Chủ tịch Fed Jay Powel đứng trước bài toán khó: Cắt giảm lãi suất để cứu tăng trưởng hay giữ nguyên để kìm lạm phát?

Ngay sau tuyên bố của ông Trump về mức thuế mới trong khuôn khổ “Ngày giải phóng thương mại”, thị trường chứng khoán Mỹ đã chứng kiến một đợt bán tháo mạnh. Phản ứng trước cú sốc này, giới đầu tư hiện đang kỳ vọng Fed sẽ phải giảm lãi suất 4–5 lần trong năm nay, tăng đáng kể so với dự báo chỉ ba lần trước đó.

Tuy nhiên, thông điệp từ Chủ tịch Fed Jerome Powell lại theo hướng ngược lại. Trong bài phát biểu hôm thứ Sáu, ông Powell nhấn mạnh rằng các mức thuế mới sẽ tạo ra “tác động lạm phát mang tính kéo dài”, khiến quá trình nới lỏng chính sách tiền tệ trở nên khó khăn hơn.

Thị trường điều chỉnh kỳ vọng lãi suất Fed sau đòn thuế của Trump

Sự phân kỳ giữa kỳ vọng của thị trường và định hướng chính sách của Fed có thể trở thành yếu tố then chốt định hình triển vọng kinh tế Mỹ năm nay. Nhiều ngân hàng lớn trên Phố Wall đang điều chỉnh lại dự báo của mình: nâng mục tiêu lạm phát nhưng đồng thời hạ triển vọng tăng trưởng, thậm chí cảnh báo về khả năng Mỹ rơi vào suy thoái nếu chính quyền Trump không thay đổi lập trường.

Điều này cũng dẫn đến một sức ép chính trị rõ rệt. Trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump đã chỉ trích Fed một cách gay gắt ngay trước khi ông Powell phát biểu: “Đây là thời điểm HOÀN HẢO để cắt giảm lãi suất. Ông ấy (Powell) luôn chậm trễ, nhưng lần này có thể thay đổi hình ảnh của mình, và nhanh chóng. CẮT GIẢM LÃI SUẤT ĐI, JEROME, VÀ ĐỪNG CHƠI TRÒ CHÍNH TRỊ!”

Trên thực tế, tình hình không đơn giản. Lạm phát đo theo chỉ số PCE hiện vẫn ở mức 2.5%, cao hơn mục tiêu 2% của Fed. Các mức thuế mới được kỳ vọng sẽ tiếp tục đẩy giá cả đi lên trong thời gian tới. “Fed đang ở vào vị trí cực kỳ khó xử”, bà Sarah House, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Wells Fargo, nhận định. Bà cho rằng Fed sẽ cố gắng giữ mức lãi suất hiện tại trong khoảng 4.25%–4.5% càng lâu càng tốt.

Lạm phát PCE vẫn neo cao trên mục tiêu 2% của Fed

Bà Adriana Kugler – Thống đốc Fed – cũng đồng tình với quan điểm rằng ưu tiên hàng đầu hiện nay là giữ vững kỳ vọng lạm phát dài hạn. Bà lưu ý rằng việc người tiêu dùng đổ xô mua sắm các mặt hàng như ô tô trước khi thuế mới có hiệu lực có thể tạm thời đẩy tăng trưởng lên trong ngắn hạn.

Giám đốc điều hành BlackRock, ông Larry Fink, cũng bày tỏ lo ngại tương tự: “Nếu tất cả các mức thuế được thực thi như công bố, tôi lo lắng về nguy cơ lạm phát. Tôi không thấy khả năng nào cho việc cắt giảm lãi suất trong tương lai gần.”

Dù vậy, Fed vẫn chưa cho thấy dấu hiệu sẽ hành động ngay. Một số quan chức Fed cho rằng cần đợi thêm các tín hiệu rõ ràng hơn về tác động của thuế quan lên nền kinh tế trước khi đưa ra quyết định. Ông Adam Posen, Chủ tịch Viện Peterson về Kinh tế Quốc tế, cho rằng Fed đang cố gắng giữ lập trường trung lập, không “phán xét trước” các kế hoạch tài khóa của chính quyền Trump, bao gồm cả các đợt cắt giảm thuế sâu rộng.

Ông Vincent Reinhart – cựu quan chức Fed, hiện là chuyên gia kinh tế trưởng tại BNY Investments – cảnh báo rằng nếu Fed chờ đến khi có “chứng cứ rõ ràng” thì có thể đã quá muộn để phản ứng. “Chờ đợi càng lâu càng dễ rơi vào trạng thái bị động,” ông nói.

Tổng thống Donald Trump thúc giục Fed cắt giảm lãi suất

Thị trường tài chính thì lại không muốn chờ đợi. Các nhà đầu tư đang định giá khả năng Fed sẽ cắt lãi suất ngay tại cuộc họp tháng 6 tới – nhanh hơn nhiều so với dự báo trước đó là tháng 7.

Điều gì xảy ra tiếp theo phần lớn sẽ phụ thuộc vào mức độ quyết liệt của chính sách thuế quan từ phía ông Trump. Trong tuần này, ông đã công bố kế hoạch tăng thuế với Trung Quốc – nhà xuất khẩu lớn nhất thế giới – đồng thời thể hiện thiện chí đàm phán thương mại với các đối tác như Nhật Bản.

Nếu các mức thuế được triển khai toàn diện và khốc liệt, sức mua của người tiêu dùng Mỹ có thể sụt giảm mạnh đến mức làm lu mờ mọi lo ngại về lạm phát – khi đó Fed sẽ buộc phải hành động để cứu tăng trưởng.

“Xét về xác suất, kịch bản này nhiều khả năng sẽ không tạo ra lạm phát kéo dài,” ông Krishna Guha, chiến lược gia tại Evercore ISI nhận định.