên khắc nghiệt hơn tại thị trường Trung Quốc đối với các ngân hàng quốc tế, khi môi trường pháp lý lỏng lẻo, mức độ cạnh tranh gay gắt và các công ty chứng khoán nội địa thực chất đang cung cấp nghiên cứu miễn phí.

Ngay cả việc tiếp cận báo cáo nghiên cứu cũng trở thành thách thức với khách hàng trả phí. Điển hình như các ngân hàng châu Âu phải tuân thủ quy định MiFID II, yêu cầu công ty quản lý tài sản thanh toán trực tiếp cho các báo cáo sử dụng. Trong những phiên giao dịch biến động mạnh, người dùng phải vượt qua nhiều bước xác thực danh tính phức tạp để truy cập cổng thông tin nghiên cứu.

Sự bùng nổ của mạng xã hội cũng đặt ra thêm thách thức cho công việc phân tích. Tại Trung Quốc, hiện tượng "tiểu luận" - những thông tin chưa xác minh được lan truyền dưới dạng hình ảnh trong các nhóm WeChat nhằm né tránh kiểm duyệt - có thể tác động mạnh đến diễn biến giá cổ phiếu và trái phiếu. Các chuyên viên phân tích thường không thể đề cập đến những nội dung này do khó xác minh nguồn gốc, trừ khi chúng ảnh hưởng đáng kể đến định giá chứng khoán. Kết quả là khi tin đồn thị trường liên tục xuất hiện, báo cáo phân tích phía bán tỏ ra trì trệ và thiếu tính thời sự.

Mặc dù khả năng dự báo chính xác xu hướng ngành vẫn được đánh giá cao, việc nhận định xu hướng dài hạn gần như bất khả thi tại những thị trường như Trung Quốc, nơi một thông báo ngắn gọn từ cơ quan quản lý có thể xóa sổ cả một ngành kinh doanh vốn đang sinh lời, như đã từng xảy ra với lĩnh vực game, fintech và giáo dục ngoại khóa. Ngay cả tại Mỹ, triển vọng đầu tư cũng trở nên khó lường trước khi Donald Trump tái đắc cử.

Xu hướng tập trung hóa thị trường, như nhận định của Matt Levine, đang khiến các công ty quản lý tài sản chỉ cần nắm bắt thông tin về vài chục cổ phiếu, từ đó giảm nhu cầu thuê ngoài nghiên cứu từ ngân hàng đầu tư. Quy mô thị trường thu hẹp - thể hiện qua số lượng công ty niêm yết tại Mỹ đã giảm 50% so với đỉnh năm 1996 - cũng đồng nghĩa với nhu cầu chuyên viên phân tích cổ phiếu suy giảm.

Trước những lo ngại về tác động của AI và mạng xã hội đối với nghề báo, nhiều chuyên gia cho rằng việc đặt câu hỏi ngược về sự hài lòng trong vai trò chuyên viên phân tích cổ phiếu đã giúp khẳng định đúng đắn trong lựa chọn nghề nghiệp hiện tại, khi không phải vật lộn với guồng quay thủ tục hành chính và tuân thủ quá mức.