Thị trường crypto tái định giá sau cú điều chỉnh, nhà đầu tư chuyển trọng tâm sang quản trị rủi ro

Vụ sụp đổ gần đây của thị trường tiền ảo đã khiến một bộ phận nhà đầu tư trở nên thận trọng hơn, sau khi tác động mạnh nhất rơi vào những phân khúc “nóng” và được thổi phồng nhiều nhất trong ngành. Tuy nhiên, diễn biến này cũng có thể tạo điều kiện cho các chiến lược đầu tư mới nổi, tập trung nhiều hơn vào việc quản trị rủi ro một cách chủ động.

Chỉ trong vài năm, hệ sinh thái các lựa chọn đầu tư vào tiền ảo đã mở rộng đáng kể. Hiện nay, nhà đầu tư có thể tiếp cận thị trường thông qua việc mua trực tiếp tiền điện tử, các quỹ ETF giao ngay, các công cụ phái sinh như quyền chọn mua – bán và hợp đồng tương lai, cũng như cổ phần tại các công ty khai thác, quản lý tài sản, sàn giao dịch tiền ảo và các nhà cung cấp cơ sở hạ tầng.

Tuy nhiên, sự đa dạng đó cũng dẫn đến kết quả đầu tư rất khác nhau. Đòn bẩy cao, định giá đắt đỏ và những lo ngại liên quan đến cấu trúc vốn là các yếu tố đã gây tổn hại cho nhiều phân khúc của thị trường tiền ảo.

“Các phương tiện đầu tư bitcoin đã bùng nổ trên cả thị trường bán lẻ lẫn tổ chức, mở rộng đáng kể khả năng tiếp cận,” ông John D’Agostino, Trưởng bộ phận chiến lược tại Coinbase Institutional, cho biết. Tuy nhiên, theo ông, “những chi tiết nhỏ mới là yếu tố then chốt, đặc biệt là cách nhà đầu tư thể hiện đòn bẩy và mức độ họ muốn phòng ngừa rủi ro.”

Bitcoin đã giảm tới 36% so với mức đỉnh kỷ lục 126,223 USD thiết lập vào ngày 6 tháng 10 và hiện vẫn thấp hơn khoảng 30% so với đỉnh này. Các công ty quản lý tài sản bitcoin, đứng đầu là Strategy Inc, thậm chí còn chịu mức sụt giảm mạnh hơn.

Những doanh nghiệp này thường nắm giữ một phần lớn tài sản doanh nghiệp dưới dạng tiền điện tử, coi đó là kho dự trữ, đồng thời huy động vốn thông qua phát hành cổ phiếu hoặc nợ để tiếp tục mua thêm tài sản số.

Trong nhiều năm, cổ phiếu của họ được giao dịch với mức premium so với giá trị bitcoin mà công ty nắm giữ, và nhiều nhà đầu tư tin rằng mức premium đó sẽ tiếp tục mở rộng theo thời gian.

Tuy nhiên, khi giá bitcoin đảo chiều giảm, các mức premium này đã nhanh chóng sụp đổ. Cổ phiếu của Strategy đã giảm 54% so với đỉnh hồi tháng 10 của bitcoin và thấp hơn 63% so với mức giữa tháng 7. Metaplanet của Nhật Bản cùng hàng loạt công ty nhỏ hơn đi theo mô hình tương tự cũng chịu thiệt hại nặng nề.

“Đây là một bong bóng mang tính cục bộ,” bà Lyn Alden, nhà sáng lập Lyn Alden Investment Strategy, nhận định. “Nhà đầu tư giờ đây thận trọng hơn rất nhiều trong việc trả giá quá cao cho những tài sản như vậy.”

Các công ty khai thác bitcoin như IREN, CleanSpark, Riot và MARA Holdings – từng là những lựa chọn được nhà đầu tư ưa chuộng – cũng đang đối mặt với nhiều thách thức. Những doanh nghiệp này, vốn có lợi thế nhờ các hợp đồng điện giá rẻ dài hạn, hiện đang chuyển hướng sang vận hành trung tâm dữ liệu AI cho các tập đoàn công nghệ lớn.

“Những cổ phiếu này từng là các mã hoạt động tốt nhất trong năm, bởi chúng kết hợp hai chủ đề mạnh mẽ: tài sản kỹ thuật số thông qua bitcoin và trí tuệ nhân tạo,” ông Matthew Sigel, quản lý danh mục đầu tư của VanEck Onchain Economy ETF, cho biết.

Tuy nhiên, nhiều công ty đã bắt đầu suy yếu khi nhà đầu tư lo ngại về khả năng sinh lời, đặc biệt trong bối cảnh gánh nặng nợ lớn và nhu cầu liên tục huy động thêm vốn để tài trợ cho quá trình chuyển đổi.

“Môi trường vĩ mô đã thay đổi phần nào, và những công ty đó đã bị thị trường trừng phạt,” ông Sigel nhận xét.

Trong những năm tới, các khoản đầu tư vào tiền ảo và AI được kỳ vọng sẽ ngày càng gắn kết chặt chẽ hơn, khi hạ tầng tiền ảo được xem là một phần giải pháp cho bài toán năng lượng.

Morgan Stanley ước tính rằng các trung tâm dữ liệu tại Mỹ có thể đối mặt với tình trạng thiếu hụt điện lên tới 47 gigawatt vào năm 2028. Tuy nhiên, ngân hàng này lưu ý rằng việc chuyển đổi hoạt động của các thợ đào tiền ảo có thể giúp bù đắp một phần đáng kể, khoảng 10–15 gigawatt hoặc hơn.

“Nếu bạn muốn đầu tư vào một doanh nghiệp vừa liên quan đến tiền ảo, vừa gắn với câu chuyện tăng trưởng dài hạn trong 5 hoặc 10 năm tới nhờ sự phát triển của các trung tâm dữ liệu AI, thì nhiều công ty khai thác cần được đưa vào danh sách xem xét,” ông Brian Dobson, Giám đốc điều hành nghiên cứu cổ phiếu công nghệ đột phá tại Clear Street, cho biết.

Đối với một số doanh nghiệp, lời giải cho hiệu suất kém nằm ở việc cung cấp các chiến lược đầu tư được quản lý chủ động và/hoặc các công cụ phòng ngừa rủi ro có khả năng hoạt động tốt hơn trong các giai đoạn thị trường suy yếu.

Quỹ VanEck Onchain Economy ETF do ông Sigel quản lý đã đạt mức lợi nhuận 32% kể từ khi ra mắt vào tháng 5 năm nay, nhờ chủ động giảm tỷ trọng các công ty sử dụng đòn bẩy quá cao. “Chúng tôi tin rằng quản lý chủ động là hướng đi phù hợp trong lĩnh vực này, bởi đây vẫn là một loại tài sản chưa thực sự trưởng thành,” ông nói.

Nhà đầu tư tích cực Eric Jackson của EMJ Crypto Technologies (EMJX) đã xây dựng danh mục tài sản kỹ thuật số đầu tiên nắm giữ bitcoin, ethereum và một số altcoin được chọn lọc, đồng thời tạo lợi nhuận bằng cách bán quyền chọn, thay vì liên tục phát hành cổ phiếu hoặc nợ.

Công ty hiện đã chính thức đi vào hoạt động sau khi SRx Health Solutions thông báo vào thứ Ba rằng họ sẽ mua lại EMJX. Công ty hợp nhất sẽ do ông Jackson điều hành, và mã giao dịch dự kiến sẽ chuyển từ SRXH sang EMJX sau khi thương vụ hoàn tất, dự kiến trong quý I năm 2026.

Bất chấp những biến động và tranh cãi, bản thân bitcoin đã củng cố vị thế là đồng tiền dẫn đầu rõ ràng trong thị trường tiền ảo, nhờ sự hậu thuẫn ngày càng lớn từ các tổ chức.

Quỹ tài trợ của Đại học Harvard hiện đang nắm giữ iShares Bitcoin Trust của BlackRock như khoản đầu tư cổ phiếu công khai lớn nhất. Các quỹ tài sản có chủ quyền tại Luxembourg và một số quốc gia khác cũng đang xây dựng vị thế tương tự.

Bitcoin cũng là lựa chọn ưu tiên của phần lớn các thợ đào tiền ảo.

Khi các lựa chọn đầu tư ngày càng đa dạng, ông D’Agostino của Coinbase cho rằng thị trường tiền ảo đang dần mang những đặc điểm quen thuộc của các thị trường hàng hóa truyền thống hoặc chứng khoán, với các sàn giao dịch được quản lý, dịch vụ lưu ký an toàn và những công cụ tinh vi để đặt cược vào xu hướng giá, mức biến động hoặc dòng thu nhập ổn định.

“Nếu bạn cảm thấy thoải mái khi sở hữu hàng hóa, bất động sản, nghệ thuật hay vàng, nhưng vẫn e ngại tiền ảo, thì rất có thể bạn chỉ đơn giản là chưa được trang bị đầy đủ thông tin,” ông nói.