Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ đã ra phán quyết vô hiệu hóa kế hoạch thuế quan "ngày giải phóng" do Tổng thống Donald Trump ban hành, với lý do ông không có thẩm quyền sử dụng Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp để áp đặt thuế lên hàng hóa nhập khẩu từ nhiều quốc gia.

Phán quyết này là một đòn giáng mạnh vào chính sách thương mại của Trump, tạo động lực cho các doanh nghiệp Mỹ, chính phủ nước ngoài và Quốc hội, những bên đang phản đối các biện pháp thuế quan. Quyết định của tòa án, do một hội đồng thẩm phán ban hành, tuyên bố các sắc lệnh thuế quan của Trump là "vô hiệu vì vi phạm luật pháp" và vượt quá quyền hạn của tổng thống.Lệnh của tòa án, được ban hành bởi hội đồng thẩm phán tại Tòa án Thương mại Quốc tế không thể bị bác bỏ.

HĐTL chỉ số chứng khoán Mỹ tăng sau khi tòa án vô hiệu hóa thuế quan của Trump, kéo dài đợt tăng được thúc đẩy bởi kết quả kinh doanh tích cực từ nhà sản xuất chip Nvidia. HĐTL chỉ số S&P 500 tăng 1.5% vào tối theo giờ New York. Đồng USD cũng tăng khoảng 0.5% so với rổ sáu đồng tiền khác sau phán quyết của tòa án.

Người phát ngôn Nhà Trắng chỉ trích phán quyết, nói rằng "các thẩm phán không được bầu không phải là người quyết định cách xử lý đúng đắn một tình trạng khẩn cấp quốc gia". Ông nói thêm: "Tổng thống Trump đã cam kết đặt nước Mỹ lên hàng đầu, và Chính quyền cam kết sử dụng mọi đòn bẩy quyền lực hành pháp để giải quyết cuộc khủng hoảng này và khôi phục sự vĩ đại của nước Mỹ."

Quyết định của Tòa án Thương mại Quốc tế sẽ có những tác động sâu rộng đến chính sách thương mại của Trump vì nó dường như ngăn cản tổng thống áp đặt thuế quan bằng cách sử dụng biện minh mà ông đã tuyên bố.

Chế độ thuế quan ngày 2 tháng 4 của Trump đã gây ra nhiều tuần hỗn loạn trên thị trường tài chính, điều này đã giảm bớt khi ông rút lại một số khoản thuế quyết liệt nhất đối với các đối tác thương mại, bao gồm cả Trung Quốc.

Trump đã trì hoãn việc áp đặt các khoản thuế khác, một phần phụ thuộc vào sự sẵn sàng của các quốc gia trong việc đạt được các thỏa thuận thương mại với Mỹ.

Đảng Dân chủ hoan nghênh phán quyết. Thượng nghị sĩ Ron Wyden từ Oregon nói: "Ngay từ đầu tôi đã lập luận rằng tuyên bố của Donald Trump rằng ông ta có thể đơn giản ban hành các loại thuế mới rất cao đối với hàng hóa nhập khẩu phụ thuộc vào việc bóp méo Hiến pháp đến mức không thể nhận ra".

"Thuế thương mại của Trump đã đẩy giá hàng tạp hóa và ô tô lên cao, đe dọa thiếu hụt hàng hóa thiết yếu và phá vỡ chuỗi cung ứng cho các doanh nghiệp Mỹ lớn nhỏ."

Tòa án đã xét xử hai vụ kiện riêng biệt nhưng tương tự nhau phản đối thuế quan của Trump vào tháng 5. Một vụ là từ một nhóm các doanh nghiệp Mỹ cho biết các khoản thuế đã gây hại cho họ, dẫn đầu là nhà nhập khẩu rượu VOS Selections. Vụ thứ hai là từ 12 bang của Mỹ do Oregon dẫn đầu, nói rằng thuế quan sẽ làm tăng chi phí cho các tổ chức được tài trợ công để mua thiết bị và vật tư thiết yếu.

Trong phiên điều trần tại Oregon, luật sư Brett Shumate của Bộ Tư pháp cho biết lệnh cấm chống lại thuế quan "sẽ hoàn toàn làm suy yếu tổng thống" khi ông đang trên trường quốc tế cố gắng đạt được các thỏa thuận thương mại. Thẩm phán Jane Restani trả lời rằng tòa án không thể vì lý do chính trị cho phép tổng thống làm "điều mà luật pháp không cho phép ông làm".

Trong phiên điều trần của VOS Selections, luật sư chính phủ Eric Hamilton cho biết việc công bố thuế quan đã khiến các quốc gia bắt đầu đàm phán các thỏa thuận thương mại với Trump. Restani đáp lại: "Đừng tranh luận về chính sách với tòa án, đó không phải là việc của chúng tôi. "

Theo hiến pháp Mỹ, Quốc hội có quyền quy định thuế quan. Nhưng chính quyền Trump đã nói rằng Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế trao cho tổng thống quyền làm như vậy nếu có tình trạng khẩn cấp quốc gia được tuyên bố.

Ông tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia trong một sắc lệnh hành pháp vào ngày 2 tháng 4, nói rằng các yếu tố bao gồm thiếu tính đối ứng trong quan hệ thương mại song phương và các chính sách của các đối tác thương mại Mỹ làm giảm lương trong nước, tương đương với một "mối đe dọa bất thường và phi thường" đối với nền kinh tế Mỹ và an ninh quốc gia.

Các vụ kiện tại tòa án đã thách thức việc ông sử dụng các quyền đó. Jeffrey Schwab, luật sư đại diện cho VOS Selections và bốn doanh nghiệp khác phản đối thuế quan, đã cáo buộc tổng thống trong phiên điều trần về một "sự mở rộng quyền lực hành pháp chưa từng có và bất hợp pháp".

Trong vài ngày qua, Trump đã đồng ý trì hoãn việc áp đặt thuế quan 50% đã đe dọa đối với EU sau khi nói chuyện với chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen.

Mỹ và Trung Quốc đã đồng ý giảm thuế quan trong 90 ngày trong một động thái giảm căng thẳng lớn. Điện thoại thông minh và các thiết bị điện tử khác nhập khẩu vào Mỹ từ Trung Quốc đã được miễn trừ, nhưng Trump đã ra hiệu rằng điều này sẽ chỉ là tạm thời.