[Đường vào Nhà Trắng 2020] Bạn nghĩ Trump tệ? Chắc hẳn là bạn chưa gặp Bernie Sanders

Theo kết quả thăm dò mới nhất, ứng cứ viên đảng Dân Chủ Sanders đã giành chiến thắng ở New Hampshire, gần như chiến thắng ở Iowa, đã đánh bại các đối thủ của mình ở Nevada và đang có tỷ lệ bỏ phiếu tốt ở Nam Carolina. Vào ngày siêu thứ ba tuần tới, với kết quả từ 14 tiểu bang bao gồm cả California và Texas, ông có thể tích lũy một lượng vốn đủ lớn để khiến mình gần như không thể bị đuổi kịp.

Đảng Dân chủ có đôi chút lo lắng rằng việc đề cử ông Sanders sẽ khiến họ thua cuộc bầu cử. Tờ báo này lo ngại rằng việc buộc người Mỹ quyết định giữa ông và ông Trump sẽ dẫn đến một lựa chọn kinh khủng không có kết quả tốt. Không ngạc nhiên khi chúng tôi không ủng hộ một nhà xã hội dân chủ (thay vì một nhà kinh tế), nhưng đó mới chỉ là khởi đầu. Bởi vì ông Sanders tin chắc rằng ông đúng về mặt đạo đức, ông có khuynh hướng nguy hiểm ưu tiên kết quả hơn cách thức. Và, tại một đất nước mà ông Trump đã đẩy chính trị vào một làn sóng điên cuồng, cuộc bầu cử của ông Sanders sẽ làm dấy lên sự thù hận.

Về kinh tế, ông Sanders bị hiểu lầm. Ông không phải là một nhà dân chủ xã hội Scandinavia đáng yêu, người sẽ cho phép các công ty làm việc của họ và sau đó đánh thuế họ để xây dựng một thế giới tốt hơn. Thay vào đó, ông tin rằng chủ nghĩa tư bản của Mỹ là bạo lực và cần phải suy yếu hoàn toàn. Ông xỉ nhục Jeremy Corbyn (lãnh đạo Công Đảng Anh), đề nghị lấy 20% vốn cổ phần của các công ty và trao lại cho công nhân, giới thiệu một chương trình bảo đảm việc làm liên bang và yêu cầu các công ty đáp ứng một quy định liên bang buộc họ phải hành động vì lợi ích tất cả các bên liên quan theo cách mà ông có thể định nghĩa. Về thương mại, ông Sanders thù địch với các thị trường mở giống như ông Trump. Ông tìm cách tăng gấp đôi chi tiêu của chính phủ, mà không thể chỉ ra cách để chi trả cho nó. Khi tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp kỷ lục và tiền lương danh nghĩa trong quý cuối cùng của thị trường việc làm đang tăng 4.6%, lời kêu gọi của ông về một cuộc cách mạng trong nền kinh tế là một liều thuốc vô dụng về những vấn đề của nước Mỹ.

Đặt kết quả cao hơn cách thức, ông Sanders thể hiện sự không khoan dung của một người đàn ông chính nghĩa. Ông đề ra những mục tiêu hoàn toàn hợp lý như giảm nghèo, chăm sóc sức khỏe toàn cầu và giảm khí carbon cho nền kinh tế, và sau đó kiên quyết đi theo những chính sách cực đoan mà ông đặt ra để đạt được chúng. Ông sẽ cấm bảo hiểm y tế tư nhân (thậm chí cả nước Anh cũng không đi xa đến vậy đối với Dịch vụ y tế quốc gia). Ông muốn giảm nửa số tài sản của các tỷ phú trong vòng 15 năm tới. Một nhà sinh thái học hợp lý sẽ đánh thuế cho các khí nhà kính mà nó tạo ra. Đối với ông Sanders, sẽ không có thỏa hiệp: ông sẽ cấm hoàn toàn.

Đôi khi, ngay cả những kết quả cũng bị hy sinh nếu ông Sanders muốn lẽ phải. Bắt trường đại học miễn phí cho sinh viên là một cách thất bại để xóa đói giảm nghèo, bởi vì phần lớn tiền trợ cấp sẽ dành cho những người đang hoặc sẽ tương đối giàu có. Không hình sự hóa việc vượt biên và giải thể Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan sẽ làm mất đi một trong những chức năng chính của bang. Cấm năng lượng hạt nhân sẽ cản trở mục tiêu tạo ra một nền kinh tế không có carbon.

Vì vậy, ông Sanders rất nhiệt tình chiến đấu với các đối thủ nham hiểm của mình ở trong nước, và ông thường nhượng bộ với kẻ thù ở nước ngoài. Ông đã thể hiện thói quen nuông chiều những kẻ chuyên quyền ở Cuba và Nicaragua, miễn là chế độ đó tuyên bố sẽ theo đuổi chủ nghĩa xã hội. Ông hoài nghi về việc Mỹ nắm giữ quyền lực ở nước ngoài, một phần từ niềm tin chắc chắn rằng các cuộc phiêu lưu quân sự gây hại nhiều hơn là tốt. Nhưng nó cũng phản ánh sự khinh miệt của ông đối với những người nắm quyền lực ở Washington.

Cuối cùng là ảnh hưởng của một Tổng thống Sanders đối với văn hóa chính trị của Mỹ. Sự chia rẽ chính trị của đất nước đã giúp ông Trump có thể thắng cử. Bây giờ nó đang cho phép ông Sanders nổi lên. Các nhà hoạt động đảng cánh tả tin vào cuộc cách mạng của mình. Họ luôn tin rằng người của họ sẽ chiến thắng. Những người ủng hộ ông dường như dành sự thù hận cho các đối thủ trong đảng Dân chủ gần như nhiều tương đương so với các đối thủ đến từ đảng Cộng hòa.

Điều này nói lên phong cách chính trị của ông Sanders. Khi đối mặt với một người phản đối, bản năng của ông là phát hiện ra một âm mưu của nào đó, hoặc tuyên bố rằng đối thủ của ông đang bối rối và sẽ bị đưa thẳng vào một trong những bài phát biểu chính trị. Khi được hỏi làm thế nào ông sẽ thuyết phục Quốc hội loại bỏ bảo hiểm y tế tư nhân (điều mà 60% người Mỹ phản đối), ông Sanders trả lời rằng ông sẽ tổ chức các cuộc mít tinh ở các bang của các thượng nghị sĩ phản đối cho đến khi họ đồng ý.

Một nhiệm kỳ tổng thống trong đó ông Sanders đi khắp đất nước tổ chức các cuộc mít tinh cho một chương trình xa xôi mà ông không thể thông qua Quốc hội sẽ mở rộng sự chia rẽ của Mỹ. Nó sẽ làm nản lòng những người ủng hộ ông, bởi vì các chính sách của tổng thống sẽ bị Quốc hội hoặc tòa án cản trở. Ở cánh hữu, từ lâu đã phản đối chế độ xã hội chủ nghĩa, cảnh tượng của một nhà xã hội thực tế trong Nhà Trắng sẽ tạo ra cơn giận dữ lớn hơn nữa. Ông Sanders sẽ thấy rằng đề xuất hợp tác có thể trở nên rất cay đắng.

Ba phần tư đảng Dân chủ đã bắt đầu tự nhủ rằng ông Sanders sẽ không quá tệ. Một số chỉ ra rằng ông sẽ không thể làm nhiều điều đã hứa. Việc bào chữa này, với ngụ ý rằng ông Sanders nên được tiếp nhận một cách nghiêm túc, nghe có vẻ quen thuộc đến đáng lo ngại. Ông Trump đã cho thấy rằng sự kiểm soát của nhà nước liên bang đi cùng với quyền lực của tổng thống về thương mại và chính sách đối ngoại, sẽ cho phép tổng thống nhiều dư địa để hành động. Nhiệm kỳ đầu tiên của ông cho thấy rằng thật không khôn ngoan khi bỏ qua những gì một người tìm kiếm quyền lực nói về việc người đó muốn làm gì với nó.

Nếu ông Sanders trở thành ứng cử viên của đảng Dân chủ, nước Mỹ sẽ phải lựa chọn vào tháng 11 giữa một người theo chủ nghĩa dân túy tham nhũng, gây chia rẽ, cánh hữu, người khinh miệt luật pháp và hiến pháp, và  bên kia là một người theo chủ nghĩa dân túy cánh tả, gây chia rẽ, đổ tội cho các tỷ phú và doanh nghiệp về mọi thứ sai trái với thế giới. Thật khó để nghĩ về một lựa chọn tồi tệ hơn.

(Theo The Economist)