Một thìa "Suga" sẽ giúp nền kinh tế Nhật Bản thời hậu Abe "ngọt ngào" hơn

Khi Yoshihide Suga thay thế Shinzo Abe làm Thủ tướng Nhật Bản, khó có thể xuất hiện sự thay đổi mạnh mẽ trong chính sách. Nhưng ông Suga vẫn có thể để lại những ảnh hưởng tích cực lâu dài nếu từ chối lặp lại những sai lầm lớn nhất của người tiền nhiệm.

Nhật Bản từng có nhiều chính sách tương tự như Suganomics từ trước đó. Bởi tân thủ tướng của họ là cánh tay phải của ông Abe. Ông Suga là người ủng hộ các quyết định của Abe về thương mại châu Á, nỗ lực thúc đẩy số lượng lao động nước ngoài và cũng tham gia chặt chẽ vào các chính sách tư nhân hóa trong chính phủ trước đây.

Một trong những mối bận tâm của ông Suga là cải tổ các ngân hàng trong nước đang gặp khó khăn. Đó sẽ là một đóng góp hữu ích bởi khuyến khích sát nhập có thể giúp tiết kiệm chi phí cần thiết khi các bên cho vay bị tác động xấu bởi tỷ lệ lãi suất thấp trong nhiều thập kỷ.

Tại NHTW Nhật Bản, ông Haruhiko Kuroda còn ba năm nữa trong nhiệm kỳ thống đốc thứ hai của mình, do đó, việc thay đổi chính sách tiền tệ ngay lập tức là không thể xảy ra. Ứng cử viên nội bộ sáng giá nhất để thay thế ông, Phó Thống đốc Masayoshi Amamiya, đã bày tỏ lo ngại về tác động của lãi suất thấp đối với sự ổn định tài chính. Nhưng việc đảm bảo gói kích thích hỗ trợ cho người kế nhiệm ông Kuroda là vấn đề phải nêu lên khi tiến gần tới năm 2023.

Điều tuyệt vời nhất mà ông Suga có thể làm, bất kể nhiệm kỳ của mình dài bao lâu, là ngăn ý tưởng tăng thuế doanh thu trở thành sụ thật.

Karl Marx nói rằng các sự kiện trong lịch sử thường xảy ra lần đầu như một bi kịch, và lặp lại như một trò hề. Tuy nhiên, ông lại không nói nên hiểu sự xuất hiện lần thứ ba hoặc thứ tư như thế nào. Việc tăng thuế doanh thu của Nhật Bản vào các năm 1997, 2014 và 2019 đều làm gián đoạn tăng trưởng kinh tế nhiều hơn dự kiến.

Các khoản tăng thuế nhằm đối phó với mối đe dọa về tài khoá không bền vững, mặc dù các khoản thanh toán lãi vay ròng của Nhật Bản chỉ giảm theo GDP trong những năm qua. Nhưng chúng vô tình làm trầm trọng thêm mối đe dọa thực sự đối với tương lai của Nhật Bản: Nhu cầu tiêu thụ tăng trưởng rất kém.

Ông Suga đã nhắc lại đề xuất của ông Abe rằng thuế doanh thu không cần phải tăng trong một thập kỷ mà thay vào đó có cách tốt hơn. Việc thiết lập một quy tắc tài khóa ngăn một đợt tăng thuế doanh thu khác không thể được thực hiện cho đến khi GDP danh nghĩa của Nhật Bản tăng 4% trong 5 năm liên tiếp sẽ là một đóng góp có ý nghĩa cho nền kinh tế chính trị của đất nước. Với biện pháp này, ngay cả khi thời gian tại vị của ông Suga ngắn ngủi, ít nhất ông cũng có thể giúp ràng buộc những người kế nhiệm về mặt chính trị.

Tuyên bố đó sẽ vẽ ra hai kịch bản tích cực: Thứ nhất, tăng trưởng nhanh hơn và lạm phát sẽ khiến việc tăng thuế doanh thu ít gây ảnh hưởng xấu. Thứ hai, nếu không tăng trưởng mạnh thì hầu như không có khả năng lãi suất cao hơn sẽ làm suy yếu tài khóa của Nhật Bản, khiến cho việc tăng thuế doanh thu là không cần thiết.

Chỉ cần Suga ngăn được những người kế nhiệm không cản trở sự phục hồi non trẻ của nền kinh tế Nhật Bản, thì ông sẽ để lại một di sản kinh tế vô cùng quý giá.