Lạm phát Nhật Bản tiếp tục tăng tốc, giá gạo tăng vọt tạo áp lực mới

Theo công bố của Bộ Nội vụ vào hôm thứ Sáu, chỉ số CPI không bao gồm thực phẩm tươi sống đã tăng 3.2% so với cùng kỳ năm trước trong tháng 3, cao hơn mức tăng 3% của tháng trước đó. Kết quả này trùng khớp với ước tính trung vị từ các nhà kinh tế được Bloomberg khảo sát. Chỉ số lạm phát lõi - loại trừ cả giá thực phẩm tươi sống và năng lượng - đã tăng 2.9%, phù hợp với dự báo và đạt tốc độ tăng nhanh nhất kể từ tháng 3 năm ngoái.

Những số liệu công bố vào thứ Sáu nhiều khả năng sẽ củng cố niềm tin của các quan chức Ngân hàng Nhật Bản (BoJ) về định hướng tăng lãi suất khi lạm phát toàn phần đã duy trì trên mục tiêu 2% gần ba năm liên tiếp. Thống đốc Kazuo Ueda vẫn giữ vững lập trường về ý định tiếp tục tăng lãi suất dựa trên diễn biến giá cả, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải theo dõi sát sao tác động của các biện pháp thuế quan từ Hoa Kỳ.

Tốc độ tăng của lạm phát đang gia tăng bất chấp tác động kiềm chế từ các khoản trợ cấp tiện ích công của chính phủ. Giá dịch vụ tăng 1.4% so với cùng kỳ năm trước, nhích nhẹ từ mức tăng 1.3% trong tháng 2, nhưng tương đương với tốc độ của tháng 1. Giá thực phẩm tăng 7.4% so với cùng kỳ năm trước, giảm nhẹ từ mức 7.6% của tháng trước đó. Đáng chú ý, giá gạo - lương thực thiết yếu của quốc gia này - đã tăng vọt 92.1% so với cùng kỳ năm trước, mức tăng mạnh nhất trong chuỗi dữ liệu kể từ năm 1971.

"Lạm phát thực phẩm đang là động lực chính thúc đẩy lạm phát tổng thể," Taro Saito, Trưởng bộ phận Nghiên cứu Kinh tế tại Viện Nghiên cứu NLI nhận định. "Giá nhập khẩu không tăng đột biến nhưng lạm phát thực phẩm vẫn duy trì ở mức cao. Điều này cho thấy các doanh nghiệp đang khá thoải mái trong việc điều chỉnh tăng giá. Thậm chí có những trường hợp doanh nghiệp tăng giá cao hơn mức tăng chi phí đầu vào. Theo thuật ngữ của BJ, lạm phát kỳ vọng đang chuyển dịch."

Mức tăng giá hiện tại vẫn được xem là cao theo chuẩn mực của Nhật Bản, đặc biệt sau hơn một thập kỷ nền kinh tế rơi vào tình trạng giảm phát. Đặc biệt, hiện tượng giá gạo tăng vọt đang trở thành mối quan ngại lớn đối với Thủ tướng Shigeru Ishiba, người vừa chứng kiến tỷ lệ ủng hộ chạm mức thấp kỷ lục trong tháng này kể từ khi nhậm chức vào tháng 10, theo khảo sát của đài phát thanh công cộng NHK. Chỉ số niềm tin tiêu dùng đã sụt giảm xuống mức thấp nhất trong hai năm, trong khi kỳ vọng về giá cả của các hộ gia đình tiếp tục leo thang, theo dữ liệu từ chính phủ và ngân hàng trung ương.

Số liệu mới nhất cho thấy lạm phát của Nhật Bản vẫn dẫn đầu trong các nền kinh tế Nhóm Bảy (G-7), và là quốc gia G-7 duy nhất phải đối mặt với thuế quan từ Hoa Kỳ trong bối cảnh xu hướng lạm phát đang gia tăng. Bên cạnh gánh nặng thuế quan, chi phí sinh hoạt gia tăng đã châm ngòi cho các cuộc tranh luận giữa các nhà lập pháp về giải pháp hỗ trợ tiền mặt hoặc giảm thuế trước thềm cuộc bầu cử dự kiến diễn ra vào tháng 7, theo nhiều báo cáo từ truyền thông địa phương. Thủ tướng Ishiba có thể gặp nhiều khó khăn hơn trong việc từ chối những đề xuất này khi ông đang nỗ lực củng cố sự ủng hộ cho chính phủ thiểu số của mình.

Dự báo lạm phát tại Nhật Bản sẽ tiếp tục duy trì ở mức cao trong những tháng tới, khi các doanh nghiệp đang phải đối mặt với chi phí gia tăng do thiếu hụt lao động, nguyên vật liệu đắt đỏ và sự mất giá kéo dài của đồng yên, khiến họ ngày càng sẵn sàng chuyển gánh nặng này sang người tiêu dùng.

"Tùy thuộc vào diễn biến đàm phán thuế quan, BOJ có thể vẫn tăng lãi suất, nhưng tại thời điểm hiện tại, xác suất này đã giảm đáng kể," Keiichi Iguchi, Chiến lược gia cấp cao tại Resona Holdings nhận định. "Ngay cả khi chỉ số CPI vẫn mạnh, đồng yên vẫn khó có thể tăng giá."

Theo khảo sát từ các công ty thực phẩm lớn do Teikoku Databank thực hiện, số lượng đợt tăng giá đối với các sản phẩm thực phẩm sẽ vượt mốc 4,000 lần đầu tiên trong 18 tháng vào tháng 4 tới.

"Dữ liệu chỉ ra rõ ràng rằng lạm phát của Nhật Bản đã diễn biến phù hợp với kỳ vọng của BoJ cho đến khi các biện pháp thuế quan xuất hiện," ông Saito từ NLI nhận định. "Thuế quan chắc chắn sẽ gây áp lực lên nền kinh tế. Trước đây tôi đã nghĩ rằng BoJ sẽ tăng lãi suất khoảng sáu tháng một lần, như họ đã định hướng, nhưng dự đoán này giờ đây cần phải được điều chỉnh."