Quân đội Israel bắt đầu “tạm dừng” sau làn sóng phẫn nộ vì nạn đói ở Gaza

Sự thay đổi này được chính phủ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu phê duyệt và được Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) công bố, trong bối cảnh ngày càng có nhiều sự chỉ trích từ quốc tế, bao gồm cả Thủ tướng Anh Keir Starmer — người hôm thứ Bảy gọi điều kiện nhân đạo tại Gaza là “kinh khủng”.

IDF cho biết các đợt ngừng bắn bắt đầu từ Chủ nhật sẽ diễn ra hằng ngày từ 10 giờ sáng đến 8 giờ tối tại thành phố Gaza, Deir al-Balah và khu vực ven biển Al-Mawasi — nơi phần lớn trong số 2,100,000 người dân Gaza đã bị buộc phải di dời và nơi không có sự hiện diện của bộ binh Israel.

Ngoài ra, IDF cho biết các hành lang nhân đạo sẽ được duy trì từ 6 giờ sáng đến 11 giờ đêm mỗi ngày nhằm đảm bảo “hành trình an toàn” cho các đoàn xe cứu trợ của Liên Hợp Quốc và các tổ chức quốc tế khác.

Ông Tom Fletcher, người đứng đầu cứu trợ của Liên Hợp Quốc, hoan nghênh thông báo này và cho biết các nhóm của LHQ “sẽ làm mọi thứ có thể để tiếp cận càng nhiều người đói càng tốt trong khoảng thời gian này”.

Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) cũng hoan nghênh quyết định của Israel nhằm tạo điều kiện tiếp cận viện trợ, đồng thời cho biết họ “đã có đủ lương thực trong hoặc đang trên đường tới khu vực để nuôi sống toàn bộ dân số... trong gần ba tháng”.

Hội Trăng lưỡi liềm đỏ Ai Cập hôm Chủ nhật cho biết họ đã gửi hơn 100 xe tải vào Gaza, chở theo hơn 1,200 tấn bột mì và 450 tấn thực phẩm đóng gói.

Tuy nhiên, một quan chức LHQ cho biết họ vẫn chưa rõ các hành lang nhân đạo sẽ được duy trì trong bao lâu, trong khi một người khác nói rằng các cơ quan cứu trợ vẫn đang làm việc với quân đội Israel để làm rõ các chi tiết trong thỏa thuận mới.

Phát biểu tại một căn cứ không quân hôm Chủ nhật, ông Netanyahu nói rằng Israel vẫn đang cho phép nhập viện trợ nhân đạo “ở mức tối thiểu”, giống như “từ trước đến nay”. Ông cáo buộc: “LHQ đang bịa ra những cái cớ và lời nói dối chống lại Nhà nước Israel. Sẽ không còn lời bào chữa nào nữa. Chúng tôi sẽ tiếp tục hành động cho đến khi đạt được toàn bộ mục tiêu chiến tranh — cho đến khi chiến thắng hoàn toàn.”

Không quân Israel bắt đầu thả dù hàng viện trợ xuống Gaza vào đêm thứ Bảy, trong khi Jordan và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) cũng thả dù cứu trợ vào Chủ nhật. Chính phủ Anh cho biết họ đang cử thêm các nhà hoạch định quân sự tới Jordan để hỗ trợ điều phối việc thả dù.

Trước đó, lực lượng không quân của Anh, Pháp, Jordan và UAE cũng đã thực hiện các đợt thả hàng cứu trợ xuống Gaza trong suốt cuộc xung đột. Tuy nhiên, các tổ chức nhân đạo chỉ trích rằng cách làm này không đủ để đáp ứng nhu cầu của khu vực, và một quan chức LHQ gọi đó là “trò đánh lạc hướng và che mắt”.

Ngoại trưởng Anh David Lammy cho rằng tuy thông báo của IDF là “rất cần thiết”, nhưng “không thể đáp ứng được nhu cầu cấp thiết của những người đang đau khổ ở Gaza”. Ông nói thêm: “Chúng ta cần một lệnh ngừng bắn để chấm dứt chiến tranh, thả con tin và cho phép viện trợ nhân đạo vào Gaza qua đường bộ mà không bị cản trở.”

Bộ Y tế Gaza báo cáo có 69 người chết vì đói và suy dinh dưỡng trong tháng này, trong đó có ít nhất 6 người trong cuối tuần qua. Tổng số người chết vì suy dinh dưỡng từ đầu cuộc chiến đến nay là 133 người, trong đó có 87 trẻ em. Cuộc chiến bắt đầu sau vụ tấn công của Hamas vào miền nam Israel ngày 7 tháng 10 năm 2023.

Ông Alex De Waal, một nhà nhân học và chuyên gia về nạn đói tại Đại học Tufts, nói rằng tuy “bất kỳ điều gì cho phép LHQ hoạt động đều là tốt”, nhưng giờ đây “mọi thứ đã quá trễ” để đảo ngược thiệt hại từ nạn đói. Ông nhấn mạnh rằng trẻ em đang cận kề cái chết vì đói cần “hỗ trợ chuyên biệt”, bao gồm thực phẩm điều trị và chăm sóc y tế — điều mà các bệnh viện bị phá hoại ở Gaza có thể không đáp ứng được.

“Cũng cần một loạt hình thức hỗ trợ khác như nước sạch, vệ sinh, nhiên liệu, chỗ ở,” De Waal nói. “Đó là những người dễ tổn thương nhất, thường chiếm khoảng 20–25%, cần được tiếp cận. Và khi đã bước vào giai đoạn này, cần tiếp cận từng người một.”

Israel đã nối lại các chiến dịch quân sự chống Hamas vào tháng Ba sau một lệnh ngừng bắn ngắn ngủi và áp đặt lệnh phong tỏa toàn diện trong 11 tuần, khiến viện trợ nhân đạo không thể vào Gaza.

Cuối tháng Năm, Israel và Mỹ đã thiết lập một cơ chế cứu trợ gây tranh cãi mang tên “Tổ chức nhân đạo Gaza” (Gaza Humanitarian Foundation - GHF), một mô hình phân phối viện trợ mang tính quân sự. Tuy nhiên, mô hình này bị cản trở bởi năng lực hạn chế và hỗn loạn trong khâu hậu cần.

Các quan chức địa phương cho biết hơn 1,000 người đã thiệt mạng trong những tháng gần đây khi cố gắng tiếp cận viện trợ, phần lớn do bị binh lính Israel tấn công tại bốn địa điểm do GHF điều hành. Quân đội Israel thừa nhận đã nổ súng nhiều lần, nhưng khẳng định chỉ làm vậy khi người dân tiếp cận họ theo cách bị coi là đe dọa.

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm Chủ nhật gọi tình hình ở Gaza là “kinh khủng” và “một mớ hỗn độn”. Ông nói: “Mỹ sẽ viện trợ nhiều hơn cho Gaza, nhưng chúng tôi cũng muốn các nước khác cùng tham gia.”

Israel đã cho phép nối lại một số nguồn viện trợ quốc tế, nhưng số lượng viện trợ vào Gaza gần đây chỉ là một phần nhỏ so với hàng trăm xe tải được cho phép mỗi ngày trước đây.

Trong tuyên bố hôm thứ Bảy, IDF khẳng định rằng “không có nạn đói ở Dải Gaza; đây là một chiến dịch sai sự thật do Hamas thúc đẩy.” IDF cho biết các bước đi mới nhất sẽ giúp “bác bỏ cáo buộc sai lệch về việc cố tình gây ra nạn đói”.