Trump tung đòn trừng phạt dầu mỏ đầu tiên nhắm vào Nga, EU đồng loạt siết lệnh cấm LNG

Tổng thống Mỹ Donald Trump vào thứ Tư đã áp đặt các lệnh trừng phạt liên quan đến Ukraine đối với Nga lần đầu tiên trong nhiệm kỳ thứ hai của ông, nhắm vào các công ty dầu mỏ Lukoil và Rosneft, trong bối cảnh sự thất vọng của ông với Tổng thống Nga Vladimir Putin về cuộc chiến ngày càng gia tăng.

Động thái này diễn ra sau khi các quốc gia EU vào cùng ngày đã phê duyệt gói trừng phạt thứ 19 đối với Moscow vì cuộc chiến chống lại Ukraine, bao gồm lệnh cấm nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Nga. Các biện pháp của Trump cũng được đưa ra sau khi Anh áp lệnh trừng phạt lên Rosneft và Lukoil.

Bộ Tài chính Mỹ cho biết họ sẵn sàng thực hiện thêm các hành động, đồng thời kêu gọi Moscow đồng ý ngay lập tức với một lệnh ngừng bắn trong cuộc chiến bắt đầu từ tháng 2 năm 2022.

“Với việc Tổng thống Putin từ chối chấm dứt cuộc chiến vô nghĩa này, Bộ Tài chính đang trừng phạt hai công ty dầu mỏ lớn nhất của Nga, những tổ chức cung cấp tài chính cho cỗ máy chiến tranh của Điện Kremlin,” Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent tuyên bố. “Chúng tôi khuyến khích các đồng minh cùng tham gia và tuân thủ các lệnh trừng phạt này.”

Giá dầu tăng hơn 2 đô la mỗi thùng sau thông báo từ Mỹ, với hợp đồng tương lai dầu Brent tiếp tục tăng sau khi đóng cửa, đạt khoảng 64 USD/thùng.

Các lệnh trừng phạt mới đánh dấu sự thay đổi đáng kể trong chính sách của Trump, người trước đây chưa từng áp đặt biện pháp nào lên Nga vì cuộc chiến, mà chủ yếu dựa vào các biện pháp thương mại. Đầu năm nay, Trump đã áp thuế bổ sung 25% đối với hàng hóa từ Ấn Độ để đáp trả việc nước này mua dầu Nga với giá chiết khấu.

Mỹ hiện vẫn chưa áp thuế đối với Trung Quốc, một trong những khách hàng lớn nhất của dầu Nga. Mức giá trần 60 đô la cho dầu Nga do các nước phương Tây đặt ra sau cuộc xâm lược đã khiến các khách hàng dầu của Moscow chuyển hướng sang châu Á trong những năm gần đây.

Trump cho biết tại Phòng Bầu dục vào thứ Tư rằng ông đã hủy một hội nghị thượng đỉnh dự kiến tại Hungary với Putin vì cảm thấy “không phải thời điểm thích hợp”.

Ông cũng bày tỏ hy vọng rằng các lệnh trừng phạt với hai tập đoàn dầu mỏ Nga sẽ không kéo dài, đồng thời nhấn mạnh mong muốn gỡ bỏ sớm vì lo ngại rủi ro đối với vai trò thống trị của đồng USD trong giao dịch toàn cầu. Nga hiện thường yêu cầu thanh toán dầu bằng các loại tiền tệ khác.

“Không thể chỉ là một lần duy nhất”

Các nhà phân tích nhận định các biện pháp này là một bước đi mạnh nhưng đến khá muộn.

“Việc này không thể chỉ là một lần duy nhất,” Edward Fishman, cựu quan chức Mỹ và hiện là học giả cấp cao tại Đại học Columbia, nói. Ông cho rằng câu hỏi lớn là liệu Mỹ có sẵn sàng trừng phạt bất kỳ ai tiếp tục làm ăn với Rosneft và Lukoil hay không.

Jeremy Paner, cựu điều tra viên về trừng phạt tại Bộ Tài chính và hiện là đối tác của công ty luật Hughes Hubbard & Reed, cho rằng việc không đưa các ngân hàng và người mua dầu Ấn Độ hoặc Trung Quốc vào danh sách trừng phạt có nghĩa là các biện pháp này “sẽ không khiến Putin quá bận tâm.”

Tuy nhiên, một quan chức cấp cao của Ukraine gọi đây là “tin tuyệt vời”, cho biết hai công ty năng lượng Nga nằm trong số các mục tiêu trừng phạt mà Kyiv từng đề xuất với Washington.

Bộ Tài chính Mỹ cũng áp lệnh lên hàng chục công ty con của Rosneft và Lukoil, chặn tài sản của họ tại Mỹ và cấm người Mỹ giao dịch với các thực thể này.

Đại sứ quán Nga tại Washington và phái đoàn Nga tại Liên Hợp Quốc ở New York chưa phản hồi yêu cầu bình luận.

EU nhắm vào đội tàu ngầm của Nga

Lệnh cấm LNG của EU sẽ được triển khai theo hai giai đoạn: các hợp đồng ngắn hạn sẽ kết thúc sau sáu tháng, còn các hợp đồng dài hạn sẽ chấm dứt từ ngày 1 tháng 1 năm 2027. Lệnh cấm này được thực hiện sớm hơn một năm so với lộ trình ban đầu nhằm chấm dứt sự phụ thuộc của khối vào nhiên liệu hóa thạch Nga.

Gói trừng phạt mới của EU cũng bao gồm các hạn chế đi lại mới đối với các nhà ngoại giao Nga và bổ sung 117 tàu trong đội tàu ngầm của Moscow — chủ yếu là tàu chở dầu — nâng tổng số lên 558. Danh sách này cũng thêm vào các ngân hàng ở Kazakhstan và Belarus, theo thông báo của Hội đồng châu Âu.

Các nguồn tin ngoại giao EU nói với Reuters rằng bốn thực thể liên quan đến ngành công nghiệp dầu mỏ của Trung Quốc cũng sẽ bị liệt kê, nhưng tên của họ sẽ không được công bố cho đến khi quyết định chính thức vào thứ Năm. Các thực thể này gồm hai nhà máy lọc dầu, một công ty thương mại và một tổ chức bị cáo buộc giúp Nga lách các lệnh trừng phạt trong lĩnh vực dầu mỏ và các ngành khác.