“Fast & Furious” đời thực: Lệnh H-1B mới của Trump gây xáo trộn, lao động Ấn–Trung gấp rút quay lại Mỹ

Sự hoảng loạn, bối rối và tức giận lan rộng khi hàng nghìn lao động có visa H-1B từ Ấn Độ và Trung Quốc buộc phải hủy bỏ kế hoạch du lịch, vội vã quay trở lại Mỹ sau khi Tổng thống Donald Trump ban hành lệnh cấm lao động – một phần trong chiến dịch cứng rắn của ông.

Các tập đoàn công nghệ và ngân hàng lớn đã gửi thông báo khẩn cho nhân viên, yêu cầu họ trở về trước thời điểm lệnh có hiệu lực, đồng thời khuyến cáo không nên rời khỏi nước Mỹ.

Một quan chức Nhà Trắng làm rõ vào thứ Bảy rằng lệnh này chỉ áp dụng cho những hồ sơ mới, không ảnh hưởng đến người đã có visa hoặc đang xin gia hạn. Tuy vậy, phát biểu của Trump trước đó đã gây ra làn sóng lo lắng khắp Thung lũng Silicon.

Vội vã trở lại Mỹ

Lo sợ sẽ bị chặn nhập cảnh, nhiều lao động Ấn Độ tại sân bay San Francisco cho biết họ đã rút ngắn kỳ nghỉ. “Đây là tình huống buộc chúng tôi phải chọn giữa gia đình và sự nghiệp,” một kỹ sư tại công ty công nghệ lớn chia sẻ. Vợ anh – cũng có visa H-1B – lên chuyến Emirates từ San Francisco đi Dubai tối thứ Sáu, nhưng chuyến bay bị hoãn hơn ba giờ. Một số hành khách Ấn Độ đã xuống máy bay sau khi nhận thông báo khẩn từ chủ lao động.

Một đoạn video ghi lại cảnh hành khách rời khỏi máy bay lan truyền trên mạng xã hội. Vợ kỹ sư quyết định quay về Ấn Độ để chăm sóc mẹ đang bệnh. “Thật bi thảm. Chúng tôi đã gây dựng cả cuộc sống ở đây,” anh nghẹn ngào nói.

Trên ứng dụng Rednote của Trung Quốc, nhiều người sở hữu visa H-1B chia sẻ cảnh phải tức tốc quay lại Mỹ, có người vừa hạ cánh ở Trung Quốc vài giờ đã phải đặt vé ngược. “Cảm xúc của tôi là hỗn hợp của thất vọng, buồn bã và tức giận,” một phụ nữ với nickname Emily’s Life ở NY kể.

Cô đang trên chuyến bay từ New York đi Paris thì nhận thông báo khẩn từ công ty. Phi công đã cho máy bay quay lại cổng để cô xuống. “Tôi run rẩy, phải hủy toàn bộ kế hoạch với bạn bè,” cô nói.

Microsoft, Amazon, Alphabet và Goldman Sachs đều đã gửi email khẩn. Riêng Amazon cho biết nhân viên đang giữ H-1B không cần hành động gì thêm, sau khi có thông tin làm rõ.

Làn sóng hoảng loạn giảm bớt

Đến Chủ nhật, bầu không khí căng thẳng hạ nhiệt. Phó Chủ tịch IBM Gary Cohn trên chương trình Face the Nation của CBS nhận định: “Tôi nghĩ sự hoảng loạn nổ ra vì mọi người chưa rõ chuyện gì xảy ra với visa H-1B. Nhưng cuối tuần qua đã được làm sáng tỏ, và giờ hệ thống không còn rối loạn nữa.”

Cohn thậm chí ủng hộ động thái này, cho rằng nó có lợi cho nền kinh tế. “Chương trình H-1B bấy lâu nay giống như xổ số. Quy định mới sẽ công bằng hơn.”

Chủ tịch Netflix Reed Hastings cũng lên tiếng ủng hộ, nói rằng cải cách sẽ loại bỏ nhu cầu xổ số, đem lại sự chắc chắn hơn cho người lao động.

Chính sách đảo chiều về H-1B

Từ khi nhậm chức tháng 1, Trump đã phát động chiến dịch siết nhập cư diện rộng. Lần này, việc tái cấu trúc chương trình H-1B được coi là bước đi rõ nét nhất nhằm hạn chế visa lao động tạm thời – trái ngược với năm 2017 khi ông từng công khai ủng hộ H-1B cùng Elon Musk.

Chính quyền Trump lập luận rằng H-1B bị lạm dụng để kìm hãm lương, còn việc hạn chế visa này sẽ mở ra việc làm cho lao động Mỹ. Ngược lại, các công ty công nghệ cho rằng đây là cách duy nhất để thu hút nhân tài toàn cầu và giữ lợi thế cạnh tranh.

Sau tuyên bố của Trump, mạng xã hội bùng nổ tranh luận. Nhiều người xem đây là cú đánh vào sức hút của Mỹ với lao động quốc tế. Một người dùng Rednote gọi mình là “nô lệ H-1B,” kể rằng đã phải bỏ dở kỳ nghỉ Tokyo để quay lại Mỹ trong “cuộc hồi hương Fast & Furious.”

Trong tuyên bố, Trump khẳng định: “Một số nhà tuyển dụng đã lạm dụng H-1B, kìm hãm tiền lương, gây bất lợi cho công dân Mỹ.”

Theo đó, Bộ trưởng An ninh Nội địa Kristi Noem được trao quyền miễn lệ phí, trong khi Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick nói rằng doanh nghiệp sẽ phải trả 100,000 USD/năm cho mỗi H-1B. Sau đó, Nhà Trắng làm rõ đây chỉ là khoản phí một lần, không phải phí hàng năm.

Một kỹ sư Nvidia chia sẻ với Reuters tại sân bay San Francisco: “Tôi đang nghỉ cùng vợ con ở Nhật thì phải vội vàng đặt vé quay lại. Mọi thứ thay đổi trong chớp mắt, thật như không tin nổi.”