Chiến đấu hay bỏ chạy, Starmer và Reeves có thể đối phó với công đoàn giống như cách Thatcher đã từng?

Starmer và Reeves đang bị phe đối lập Đảng Bảo thủ cáo buộc đã nhượng bộ các công đoàn trong việc thực hiện đầy đủ các khuyến nghị nhằm chống lại lạm phát tiền lương đối với bác sĩ (tăng 22% trong hai năm) và giáo viên (5.5% trong năm nay). Cáo buộc này có phần phóng đại - chính phủ trước cũng đã đưa ra các biện pháp để giải quyết xung đột - nhưng Starmer và Reeves vẫn chưa chỉ ra hướng đi của họ.

Chính phủ mới đang được các nhà đầu tư trong và ngoài nước theo dõi. Trong bối cảnh bất ổn chính trị ở Đức, Pháp và Mỹ, Anh có thể trở thành một khu vực ổn định. Starmer may mắn giành được đa số ghế tại Hạ viện, và do đó có vị thế tốt để thực hiện ưu tiên hàng đầu của mình: tăng trưởng, tăng trưởng, tăng trưởng. Tuy nhiên, một thị trường lao động linh hoạt, “di sản” từ chiến thắng của Thatcher trước công đoàn đã khiến đất nước rơi vào tình trạng bế tắc vào những năm 1970, là chìa khóa cho khả năng cạnh tranh kinh tế của đất nước. Thủ tướng đang đặt lợi thế này vào “bờ vực” sụp đổ.

Trên thực tế, chính bộ trưởng Reeves đã cho thấy bà không phải là người dễ bắt nạt. Một trong những thông báo đầu tiên - không được nhiều người đồng thuận - của Reeves là kiểm tra khoản chi trả nhiên liệu mùa đông dành cho người về hưu. Những ứng cử viên cho vị trí lãnh đạo Đảng Bảo thủ, những người thường phàn nàn về việc chi tiêu hoang phí của nhà nước, đã không được tín nhiệm khi phản đối việc cắt giảm này. Với sự ủng hộ hết mình của thủ tướng, Reeves cũng đã duy trì giới hạn hai con đối với các gia đình để áp đặt chế độ phúc lợi. Mức trần chi phí chăm sóc xã hội cũng vẫn được giữ nguyên. Starmer cũng đã đàn áp mạnh tay những kẻ bạo loạn phân biệt chủng tộc.

Không như Thatcher, người đã thực hiện một loạt các khoản tăng lương dựa trên lạm phát dành cho khu vực công ngay sau khi nhậm chức, Thủ tướng Starmer và bộ trưởng Tài chính của ông đã quyết định chờ đợi thêm một thời gian. Chính phủ Đảng Bảo thủ cuối cùng đã để lại những tranh chấp về tiền lương chưa được giải quyết và các cuộc đình công liên tục dẫn đến cáo buộc rằng nước Anh đã “vỡ nợ”. Không còn nghi ngờ gì nữa, một số công đoàn có động cơ chính trị hơn đã rất vui khi đẩy Đảng Bảo thủ ra khỏi chính phủ. Dù sao đi nữa, danh sách chờ khám bệnh viện tăng vọt và hệ thống đường sắt hỗn loạn.

Đảng Lao động muốn một giai đoạn hòa bình công nghiệp để thúc đẩy chương trình nghị sự tăng trưởng của mình. Các ông trùm công đoàn biết rõ điều đó. Điều này khiến các bộ trưởng trở nên yếu thế trong đàm phán. Năng suất của khu vực công đã giảm mạnh trong những năm gần đây, nhưng trong các cuộc đàm phán tiền lương, không có điều kiện ràng buộc nào liên quan đến hiệu suất được đưa ra. Các biện pháp hạn chế thời gian làm việc và quyền áp dụng công nghệ mới vẫn được giữ nguyên. Số lượng nhân lực trong khu vực nhà nước vẫn tiếp tục tăng.

Một số dịch vụ công thực sự cần tăng lương - số lượng giáo viên và y tá bỏ việc đã tăng mạnh kể từ đại dịch - nhưng không phải tất cả. Chế độ hưu trí và an ninh việc làm của khu vực công ổn hơn nhiều so với khu vực tư nhân.

Bộ trưởng Y tế Wes Streeting từ lâu đã lập luận rằng việc rót thêm tiền vào dịch vụ y tế quốc gia (NHS) không chắc sẽ mang lại kết quả tốt hơn. Bây giờ, ông sẽ phải cải cách NHS mà không đảm bảo được chế độ làm việc linh hoạt từ các bác sĩ, y tá và nhân viên hỗ trợ. Những người lái tàu, được trả lương cao cũng khiến chính phủ phải đau đầu. Bộ trưởng Giao thông Louise Haigh, người tự nhận là ủng hộ chủ nghĩa công đoàn, đã dàn xếp với Aslef, công đoàn của những người lái tàu để tăng phúc lợi cho những người này mà không thấy bất kỳ thay đổi nào trong các hoạt động làm việc.

Lãnh đạo cánh tả của Aslef, Mick Whelan, đã ngay lập tức đền đáp sự hào phóng của Haigh bằng cách kêu gọi các thành viên của mình đình công vào tháng tới trên tuyến đường sắt East Coast thuộc sở hữu của nhà nước. Lần này, tranh chấp là về lịch làm việc - không phải về tiền lương. Các công ty đường sắt đã gần như phá sản - làm việc tại nhà và đại dịch đã khiến lượng hành khách giảm mạnh - vì vậy người lao động phải chịu sức ép của các hoá đơn. Aslef dẫn đầu, các công đoàn khác sẽ theo sau. Các quan chức lực lượng biên phòng và bác sĩ đa khoa đang đe dọa sẽ đình công. Năm tới, Whelan cũng sẽ quay lại để đòi tăng lương.

Điều tốt nhất có thể nói về cách tiếp cận của Đảng Lao động là Đảng Bảo thủ, đảng truyền thống của thị trường tự do, cũng có nhiều cơ hội để nắm bắt vấn đề. Và họ đã chùn bước. Mười năm trước, Thủ tướng Đảng Bảo thủ David Cameron, làm việc cùng với thị trưởng London lúc bấy giờ là Boris Johnson, đã nhượng bộ các công đoàn giao thông của thủ đô, giống như nhiều chính phủ Đảng Bảo thủ khác đã từng làm trước đó.

Mối liên hệ của Đảng Lao động với các công đoàn, những người đã giúp thành lập đảng, trở nên xa cách hơn. Trợ lý của Tony Blair, John Prescott, là một cựu công đoàn viên mang tiếng nói của tập thể. Starmer không có ai có tầm cỡ như vậy. Ba trong số những công đoàn lớn nhất, đại diện cho giáo viên, bác sĩ và nhân viên đường sắt, thậm chí không còn liên kết với Đảng Lao động nữa.

Đáng lo ngại hơn đối với sự thịnh vượng lâu dài của Anh, phó thủ tướng của Starmer, Angela Rayner, có kế hoạch mang lại những thay đổi lớn nhất đối với quyền lao động, đảo ngược các cải cách thời Thatcher. Ngưỡng đa số để công nhận công đoàn sẽ bị bãi bỏ, luật quy định tỷ lệ thành viên công đoàn cần bỏ phiếu đình công sẽ bị hủy bỏ, hợp đồng làm việc”bóc lột” sẽ bị cấm, nhân viên sẽ được hưởng thời gian làm việc linh hoạt và các quyền khác ngay từ ngày đầu tiên làm việc, và nhân viên sẽ có “quyền tắt máy” - ông chủ không được liên lạc với nhân viên ngoài giờ làm việc.

Nếu chỉ tính riêng, các tập đoàn lớn có thể sống chung với những thay đổi này. Nhưng khi kết hợp lại, chúng sẽ gây tổn hại đến doanh nghiệp nhỏ và buộc các nhà tuyển dụng phải vượt qua những rào cản không cần thiết. Starmer đã nới lỏng các điều khoản về các cuộc gọi ngoài giờ làm việc, nhưng chính phủ sẽ cần linh hoạt hơn.

Tháng tới, Đại hội Công đoàn sẽ yêu cầu Đảng Lao động thực hiện khôi phục tiền lương để bù đắp cho khoản thu nhập bị mất sau một thời gian lạm phát cao. Chiến đấu hay bỏ chạy? Sớm hay muộn, Starmer và Reeves sẽ buộc phải đối mặt với sự thật.