EU nhượng bộ thương mại: Đề xuất bỏ thuế công nghiệp để đổi lấy Mỹ hạ thuế ô tô

Ủy ban Châu Âu hôm thứ Năm đã đưa ra đề xuất loại bỏ thuế quan đối với hàng hóa công nghiệp nhập khẩu từ Mỹ, nhằm đổi lấy việc Washington hạ thuế đối với ô tô sản xuất tại châu Âu. Đây là bước đi cụ thể đầu tiên để thực hiện thỏa thuận thương mại đạt được hồi cuối tháng 7 giữa Tổng thống Mỹ và Chủ tịch Ủy ban Ursula von der Leyen.

Theo thỏa thuận này, EU đồng ý áp dụng mức thuế chung 15% để tránh leo thang thành một cuộc chiến thương mại toàn diện. Đổi lại, Mỹ sẽ giảm thuế nhập khẩu ô tô châu Âu từ mức 27.5% xuống 15% ngay từ ngày 1/8, thời điểm EU trình đề xuất lập pháp.

Thỏa thuận được xem là giúp chấm dứt căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, song giới quan sát đánh giá nó mang tính “không cân xứng”. EU buộc phải giảm thuế quan và mở rộng nhập khẩu năng lượng từ Mỹ, trong khi Washington vẫn duy trì thuế với khoảng 70% hàng hóa xuất khẩu của khối.

Tổng thống Trump nhiều lần công khai chỉ trích EU, từng tuyên bố vào tháng 2 rằng “Liên minh châu Âu được thành lập để gây bất lợi cho Mỹ”, đồng thời bày tỏ sự không hài lòng với thâm hụt thương mại hàng hóa song phương, vốn đạt tới 235 tỷ USD trong năm 2024. Các chính phủ châu Âu, dù không hoàn toàn hài lòng, đã lựa chọn chấp nhận thỏa thuận, bởi nếu từ chối, họ đối mặt nguy cơ Trump áp thuế 30% đối với hầu hết hàng hóa từ EU.

Về thực tế, tác động của việc gỡ bỏ thuế quan công nghiệp không lớn, bởi hai phần ba hàng hóa Mỹ vào EU vốn đã được miễn thuế. Mức thuế trung bình mà EU áp dụng với hàng Mỹ chỉ ở mức 1.35%, theo Viện nghiên cứu kinh tế Bruegel, mặc dù riêng ô tô vẫn chịu thuế 10%.

Ngoài ra, đề xuất của EU còn bao gồm một số nhượng bộ nông sản: áp thuế 0% với khoai tây, giảm thuế cho cà chua, cùng hạn ngạch thuế suất thấp hoặc miễn thuế cho thịt lợn, cacao và pizza. Tuy nhiên, các sản phẩm nhạy cảm như thịt bò, gia cầm, gạo và ethanol không nằm trong diện ưu đãi.

“Chúng tôi đang bảo vệ lợi ích phòng thủ của mình. Những gì EU cam kết rõ ràng có ý nghĩa, nhưng chi phí đối với chúng tôi ở thời điểm này không quá lớn,” một quan chức Ủy ban cho biết, đồng thời nhấn mạnh các nước G7 khác cũng đã mở cửa thị trường cho EU.

Đề xuất sẽ phải được đa số trong số 27 quốc gia thành viên và Nghị viện Châu Âu phê chuẩn, một tiến trình có thể mất vài tuần.

Những người ủng hộ thỏa thuận thừa nhận rằng Mỹ vẫn duy trì nhiều loại thuế cao, nhưng nhấn mạnh EU được hưởng một cơ chế đặc biệt: các mức thuế vốn có của Mỹ, như 2.5% với ô tô và tới 20% đối với phô mai, sẽ không cộng dồn với mức thuế chung 15%.

Một số mặt hàng như máy bay, nút chai và thuốc generic được miễn áp thuế 15%, trong khi thép, nhôm và đồng tiếp tục chịu mức thuế 50%.

Thỏa thuận ít đề cập đến dịch vụ kỹ thuật số, nhưng Tổng thống Trump đã cảnh báo sẽ áp thuế với mọi quốc gia áp đặt thuế hoặc quy định liên quan đến lĩnh vực này.