5 biểu đồ cho thấy tình trạng của nền kinh tế toàn cầu trước thềm 2021

Theo các nhà kinh tế, ngay cả trong số các nền kinh tế tiên tiến, các đợt đóng cửa mới ở châu Âu nhằm ngăn chặn sự bùng phát trở lại của Covid-19 có thể đẩy lùi đà phục hồi kinh tế.

Các nhà kinh tế của Citi cho biết trong một báo cáo vào đầu tháng 12: “Việc phát triển và hoàn thiện vắc-xin là một động lực kích thích rất lớn, nhưng phải đến năm 2022 để hoàn thiện triển khai vắc-xin đến tay dân số toàn cầu. Tuy nhiên, sẽ có “sự cải thiện rõ ràng” trong nền kinh tế toàn cầu vào năm 2021, một phần vì “không khó để tốt hơn năm 2020”, họ nói.

Sự suy giảm mạnh mẽ trong hoạt động kinh tế

Sự lây lan nhanh chóng của Covid-19 - lần đầu tiên được phát hiện ở Trung Quốc - đã buộc nhiều quốc gia phải đóng cửa vào năm 2020 khiến hoạt động kinh tế suy giảm rõ rệt.

Kết quả là, tổng sản phẩm quốc nội - thước đo hoạt động kinh tế phổ biến nhất - đã giảm xuống mức thấp kỷ lục tại nhiều nền kinh tế.

Quỹ Tiền tệ Quốc tế dự báo nền kinh tế toàn cầu có thể giảm 4.4% trong năm nay, trước khi phục hồi trở lại với mức tăng trưởng 5.2% vào năm 2021. IMF cho biết vào tháng 10, nền kinh tế thế giới đã bắt đầu phục hồi, nhưng cảnh báo con đường trở lại mức trước đại dịch sẽ “dài, không đồng đều và không chắc chắn”.

Các biện pháp hạn chế đi lại vẫn còn đó

Một đặc điểm chính của việc phong tỏa do Covid-19 trên khắp thế giới là việc đóng cửa hoàn toàn hoặc một phần các biên giới, khiến nhiều hoạt động du lịch quốc tế bị đình trệ.

Tính đến ngày 1 tháng 11, hơn 150 quốc gia và vùng lãnh thổ đã nới lỏng các biện pháp hạn chế đi lại liên quan đến Covid-19, theo Tổ chức Du lịch thế giới của Liên hợp quốc.

Nhưng nhiều biện pháp hạn chế vẫn được áp dụng để ngăn việc di chuyển qua biên giới, UNWTO cho biết. Điều đó bao gồm:

• Chỉ mở cửa biên giới cho du khách đến từ các quốc gia cụ thể hoặc từ một số điểm đến nhất định.
• Yêu cầu khách xuất trình kết quả xét nghiệm âm tính với Covid-19 trước khi cho họ nhập cảnh.
• Yêu cầu khách phải cách ly hoặc tự cách ly khi đến.

Tỷ lệ thất nghiệp tăng tốc

Một hậu quả chính của sự suy thoái kinh tế do đại dịch gây ra là sự gia tăng mất việc làm trên toàn cầu.

Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế, một tổ chức liên chính phủ, cho biết ở một số quốc gia, tác động ban đầu của Covid-19 đối với thị trường lao động “lớn hơn mười lần so với những gì quan sát thấy trong những tháng đầu tiên của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008”.

“Các công nhân dễ bị tổn thương đang phải gánh chịu hậu quả nặng nề của cuộc khủng hoảng. Người lao động được trả lương thấp là chìa khóa để đảm bảo sự hoạt động của các dịch vụ thiết yếu trong thời gian phong tỏa, thường có nguy cơ tiếp xúc với virus trong khi làm việc”, OECD cho biết trong một báo cáo.

“Họ cũng bị thiệt hại nhiều hơn về việc làm hoặc thu nhập.”

Nợ chính phủ tăng vọt

Các chính phủ đã tăng chi tiêu để bảo vệ việc làm và hỗ trợ người lao động. IMF cho biết trên toàn cầu, các biện pháp của chính phủ nhằm giảm bớt tác động kinh tế của đại dịch lên tới 12 nghìn tỷ USD vào tháng 10.

Theo tổ chức này, mức chi tiêu đáng kinh ngạc đã đẩy nợ công toàn cầu lên cao nhất mọi thời đại - nhưng các chính phủ không nên rút hỗ trợ tài khóa quá sớm.

“Với nhiều công nhân vẫn thất nghiệp, các doanh nghiệp nhỏ gặp khó khăn và 80-90 triệu người có khả năng rơi vào cảnh nghèo cùng cực trong năm 2020 do hậu quả của đại dịch - ngay cả khi đã có thêm trợ cấp xã hội - còn quá sớm để các chính phủ loại bỏ các biện pháp hỗ trợ đặc biệt”, IMF cho biết.

Sự can thiệp của các Ngân hàng trung ương

Các ngân hàng trung ương cũng vào cuộc để hỗ trợ nền kinh tế bằng cách cắt giảm lãi suất - nhiều quốc gia đã giảm xuống mức thấp kỷ lục - sẽ giúp các chính phủ xoay xở lượng nợ của họ.

Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ, ngân hàng trung ương có chính sách ảnh hưởng đến các nền kinh tế trên toàn thế giới, đã giảm lãi suất xuống gần 0 và cam kết không tăng lãi suất cho đến khi lạm phát vượt quá mục tiêu 2%.

Các ngân hàng trung ương ở các nền kinh tế tiên tiến - bao gồm Fed và Ngân hàng Trung ương châu Âu - cũng đã tăng cường mua tài sản để bơm thêm tiền vào hệ thống tài chính. Đó là một động thái cũng được ngày càng nhiều ngân hàng trung ương tại các thị trường mới nổi áp dụng khi họ tìm cách hỗ trợ các nền kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch.