BoJ dự kiến giữ nguyên lãi suất, theo dõi sát áp lực lạm phát và biến động thương mại toàn cầu

Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) được kỳ vọng sẽ giữ nguyên lãi suất ở mức 0.5% trong cuộc họp chính sách kéo dài hai ngày kết thúc vào thứ Năm, đồng thời phát đi tín hiệu thận trọng nhưng lạc quan về triển vọng kinh tế. Sự lạc quan này phần nào được củng cố sau khi Tokyo và Washington đạt thỏa thuận thương mại, giảm bớt một số bất ổn đối với đà phục hồi kinh tế mong manh của Nhật Bản.

Sự chú ý của thị trường hiện dồn vào phát biểu của Thống đốc Kazuo Ueda, đặc biệt về khả năng BOJ sẽ tăng lãi suất một lần nữa trong năm nay. Ngân hàng trung ương đang cân nhắc giữa các rủi ro do chính sách thuế quan gây ra và áp lực lạm phát ngày càng tăng, đặc biệt từ giá thực phẩm leo thang.

Quyết định của BoJ diễn ra ngay sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) giữ nguyên lãi suất vào thứ Tư, cùng với phát biểu của Chủ tịch Jerome Powell làm giảm kỳ vọng về việc cắt giảm lãi suất vào tháng 9. Sau phát biểu của Powell, USD/JPY đã tăng lên 149.43 tiến gần đến mốc 150 – mức mà nhiều nhà phân tích coi là "ngưỡng nhạy cảm" đối với các nhà hoạch định chính sách Nhật Bản.

Đồng yên yếu gây áp lực lên chi phí nhập khẩu và chi tiêu hộ gia đình, làm tăng kỳ vọng về việc BoJ có thể buộc phải điều chỉnh chính sách tiền tệ. "Việc đồng USD vượt qua ngưỡng 150 yên có thể làm dấy lên các lời kêu gọi BoJ hành động nhằm ngăn chặn đà mất giá của đồng nội tệ, bao gồm khả năng nâng lãi suất," Toru Suehiro – Kinh tế trưởng tại Daiwa Securities nhận định. "Thị trường sẽ đặc biệt chú ý đến các phát biểu của Thống đốc Ueda liên quan đến vấn đề này."

BoJ dự kiến sẽ nâng dự báo lạm phát trong báo cáo hàng quý công bố cùng ngày, phản ánh tác động của giá thực phẩm và năng lượng cao hơn. Tuy nhiên, ngân hàng có thể vẫn giữ quan điểm rằng lạm phát cơ bản – được thúc đẩy bởi nhu cầu trong nước – vẫn chưa đạt mục tiêu ổn định 2%.

Về triển vọng kinh tế, BoJ nhiều khả năng sẽ đưa ra đánh giá bớt bi quan hơn so với trước đây, khi các rủi ro thương mại giảm nhẹ sau thỏa thuận với Mỹ. Dù vậy, ngân hàng trung ương vẫn có thể cảnh báo về những bất ổn dai dẳng, đặc biệt liên quan đến ảnh hưởng lâu dài của thuế quan Mỹ đối với hoạt động doanh nghiệp Nhật Bản.

"Thực tế, nền kinh tế vẫn yếu, lạm phát do nhu cầu còn mờ nhạt, và căng thẳng thương mại chưa chấm dứt sẽ khiến BoJ tiếp tục duy trì chính sách hiện tại," theo ông Stefan Angrick – Trưởng nhóm Kinh tế thị trường Nhật Bản và các nước đang phát triển tại Moody’s Analytics. Ông cho biết BoJ có thể sẽ nâng lãi suất lần tiếp theo vào tháng 1 năm sau, mặc dù khả năng diễn ra ngay trong tháng 12 năm 2025 cũng không thể loại trừ.

Trước khi có thông tin về thỏa thuận thương mại giữa Nhật Bản và Mỹ, một cuộc khảo sát cho thấy phần lớn các nhà kinh tế kỳ vọng BoJ sẽ thực hiện thêm một đợt tăng lãi suất trong năm nay. Thỏa thuận này – được ký kết trong tháng 7 – đã loại bỏ thuế nhập khẩu của Mỹ với một số mặt hàng chủ lực của Nhật Bản, bao gồm ô tô, góp phần xoa dịu áp lực đối với nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu và mở đường cho khả năng điều chỉnh lãi suất trong thời gian tới.

Dữ liệu công bố hôm thứ Năm cho thấy sản lượng nhà máy Nhật Bản trong tháng 6 đã tăng 1.7%, trái ngược hoàn toàn với kỳ vọng giảm 0.6% của thị trường – dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đang chống chịu khá tốt với các tác động tiêu cực từ chính sách thuế quan của Mỹ.

Tình hình hiện tại tích cực hơn đáng kể so với đầu tháng 5, khi BoJ công bố dự báo kinh tế trong bối cảnh thị trường rối loạn sau khi cựu Tổng thống Trump tuyên bố áp thuế "tương hỗ" vào tháng 4.

Dù vậy, các nhà hoạch định chính sách vẫn duy trì sự cảnh giác. Phó Thống đốc BoJ gần đây cảnh báo rằng còn quá sớm để đánh giá đầy đủ tác động của căng thẳng thương mại toàn cầu và chính sách thuế của Mỹ đối với nền kinh tế Nhật Bản.

Vào thứ Ba, một tổ chức nghiên cứu đã nâng dự báo tăng trưởng toàn cầu, dựa trên việc các công ty đẩy mạnh sản xuất và nhập hàng để phòng ngừa thuế quan. Tuy nhiên, họ cũng cảnh báo về các rủi ro lớn, bao gồm khả năng các biện pháp thuế quan được tái áp dụng.

Sau hơn một thập kỷ duy trì chính sách nới lỏng mạnh mẽ, BoJ đã nâng lãi suất chính sách ngắn hạn lên 0.5% vào tháng 1 vừa qua – dấu mốc quan trọng thể hiện kỳ vọng rằng nền kinh tế Nhật Bản có thể đạt được mục tiêu lạm phát một cách bền vững.

Ban đầu, BoJ đã ra tín hiệu tạm dừng tăng lãi suất sau tuyên bố thuế quan của Trump vào đầu tháng 4. Tuy nhiên, thỏa thuận thương mại Nhật – Mỹ gần đây đã làm sống lại kỳ vọng rằng lãi suất chính sách có thể tăng lên 0.75% trước cuối năm nay.

Nhiều chuyên gia cũng lưu ý rằng lạm phát cao kéo dài, đặc biệt là giá thực phẩm, đang giữ lạm phát toàn phần ở mức trên 2% trong hơn ba năm, gây thêm áp lực buộc BoJ phải hành động nếu điều kiện kinh tế cho phép.

Theo các dự báo được BoJ công bố vào đầu tháng 5, lạm phát tiêu dùng cốt lõi của Nhật Bản được kỳ vọng đạt 2.2% trong năm tài chính 2025, trước khi giảm xuống 1.7% vào năm 2026 và 1.9% vào năm 2027.