Xuất khẩu sang Nga giảm, một số hãng xe Trung Quốc buộc phải suy nghĩ lại

Vào cuối năm 2024, Moscow bắt đầu tăng "phí tái chế" đối với các phương tiện nhập khẩu, khiến giá xe du lịch có động cơ 1 hoặc 2 lít tăng tương đương hơn 8,000 USD. Trong khi đó, chi phí vay cao đã đè nặng lên người tiêu dùng, khiến doanh số bán ô tô tại Nga giảm 27% trong nửa đầu năm. Nhập khẩu ô tô Trung Quốc cũng giảm mạnh 62% trong cùng kỳ.

Sự sụp đổ của thị trường Nga đã làm gia tăng áp lực lên các nhà sản xuất Trung Quốc, buộc họ phải đẩy mạnh xuất khẩu sang các khu vực khác ở nước ngoài trong bối cảnh đối mặt với cuộc chiến giá cả và tình trạng dư thừa công suất trong nước. Nhưng điều này cũng có thể kích động thêm các biện pháp bảo hộ thương mại; một số khu vực đã áp thuế để làm chậm làn sóng xuất khẩu ô tô Trung Quốc.

Liên minh châu Âu đã áp thêm thuế nhập khẩu lên tới 35% đối với xe điện Trung Quốc vào năm 2024, viện dẫn cạnh tranh không công bằng do các nhà sản xuất nhận được trợ cấp từ chính phủ, trong khi Mỹ và Canada áp mức thuế 100%. Mexico, quốc gia đã vượt Nga để trở thành nước nhận nhiều xe xuất khẩu từ Trung Quốc nhất kể từ năm nay, cũng đang cân nhắc tăng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc, bao gồm cả ô tô. Đây là một nỗ lực nhằm đáp ứng yêu cầu của Tổng thống Mỹ Donald Trump khi hai nước cố gắng đàm phán một thỏa thuận thương mại.

"Thị phần tổng thể của các thương hiệu Trung Quốc tại Nga đã tiến gần đến giới hạn trên từ 50% đến 60%, và sự tăng trưởng trong tương lai có thể bị hạn chế bởi các chính sách địa phương và dung lượng thị trường," Rosalie Chen, một nhà phân tích cấp cao tại công ty nghiên cứu Third Bridge, cho biết. "Ngoài ra, với kỳ vọng chiến tranh Nga-Ukraine có thể kết thúc, các nhà sản xuất ô tô phương Tây đang dần tìm cách quay trở lại, điều này có thể làm chậm tốc độ tăng trưởng của doanh số bán hàng Trung Quốc."

Nhu cầu từ Nga đã giúp Trung Quốc trở thành nhà xuất khẩu ô tô lớn nhất thế giới vào năm 2023. Và gần một phần năm tổng lượng xe xuất khẩu của Trung Quốc đã đến nước láng giềng này vào năm ngoái, theo số liệu hải quan Trung Quốc. Thị trường Nga giảm sút đang ảnh hưởng đến ba thương hiệu ô tô Trung Quốc phổ biến nhất tại đây.

Xuất khẩu của Geely Automobile Holdings Ltd. giảm 8% trong 8 tháng đầu năm nay, trong khi với Great Wall Motor Co., con số này gần như không đổi. Nhà xuất khẩu ô tô lớn nhất Trung Quốc, Chery Automobile Co., ghi nhận lượng xe xuất khẩu tăng 11% trong cùng kỳ, nhưng thấp hơn so với mức tăng 25% của năm ngoái.

Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ nội địa, nhà bán xe số 1 Trung Quốc BYD Co., vốn không có mặt chính thức tại Nga, đã tăng hơn gấp đôi doanh số bán hàng ra nước ngoài và đang bám sát Chery trong cuộc đua giành vương miện xuất khẩu.

Các giám đốc điều hành của Geely cho biết xuất khẩu đáng thất vọng là một trong số ít điểm trừ trong nửa đầu năm ấn tượng và cam kết hãng xe sẽ nỗ lực hơn để đa dạng hóa thị trường nước ngoài. Các thương hiệu của Geely dự kiến sẽ thâm nhập Brazil, Nam Phi, Ý và công ty cho biết sẽ mở rộng mạng lưới bán hàng và phân phối quốc tế.

Paul Gong, trưởng bộ phận nghiên cứu ô tô Trung Quốc tại UBS Group AG, lưu ý rằng các chu kỳ kinh tế diễn ra ở nhiều quốc gia khác nhau không phải là điều mà các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, hay bất kỳ nhà sản xuất nào, có thể kiểm soát. Ông chỉ ra năm 2015, khi đồng ruble Nga giảm giá và các dấu hiệu suy yếu trong tăng trưởng kinh tế Trung Quốc đã gây ra phản ứng dây chuyền dẫn đến sự mất giá của các đồng tiền ở Malaysia, Indonesia, Brazil và các thị trường mới nổi khác.

"Điều họ có thể làm là nắm bắt các cơ hội kinh doanh hiện có," Gong nói. Trung Đông và Mỹ Latinh là hai khu vực hiện đang cho thấy tăng trưởng đầy hứa hẹn đối với các nhà xuất khẩu Trung Quốc, ví dụ, ông nói. "Nếu cơ hội khan hiếm ở một số khu vực, thì các nhà sản xuất ô tô nên tích cực tìm kiếm các lựa chọn thay thế."