Tiền tip: Con dao hai lưỡi trong ngành dịch vụ tại Mỹ

Điều này đặc biệt đúng trong các nhà hàng, nơi nhân viên phục vụ có thể được trả lương chỉ 2.13 USD mỗi giờ và phải dựa vào tiền tip để bù đắp phần chênh lệch so với mức lương tối thiểu hợp pháp của các công việc khác.

Những lao động trong lĩnh vực nhà hàng cho rằng điều này cho phép các quán ăn thuê nhiều nhân viên hơn và giữ giá các món ăn ở mức thấp, vì tiền tip chi trả một phần chi phí lao động. Trong nhiều thập kỷ, khách hàng chia sẻ rằng họ thích yếu tố tùy chọn này và tin rằng nó mang lại dịch vụ tốt hơn.

Tuy nhiên, ảnh hưởng kéo dài của đại dịch Covid đang gây áp lực lên mối quan hệ giữa doanh nghiệp và khách hàng, đồng thời làm gia tăng tranh cãi về tiền tip. Điều này có thể mang lại những hậu quả sâu rộng cho nền kinh tế Mỹ.

Nhiều nhân viên phục vụ giàu kinh nghiệm, những người mất việc trong các đợt đóng cửa năm 2020, đã quyết định chuyển sang các công việc có lương ổn định hơn, dẫn đến tình trạng thiếu hụt nhân viên và các vấn đề về dịch vụ khi các doanh nghiệp mở cửa trở lại. Nhưng ban đầu, khách hàng rất biết ơn những người lao động tuyến đầu nên họ đã tip hào phóng, giúp tăng thu nhập của nhân viên.

Tuy nhiên, sự gia tăng đồng thời của thanh toán điện tử cùng với lạm phát cao đã làm giảm đi phần lớn lòng tốt này. Thay vì sử dụng hũ đựng tiền tip và những quyên góp tự nguyện, các chuỗi đồ ăn nhanh, tiệm nail và các doanh nghiệp dịch vụ khác đã thêm yêu cầu tip rõ ràng vào quá trình thanh toán.

Các nhà hàng cũng tích cực tham gia, thậm chí tiền thanh toán gợi ý mức tip lên đến 25%, gấp đôi mức phí dịch vụ 12% mà một số nhà hàng ở Anh áp dụng, và so với số tiền nhỏ lẻ ở nhiều nơi tại châu Âu thì con số này thực sự gây sốc.

Ngày càng nhiều người Mỹ cảm thấy mệt mỏi với việc tip. Có đến 3/4 người tham gia khảo sát cho biết họ nghĩ rằng tiền tip đã vượt quá kiểm soát, và 37% chia sẻ rằng các nhà tuyển dụng nên trả lương cao hơn thay vì dựa vào tiền tip. Tiền tip cho những người làm việc ngoài lĩnh vực nhà hàng bắt đầu giảm vào cuối năm ngoái, làm dấy lên lo ngại rằng sự giảm sút này có thể lan rộng, làm giảm đáng kể thu nhập thực tế của hơn 4 triệu lao động Mỹ trong các công việc liên quan đến tiền tip.

Tình trạng này đã trở thành vấn đề chính trị. Các ứng cử viên tổng thống Mỹ Donald Trump và Kamala Harris đều đã hứa sẽ miễn thuế tiền tip cho nhân viên ngành dịch vụ và khách sạn.

Một số người nghi ngờ rằng họ đang tìm cách thu hút cử tri ở Nevada, nơi 27% công việc nằm trong lĩnh vực giải trí và khách sạn. Thượng nghị sĩ Ted Cruz của Texas đã đưa ra dự luật “không đánh thuế tiền tip” mà ông cho biết sẽ áp dụng cho nhân viên phục vụ, nhân viên pha chế và các chuyên gia làm đẹp, cùng nhiều lĩnh vực khác. Những lao động trong lĩnh vực nhà hàng ủng hộ dự luật này, khi điều đó sẽ giúp nhân viên nhận được nhiều tiền hơn mà không làm tăng chi phí cho khách hàng.

Nếu bây giờ khách hàng đã cảm thấy mệt mỏi với yêu cầu tip, hãy tưởng tượng điều gì sẽ xảy ra khi có các khoản miễn thuế. Các nhà quản lý quỹ phòng hộ có thể sẽ tìm kiếm “tiền tip tự nguyện” thay vì phí thực hiện. Hoặc các chủ ngân hàng Phố Wall có thể tận dụng các cửa hàng Starbucks trong trụ sở của họ để trở thành những những thợ pha cà phê tỷ phú đầu tiên.

Nhóm ủng hộ Harris khẳng định rằng bà sẽ áp đặt giới hạn thu nhập để ngăn chặn những hành vi lạm dụng. Trump chưa đưa ra chi tiết cụ thể nào.

Một số người ủng hộ lao động cho rằng có những cách tốt hơn để giúp đỡ các nhân viên nhận tiền tip đang gặp khó khăn: 1/3 trong số họ kiếm được quá ít đến mức không phải trả thuế thu nhập. Họ chỉ ra rằng hệ thống two-tier ra đời từ sự bóc lột. Sau Nội chiến, các chủ nhà hàng, đối mặt với yêu cầu tăng lương từ công nhân da trắng, đã thay thế họ bằng những nô lệ mới được giải phóng để làm việc chỉ dựa vào tiền tip.

Các nhóm như One Fair Wage muốn buộc tất cả các chủ lao động phải đưa mức lương tối thiểu vào ngân sách của họ, thay vì khuyến khích việc phụ thuộc vào tiền tip. Bảy bang đã áp dụng cách này. "Chúng ta cần đóng lại kẽ hở này", theo Saru Jayaraman.

Kinh nghiệm cho thấy sẽ có những khó khăn ban đầu. Khi Danny Meyer, người sáng lập nhà hàng Union Square Cafe và Gramercy Tavern ở New York, cố gắng loại bỏ tiền tip vào năm 2015 để chuyển sang mô hình trả lương theo giờ ổn định, khách hàng đã phản đối.

“Hầu hết khách hàng không thể tính toán được,” Meyer nói. Ông đã từ bỏ ý định này vào năm 2020, nhưng vẫn ghét việc phải dùng tiền tip. “Về cơ bản, đó là việc nói với khách hàng rằng giá bạn thấy không phải là giá bạn phải trả. Đó như một trò lừa đảo.”

Khi Washington DC bắt đầu tăng lương tối thiểu cho nhân viên nhận tiền tip vào năm ngoái, nhiều nhà hàng đã thêm phí dịch vụ bắt buộc và một số chuyển sang mô hình gọi món tại quầy bar. Những lao động trong ngành này cũng đổ lỗi cho việc tăng thuế khiến các công việc phục vụ bàn toàn thời gian giảm đi. "Điều này đã thay đổi trải nghiệm ăn uống," thoe Mike Whatley từ Hiệp hội Nhà hàng Quốc gia.

Giá trên thực đơn cao hơn để bù đắp cho chi phí lương ban đầu sẽ gây khó khăn cho cả nhà hàng và thực khách. Nhưng điều này sẽ giúp khôi phục niềm tin của khách hàng. Và cải thiện việc tuyển dụng và giữ chân nhân viên cho một ngành vẫn còn nhiều vị trí trống sẽ giúp cải thiện chất lượng dịch vụ so với việc yêu cầu tiền tip ngày càng cao.

Nếu yêu cầu về tiền tip tiếp tục tăng, nhiều khách hàng sẽ từ chối, khiến người lao động thiếu thốn và các nhà hàng phải bù đắp cho họ để đảm bảo lương tối thiểu. Tiền tip không còn là tự nguyện nếu nền kinh tế sụp đổ khi thiếu chúng.