Cơ quan này hiện đang đối mặt với bài toán hóc búa: làm thế nào để tiếp tục cắt giảm lãi suất nhằm hỗ trợ nền kinh tế đang suy yếu trong khi vẫn phải kiểm soát nguy cơ lạm phát đang hiện hữu từ chính sách thương mại mới.

Trong phiên giao dịch hôm thứ Năm, thị trường toàn cầu đã chứng kiến đợt lao dốc nghiêm trọng, buộc các nhà đầu tư phải tìm đến những tài sản trú ẩn an toàn. Nguyên nhân chính đến từ thông báo kế hoạch thuế quan của chính quyền Trump - với mức thuế nền tảng 10% và các khoản phụ thu hai con số áp dụng đối với các đối tác thương mại lớn như Liên minh châu Âu và Trung Quốc - mức độ khắc nghiệt vượt xa mọi dự đoán của giới phân tích.

Tin tức này đã châm ngòi cho đợt tăng vọt trong kỳ vọng lạm phát ngắn hạn trên thị trường tài chính. Các hợp đồng hoán đổi lạm phát kỳ hạn một năm - công cụ phái sinh quan trọng phản ánh góc nhìn thị trường về triển vọng lạm phát - đã tăng lên gần mức 3.5% vào ngày thứ Năm, đánh dấu mức cao nhất kể từ năm 2022, thể hiện mối lo ngại sâu sắc của giới đầu tư.

Sự gia tăng đột biến trong kỳ vọng lạm phát này làm nổi bật tình thế tiến thoái lưỡng nan vô cùng phức tạp mà Chủ tịch Fed Jay Powell đang phải đối mặt. Ông buộc phải cân bằng giữa hai thách thức đối lập: nguy cơ giá cả leo thang nhanh chóng và tốc độ tăng trưởng GDP ngày càng yếu đi.

"Rủi ro gia tăng đồng thời đối với cả lạm phát và việc làm đã đặt Fed vào thế bị trói buộc chặt chẽ hơn trong thời gian tới," Krishna Guha, Phó Chủ tịch tại Evercore ISI nhận định. "Các quan chức Fed lo ngại rằng chính sách thuế quan quá lớn và quá hỗn loạn sẽ làm ô nhiễm lạm phát cơ bản và khiến kỳ vọng lạm phát mất kiểm soát".

Kỳ vọng lạm phát ngắn hạn tăng vọt

Vẫn còn chịu ảnh hưởng tâm lý từ đợt tăng vọt lạm phát sau đại dịch Covid-19, ngân hàng trung ương Mỹ đang nỗ lực chứng minh rằng họ vô cùng nghiêm túc trong việc thực hiện sứ mệnh kiểm soát lạm phát, ngay cả khi họ phải phản ứng trước tình trạng người tiêu dùng Mỹ đang ngày càng suy yếu.

Triển vọng tăng trưởng kinh tế Mỹ đã xấu đi đáng kể trong những tuần gần đây. Kịch bản giá nhập khẩu tăng vọt kết hợp với tâm lý doanh nghiệp bị kìm hãm đã làm dấy lên lo ngại rằng nền kinh tế lớn nhất thế giới đang chậm lại nghiêm trọng, thậm chí đang đứng trước nguy cơ rơi vào suy thoái.

Phản ứng trước tình hình này, thị trường tài chính đã nhanh chóng điều chỉnh dự báo về tốc độ cắt giảm lãi suất của Fed. Theo mức ngụ ý từ thị trường hợp đồng tương lai, các nhà đầu tư hiện đang đặt cược với xác suất cao vào kịch bản Fed sẽ thực hiện bốn đợt cắt giảm lãi suất, mỗi đợt 25 điểm cơ bản, từ nay đến cuối năm nay, so với dự báo ba đợt trước khi Trump công bố kế hoạch thuế quan mới.

Đồng thời, chính sách thuế quan cao hơn đối với hàng loạt mặt hàng nhập khẩu theo kế hoạch của Tổng thống đã đẩy kỳ vọng lạm phát tiêu dùng tăng cao, gây thêm khó khăn cho Fed nếu cơ quan này muốn củng cố nền kinh tế thông qua chính sách giảm chi phí vay.

Jay Barry, chiến lược gia hàng đầu tại JPMorgan, đã đưa ra cảnh báo nghiêm trọng rằng thông báo áp dụng thuế quan mới "cho thấy mức tăng lạm phát trong ngắn hạn sẽ còn lớn hơn nhiều và tác động tiêu cực đến tăng trưởng sẽ còn nghiêm trọng hơn những gì thị trường đã dự đoán trước đó".

Tuần trước, Austan Goolsbee, Chủ tịch Fed Chi nhánh Chicago, đã bày tỏ quan ngại khi cho rằng bằng chứng cho thấy các nhà đầu tư trên thị trường trái phiếu Mỹ đang điều chỉnh dự báo theo hướng lạm phát cao hơn sẽ là một "cờ đỏ lớn" có thể làm đảo lộn hoàn toàn các kế hoạch cắt giảm lãi suất mà các nhà hoạch định chính sách tiền tệ đang chuẩn bị triển khai.

Trong khi đó, kỳ vọng lạm phát dài hạn vẫn tương đối ổn định hơn. Các hợp đồng hoán đổi kỳ hạn năm năm - chỉ số phản ánh lạm phát kỳ vọng trung bình trong giai đoạn năm năm - hiện đang dao động quanh mức 2.5%, phản ánh quan điểm của thị trường trái phiếu rằng căng thẳng thương mại và các tác động lạm phát từ các chính sách khác của chính quyền Trump chỉ mang tính ngắn hạn.

Mike Riddell, nhà quản lý quỹ trái phiếu kỳ cựu tại Fidelity International, nhận định thị trường đã hình thành quan điểm rằng thuế quan sẽ gây áp lực lạm phát trong ngắn hạn. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo về "mối nguy hiểm" tiềm ẩn rằng có thể xảy ra những gián đoạn sâu rộng và kéo dài trong chuỗi cung ứng toàn cầu, tiếp tục nuôi dưỡng áp lực lạm phát trong thời gian dài.

Nếu các nhà hoạch định chính sách tiền tệ đi đến nhận định rằng đợt tăng giá do thuế quan chỉ là một cú sốc nhất thời và sẽ phai nhạt sau năm nay, họ có thể cảm thấy an tâm hơn để tập trung vào việc giảm thiểu thiệt hại cho nhu cầu tiêu dùng và thị trường lao động. Tuy nhiên, ký ức về cơn bão lạm phát sau đại dịch vẫn còn rất rõ trong tâm trí người tiêu dùng và các lãnh đạo doanh nghiệp, khiến kỳ vọng về giá cả dễ bị xáo trộn một lần nữa.

Sự ổn định của các chỉ số lạm phát dài hạn "gợi ý rằng thị trường cho rằng đây chỉ là - nếu tôi dám nói - một đợt bùng phát lạm phát mang tính tạm thời", Gennadiy Goldberg, Giám đốc Chiến lược Lãi suất Mỹ tại TD Securities nhận định.

Tuy nhiên, Giáo sư Andrew Clare từ Trường Kinh doanh Bayes lại nhấn mạnh rằng chính sách thuế quan mới đang tạo ra một vấn đề phức tạp mà "các nhà điều hành ngân hàng trung ương đang rất không muốn đối mặt."

"Câu hỏi then chốt hiện nay là: các ngân hàng trung ương, đặc biệt là Fed, sẽ phản ứng như thế nào trước đợt tăng lạm phát dự kiến? Nếu họ nâng lãi suất, điều này sẽ gây thêm áp lực lên các doanh nghiệp và người tiêu dùng vốn đã đang gặp khó khăn. Ngược lại, nếu họ không hành động gì, hoặc thậm chí cắt giảm lãi suất để kích thích nhu cầu, chính sách này có nguy cơ tiếp tục thổi bùng ngọn lửa lạm phát," ông nhận định.

Theo các nhà đầu tư, sự biến động trong kỳ vọng lạm phát ngắn hạn càng trở nên đáng chú ý hơn khi giá dầu - vốn là yếu tố then chốt thường định hình kỳ vọng lạm phát ngắn hạn của các nhà đầu tư - đã giảm trong tuần này do lo ngại gia tăng về triển vọng tăng trưởng toàn cầu. Đồng thời, diễn biến này lại trùng hợp với thời điểm kỳ vọng lạm phát của người tiêu dùng đang tăng vọt.

Phát biểu tại một hội thảo ở London ngay trước thông báo của Trump, Dan Ivascyn, Giám đốc Đầu tư tại tập đoàn quản lý trái phiếu khổng lồ Pimco, đã bày tỏ quan ngại sâu sắc về "nguy cơ rằng chừng nào chúng ta vẫn tiếp tục tồn tại trong môi trường lạm phát cao, hiện tượng này sẽ dần ăn sâu và bám rễ vào kỳ vọng của thị trường".