Chính phủ đóng cửa: Thị trường thờ ơ, Washington vẫn bế tắc

Thủ đô Mỹ trở nên yên ắng lạ thường khi chính phủ đóng cửa. Các hành lang đá cẩm thạch im lìm, chỉ còn vang lên những câu hỏi “sẽ ra sao nếu…”, trong khi chính phủ Mỹ hoạt động cầm chừng bằng các khoản vay tạm và cam kết trả sau. Nhưng thị trường chứng khoán – nơi thường phản ứng mạnh khi Washington đi quá giới hạn – lần này lại thờ ơ. Nhà đầu tư vẫn mua vào, đẩy chỉ số lên đỉnh mới, như thể mọi chuyện chỉ là một tập phim cũ với cái kết quen thuộc: không có gì thay đổi.

Về chính trị, tình huống này không mới. Cả hai đảng đều nói họ đã đưa ra “thỏa thuận sạch”. Đảng Cộng hòa cho rằng họ đã đề xuất gia hạn chi tiêu đến giữa tháng 11 mà không gắn điều kiện nào. Đảng Dân chủ đáp lại rằng “sạch” là chưa đủ – nhất là khi trợ cấp y tế sắp hết hạn và thông báo tăng phí bảo hiểm sẽ được gửi vào ngày 1/11. Họ coi đây là cơ hội cuối cùng trước khi cử tri cảm nhận rõ chi phí bảo hiểm tăng. Trong cuộc đối đầu này, cách thương lượng cũ giữa hai đảng đã bị thay thế bằng một kiểu “chính trị bờ vực” mới – nơi dù Quốc hội đã phê duyệt ngân sách, chính quyền vẫn có thể rút lại thông qua quy trình thu hồi chi tiêu. Việc lập ngân sách giờ giống như có nút “hoàn tác”, khiến quy trình cũ bị đảo lộn.

Điều đáng nói với thị trường không phải là cuộc chiến chính trị, mà là sự thờ ơ. Thông thường, khi chính phủ ngừng chi trả, giới đầu tư sẽ yêu cầu phần bù rủi ro cao hơn. Nhưng lần này thì khác. Chỉ số S&P tiếp tục tăng, biến động giảm mạnh, và nhà đầu tư vẫn giao dịch carry như thể đây là kỳ nghỉ dài. Lý do đơn giản: không có dữ liệu thì không có bất ngờ. Khi các báo cáo kinh tế bị hoãn, bức tranh vĩ mô thiếu chi tiết; lộ trình của Fed không bị thách thức; và các hệ thống giao dịch tự động tiếp tục hoạt động ổn định. Trong bối cảnh ít thông tin, sự yên tĩnh lại trở thành tín hiệu tích cực. Người ta không thể lo ngại điều mình không nhìn thấy.

Tuy nhiên, mọi chuyện đều có giới hạn. Hạn chót thật sự không nằm ở ngân sách mà ở yếu tố đạo đức – ngày 15/10, khi binh sĩ Mỹ có thể không nhận được lương. Trong lịch sử các lần chính phủ đóng cửa, điều này chưa từng xảy ra. Một khi nguy cơ đó xuất hiện trên bản tin, có lẽ Tổng thống hoặc một lãnh đạo nào đó sẽ phải nhượng bộ: hứa xem xét lại trợ cấp y tế, bắt tay với phe đối lập, hoặc mở lại một phần chính phủ. Thị trường có lẽ sẽ không phản ứng mạnh, vì kịch bản này đã được dự tính trước.

Hiện nay, giới giao dịch đang tập trung vào ba hướng chính. Thứ nhất, giao dịch carry với biến động thấp vẫn có lợi; các bàn giao dịch toàn cầu tìm đến đồng tiền có lợi suất cao hơn và chi phí vốn thấp – CAD đang là đồng tiền tài trợ ưa thích nhờ tương quan thuận với USD và chi phí thấp. Thứ hai, nếu tình trạng tạm nghỉ kéo dài, câu chuyện về thị trường lao động “tăng tốc trở lại” có thể yếu đi, gây áp lực lên USD. Thứ ba, nếu chính phủ chuyển sang xu hướng “tự thắt chặt chi tiêu” – tức giảm chi dưới danh nghĩa kỷ luật tài khóa – USD sẽ tiếp tục chịu áp lực do kỳ vọng ít kích thích hơn trong tương lai.

Dù vậy, sự bình tĩnh này không có nghĩa là vấn đề đã được giải quyết. Thái độ thờ ơ của thị trường không phải là niềm tin, mà là thói quen. Giới giao dịch đã thấy kịch bản này nhiều lần: chính phủ đóng cửa, tin tức dồn dập, dữ liệu ngừng cập nhật, rồi ngay trước khi “hạ màn”, hai bên lại đồng ý mở cửa tạm thời thêm vài tháng. Đó là kịch bản đóng cửa mở cửa chính phủ cứ lặp lại mãi, với kết cục ai cũng biết trước.

Cho đến khi mọi chuyện kết thúc, thị trường chứng khoán vẫn tiếp tục đi lên giữa lo lắng, Washington vẫn giả vờ đang làm việc, và giới giao dịch vẫn làm theo nhịp quen thuộc – vì ở Mỹ, rối loạn không còn là khủng hoảng nữa, mà là trạng thái bình thường.