Ba nhân vật then chốt trong nhóm cố vấn, đứng đầu là Trung tướng về hưu Keith Kellogg - người được chọn làm đặc phái viên phụ trách quan hệ Nga - Ukraine, đã đệ trình những đề xuất mang nhiều điểm tương đồng. Một trong những điểm nhấn quan trọng là việc chính thức loại bỏ khả năng Ukraine gia nhập khối NATO.

Chiến lược được vạch ra là sử dụng chính sách "vừa đánh vừa xoa" để thúc đẩy Moscow và Kiev ngồi vào bàn đàm phán. Cụ thể, nếu Kiev từ chối đối thoại, họ sẽ đối mặt với nguy cơ bị cắt viện trợ quân sự. Ngược lại, nếu chính Tổng thống Putin là người tỏ ra ngoan cố, phía Ukraine sẽ nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ hơn.

Trong suốt chiến dịch tranh cử, Trump đã nhiều lần đưa ra lời hứa đầy tham vọng: chấm dứt cuộc xung đột đã kéo dài gần ba năm chỉ trong vòng 24 giờ kể từ thời điểm nhậm chức vào ngày 20 tháng 1, thậm chí có thể sớm hơn thế. Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện tại, ông vẫn chưa hé lộ bất kỳ chi tiết nào về cách thức thực hiện cam kết này.

Trước tham vọng của Trump, giới chuyên gia phân tích và các cựu quan chức an ninh quốc gia đã bày tỏ những hoài nghi sâu sắc. Theo họ, với độ phức tạp của cuộc xung đột hiện tại, những cam kết của ông dường như khó có thể trở thành hiện thực.

Tuy nhiên, khi phân tích tổng thể các phát ngôn từ đội ngũ cố vấn của Trump, người ta có thể phác thảo được những đường nét chính trong kế hoạch hòa bình mà ông đang ấp ủ.

Trong bối cảnh Ukraine đang phải đương đầu với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng về nhân lực và liên tiếp mất đi các vùng lãnh thổ chiến lược, Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đã có những tín hiệu cho thấy ông có thể sẵn sàng ngồi vào bàn đàm phán.

Mặc dù vẫn kiên định với khát vọng gia nhập NATO, trong tuần này, nhà lãnh đạo Ukraine đã thừa nhận đất nước ông cần tìm kiếm các giải pháp ngoại giao để giành lại những vùng lãnh thổ đang bị chiếm đóng.

Tuy nhiên, theo nhận định của các chuyên gia phân tích và cựu quan chức Mỹ, Trump có thể sẽ đối mặt với một Putin không mặn mà với đàm phán. Lý do là bởi khi Ukraine đang ở thế yếu, nhà lãnh đạo Nga có thể thu được nhiều lợi ích hơn bằng cách tiếp tục chiến dịch bành trướng lãnh thổ.

"Putin không có lý do gì để vội vã," theo nhận định của Eugene Rumer, cựu chuyên gia phân tích tình báo hàng đầu của Mỹ về Nga, hiện đang công tác tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế.

Theo vị chuyên gia này, nhà lãnh đạo điện Kremlin không hề có dấu hiệu nào cho thấy sẽ nới lỏng các điều kiện tiên quyết để đình chiến và đàm phán. Những điều kiện này bao gồm việc Ukraine phải từ bỏ tham vọng gia nhập NATO và nhường lại bốn tỉnh mà Moscow tuyên bố chủ quyền - dù chưa kiểm soát hoàn toàn - một yêu sách đã bị Kiev cương quyết bác bỏ.

Rumer cho rằng Putin nhiều khả năng sẽ kiên nhẫn chờ đợi, tiếp tục mở rộng lãnh thổ và theo dõi xem liệu Trump có đưa ra những nhượng bộ nào đủ hấp dẫn để thuyết phục ông ngồi vào bàn đàm phán hay không.

Theo báo cáo của Reuters hồi tháng 5, Putin đã tỏ ra sẵn sàng chấm dứt chiến sự thông qua một thỏa thuận ngừng bắn, với điều kiện công nhận các tuyến đầu hiện tại. Tuy nhiên, nếu Kiev và phương Tây không đáp ứng, Moscow cũng đã chuẩn bị sẵn sàng để tiếp tục cuộc chiến.

Tính đến thời điểm hiện tại, Nga đã nắm toàn quyền kiểm soát bán đảo Crimea sau động thái đơn phương sáp nhập từ Ukraine vào năm 2014. Ngoài ra, Moscow cũng đã thiết lập quyền kiểm soát khoảng 80% khu vực Donbas - bao gồm Donetsk và Luhansk, chiếm hơn 70% lãnh thổ Zaporizhzhia và Kherson, cùng một số vùng đất của Mykolaiv và Kharkiv.

Nhiều phương án khác nhau

Theo tiết lộ từ bốn cố vấn, tính đến tuần trước, Trump vẫn chưa thành lập một nhóm công tác chuyên trách để hoàn thiện kế hoạch hòa bình. Thay vào đó, một số cố vấn đã tự trao đổi ý tưởng với nhau tại các diễn đàn công khai, và trong một số trường hợp, họ đã trực tiếp trình bày những đề xuất này lên Trump.

Theo nhận định của các cố vấn, một thỏa thuận hòa bình cuối cùng nhiều khả năng sẽ phụ thuộc vào sự tương tác trực tiếp giữa ba nhà lãnh đạo Trump, Putin và Zelenskiy.

Người phát ngôn điện Kremlin Dmitry Peskov đã bày tỏ quan điểm rằng ông không thể đưa ra nhận xét về từng tuyên bố riêng lẻ khi chưa nắm được toàn cảnh của kế hoạch.

Phát ngôn viên của Trump, Karoline Leavitt, đã nhắc lại tuyên bố của ông Trump rằng ông sẽ thực hiện mọi biện pháp cần thiết để khôi phục hòa bình, đồng thời tái thiết sức mạnh và năng lực răn đe của Hoa Kỳ trên trường quốc tế.

Khi được đặt câu hỏi liệu Tổng thống đắc cử có vẫn giữ nguyên kế hoạch giải quyết xung đột trong vòng một ngày sau khi nhậm chức hay không, đại diện của Trump vẫn chưa đưa ra phản hồi. Về phía chính phủ Ukraine cũng chưa có bất kỳ bình luận nào trước yêu cầu phỏng vấn.

Một cựu quan chức an ninh quốc gia, người đang tham gia vào quá trình chuyển giao quyền lực, cho biết hiện có ba đề xuất chính đang được cân nhắc. Đó là phương án của Kellogg, một phương án từ Phó Tổng thống đắc cử JD Vance và phương án thứ ba do Richard Grenell, cựu quyền Giám đốc tình báo của Trump đề xuất.

Kế hoạch của Kellogg, được soạn thảo cùng Fred Fleitz, một cựu quan chức Hội đồng An ninh Quốc gia và đã được trình lên Trump đầu năm nay, đề xuất phương án đóng băng các tuyến đầu hiện tại.

Reuters là tờ báo đầu tiên đưa tin về kế hoạch này, trong khi cả Kellogg và Fleitz đều không đưa ra bất kỳ bình luận nào khi được đề nghị phỏng vấn.

Theo nội dung kế hoạch, Trump sẽ chỉ cung cấp thêm vũ khí Mỹ cho Kiev khi họ chấp thuận đàm phán hòa bình. Đồng thời, ông sẽ gửi thông điệp cảnh báo tới Moscow rằng Mỹ sẽ gia tăng viện trợ cho Ukraine nếu Nga không chấp nhận đối thoại. Trong khi đó, vấn đề Ukraine gia nhập NATO sẽ tạm thời được gác lại.

Theo nội dung đề xuất, Ukraine sẽ nhận được những cam kết bảo đảm an ninh từ Washington, trong đó có thể bao gồm việc tăng cường viện trợ vũ khí sau khi thỏa thuận hòa bình đạt được.

Trong cuộc phỏng vấn với Times Radio, một đài phát thanh số hàng đầu của Anh quốc vào tháng 6, Sebastian Gorka, một trong những Phó Cố vấn an ninh quốc gia sắp nhậm chức trong chính quyền Trump, đã tiết lộ rằng vị Tổng thống đắc cử đã chia sẻ với ông về chiến lược buộc Putin phải ngồi vào bàn đàm phán. Chiến lược này bao gồm việc đe dọa sẽ chuyển giao một lượng vũ khí chưa từng có tiền lệ cho Ukraine nếu Moscow từ chối đối thoại.

Tuy nhiên, khi được Reuters liên hệ qua điện thoại, Gorka đã bác bỏ thông tin này, gọi đó là tin rác giả mạo và không đưa ra thêm bất kỳ bình luận nào.

Một đề xuất độc lập khác đến từ JD Vance, một Thượng nghị sĩ vốn phản đối việc viện trợ cho Ukraine. Trong cuộc trò chuyện với người dẫn chương trình podcast nổi tiếng Shawn Ryan vào tháng 9, ông đã phác thảo một kế hoạch hòa bình. Theo đó, một thỏa thuận có thể sẽ bao gồm việc thiết lập khu phi quân sự tại các tuyến đầu hiện tại. Khu vực này sẽ được phòng thủ kiên cố nhằm ngăn chặn mọi khả năng Nga tiếp tục xâm lược. Đồng thời, đề xuất này cũng khẳng định Kiev sẽ không thể trở thành thành viên NATO.

Khi được đề nghị cung cấp thêm thông tin về kế hoạch này, văn phòng của Vance cho biết ông không thể sắp xếp tham gia phỏng vấn, và cho đến nay, ông vẫn chưa tiết lộ thêm bất kỳ chi tiết nào về đề xuất của mình.

Một góc nhìn khác đến từ Grenell, người từng giữ chức đại sứ Mỹ tại Đức dưới thời Trump. Trong một cuộc tọa đàm của Bloomberg vào tháng 7, ông đã đề xuất việc thành lập các khu vực tự trị tại miền Đông Ukraine, tuy nhiên không đi sâu vào chi tiết cụ thể. Ông cũng bày tỏ quan điểm rằng việc Ukraine gia nhập NATO không phục vụ lợi ích quốc gia của Hoa Kỳ.

Mặc dù chưa chính thức được bổ nhiệm vào vị trí nào trong chính quyền mới, Grenell vẫn duy trì ảnh hưởng đáng kể với Trump trong các vấn đề liên quan đến châu Âu, theo tiết lộ của một cố vấn chính sách đối ngoại cấp cao trong đội ngũ của Trump với Reuters. Vị cố vấn này cũng cho biết Grenell là một trong số ít nhân vật được chọn tham dự cuộc gặp then chốt giữa Trump và Zelenskiy tại New York vào tháng 9.

Làn sóng phản đối dự kiến

Giới chuyên gia phân tích và các cựu quan chức an ninh quốc gia nhận định rằng nhiều yếu tố trong các đề xuất này có thể sẽ vấp phải sự phản đối mạnh mẽ. Không chỉ từ phía Tổng thống Zelenskiy, người đã đặt mục tiêu gia nhập NATO vào trọng tâm của "Kế hoạch Chiến thắng", mà còn từ các đồng minh châu Âu và một số nhà lập pháp Mỹ.

Mới đây, trong tuần trước, Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine đã gửi văn bản ngoại giao tới các đồng cấp NATO, kêu gọi họ chính thức đưa ra lời mời gia nhập khối tại cuộc họp bộ trưởng ngoại giao dự kiến diễn ra vào thứ Ba.

Trong khi đó, một số đồng minh châu Âu đã bày tỏ thiện chí tăng cường viện trợ cho Ukraine, và Tổng thống Joe Biden vẫn đang tiếp tục chương trình hỗ trợ vũ khí. Những động thái này có thể làm suy yếu đòn bẩy của Trump trong nỗ lực thúc đẩy Kiev ngồi vào bàn đàm phán.

Kế hoạch của Kellogg, vốn xoay quanh chiến lược tăng viện trợ cho Ukraine nếu Putin từ chối đối thoại, có nguy cơ vấp phải làn sóng phản đối tại Quốc hội. Đáng chú ý, một số đồng minh thân cận nhất của Trump tại đây đã và đang phản đối mạnh mẽ việc tiếp tục viện trợ quân sự cho quốc gia Đông Âu này.

"Tôi không tin rằng bất kỳ ai trong số họ có một kế hoạch thực sự khả thi để chấm dứt cuộc chiến này," Rumer, cựu sĩ quan tình báo Mỹ, nhận định.