Thông tin từ hai bên cho thấy khả năng đạt được thỏa thuận chấm dứt xung đột kéo dài hơn một năm qua trong những ngày sắp tới. Phía Israel xác nhận đang trong giai đoạn cuối cùng của việc đàm phán thỏa thuận ngừng chiến với Hezbollah, trong bối cảnh các nhà ngoại giao Hoa Kỳ đang tích cực đóng vai trò bên thứ bai.

Đại sứ Israel tại Hoa Kỳ, Mike Herzog, trong cuộc phỏng vấn với đài phát thanh quân đội Israel vào thứ Hai đã khẳng định: "Chúng tôi đang ở rất gần thỏa thuận cuối cùng. Mặc dù vẫn còn một số chi tiết cần được hoàn thiện và chờ phê chuẩn từ nội các, nhưng những tiến triển đã đạt được rất đáng kể."

Theo tiết lộ từ một quan chức cấp cao Israel, cuộc họp nội các an ninh được lên kế hoạch vào chiều thứ Ba để biểu quyết về thỏa thuận này. Đồng thời, người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ John Kirby cũng bày tỏ sự lạc quan một cách thận trọng: "Mặc dù chưa hoàn tất, nhưng chúng tôi tin rằng các bên đã đến rất gần thỏa thuận cuối cùng."

Dự thảo thỏa thuận, theo tiết lộ từ hai quan chức Lebanon, bao gồm điều khoản về lệnh ngừng bắn 60 ngày. Trong thời gian này, lực lượng Israel sẽ rút quân khỏi lãnh thổ Lebanon, đồng thời Hezbollah cam kết di chuyển vũ khí về phía bắc sông Litani, cách khu vực biên giới do Liên Hợp Quốc thiết lập 30km.

Khuôn khổ thỏa thuận này được xây dựng trên nền tảng Nghị quyết 1701 của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc - văn kiện đã từng chấm dứt cuộc xung đột Israel - Hezbollah năm 2006, tuy nhiên chưa được thực thi một cách triệt để.

Theo nguồn tin từ phía Lebanon, dự thảo thỏa thuận hiện đang chờ phê chuẩn từ nội các của Thủ tướng Benjamin Netanyahu. Tuy nhiên, một nguồn tin thân cận với nội các Israel cho biết đặc phái viên Hoa Kỳ Amos Hochstein cần quay trở lại Beirut để thảo luận một số điểm "bảo lưu" nhỏ.

Triển vọng đạt được thỏa thuận đã tác động tích cực đến thị trường năng lượng toàn cầu. Giá dầu Brent ghi nhận mức giảm 2.8%, về 73.06 USD/thùng trong phiên giao dịch chiều thứ Hai.

Đặc phái viên Hochstein đã không ngừng nỗ lực trong nhiều tháng qua, thực hiện các chuyến công du xen kẽ giữa hai quốc gia để thúc đẩy thỏa thuận ngừng bắn. Đồng thời, quan chức cấp cao Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ Dan Shapiro đã có mặt tại Israel từ thứ Bảy để tham vấn về các khía cạnh quân sự của thỏa thuận.

Theo phương án đề xuất, Lực lượng Vũ trang Lebanon (LAF) sẽ phối hợp với Lực lượng Gìn giữ Hòa bình Liên Hợp Quốc (UNIFIL) tiếp quản kiểm soát các khu vực ở nam Lebanon sau khi các bên rút quân. Quá trình này được dự kiến sẽ diễn ra theo trình tự: Lực lượng Phòng vệ Israel sẽ rút lui đồng thời với sự tiến vào của LAF.

Căng thẳng bắt đầu leo thang khi Hezbollah phát động các cuộc tấn công vào miền bắc Israel, tiếp nối sau vụ tấn công của Hamas từ Gaza ngày 7/10/2023. Tình hình trở nên nghiêm trọng vào cuối tháng 9 khi Israel triển khai chiến dịch không kích quy mô lớn, gây tổn thất nặng nề cho ban lãnh đạo cấp cao Hezbollah, bao gồm cả thủ lĩnh Hassan Nasrallah, đồng thời mở rộng sang chiến dịch trên bộ tại nam Lebanon.

Theo thống kê từ cơ quan y tế Lebanon, các cuộc không kích của Israel đã khiến hơn 3,750 người thiệt mạng, đa phần trong 8 tuần gần đây. Về phía Israel, hơn 140 binh sĩ và dân thường đã tử vong do các cuộc tấn công của Hezbollah tại khu vực miền bắc và trong các hoạt động quân sự.

Một trong những điểm then chốt đang được thảo luận là cơ cấu của ủy ban quốc tế giám sát thực thi lệnh ngừng bắn. Lebanon đã đồng thuận với sự tham gia của Hoa Kỳ và Pháp trong cơ chế giám sát này, cùng với sự hiện diện của quân đội hai bên và UNIFIL. Vấn đề về việc bổ sung thêm đại diện từ một quốc gia châu Âu và Ả Rập vẫn đang được cân nhắc.

Đáng chú ý, Israel đã chính thức chấp thuận vai trò của Pháp vào thứ Hai, sau khi vượt qua bất đồng ngoại giao liên quan đến lệnh bắt giữ Thủ tướng Netanyahu được Tòa án Hình sự Quốc tế ban hành gần đây.

Một trong những điểm tranh cãi chính trong đàm phán là đề xuất của Israel về quyền đáp trả quân sự đối với các vi phạm thỏa thuận từ phía Hezbollah. Đại sứ Herzog đã nhấn mạnh quan điểm của Israel trong tuyên bố hôm thứ Hai, khẳng định rằng nếu thỏa thuận không được tuân thủ và "các vi phạm không được xử lý từ phía Lebanon", Israel sẽ "duy trì quyền và tự do hành động" trong lãnh thổ Lebanon.

Tuy nhiên, vấn đề then chốt về yêu cầu một văn bản cam kết từ Washington - bảo đảm quyền can thiệp quân sự của Israel trong trường hợp bị Hezbollah đe dọa - vẫn chưa được làm rõ. Điều này trước đây được xem là một trong những điều kiện tiên quyết từ phía Israel.

Phía Lebanon đã có động thái giảm nhẹ khả năng có thêm một thỏa thuận song phương giữa Israel và Hoa Kỳ. Một quan chức Lebanon bác bỏ thông tin về sự tồn tại của "văn bản phụ lục", đồng thời đặt câu hỏi về tính cần thiết của một thỏa thuận bổ sung về quyền tự vệ của Israel: "Liệu có ai có thể nghi ngờ cam kết của Hoa Kỳ đối với Israel?"

Về phía Hoa Kỳ, người phát ngôn Kirby, mặc dù không đưa ra bình luận trực tiếp về văn bản được đề cập, đã khẳng định lần nữa: "Chúng tôi đã thể hiện rõ lập trường ủng hộ Israel trong việc bảo vệ người dân của họ, và cam kết này sẽ được duy trì."

Song song với tiến trình đàm phán, các hoạt động quân sự vẫn tiếp diễn với cường độ cao. Các cuộc đụng độ giữa chiến binh Hezbollah và quân đội Israel diễn ra tại nhiều làng mạc ở nam Lebanon, kèm theo các đợt không kích mạnh mẽ nhắm vào các khu vực do Hezbollah kiểm soát, bao gồm cả khu vực trung tâm Beirut.

Đặc biệt, cuộc không kích vào khu phố Basta sáng thứ Bảy đã khiến ít nhất 15 người thiệt mạng theo báo cáo của cơ quan y tế Lebanon. Tiếp đó vào Chủ nhật, Israel đã tấn công khoảng 12 mục tiêu tại khu phố Dahiyeh, được quân đội Israel xác định là các "trung tâm chỉ huy và kiểm soát" của Hezbollah.

Đáp trả những động thái này, lực lượng được Iran hậu thuẫn đã phóng hơn 250 tên lửa và đạn đạo vào Israel trong ngày Chủ nhật, đánh dấu một trong những đợt tấn công dữ dội nhất từ phía Lebanon kể từ khi xung đột bắt đầu.