Mỹ – Trung kết thúc đàm phán thương mại tích cực, Trump sẽ quyết định việc gia hạn hoãn thuế

Các quan chức Mỹ và Trung Quốc đã đồng ý tìm cách gia hạn thỏa thuận hoãn áp thuế quan trong 90 ngày vào thứ Ba, sau hai ngày đàm phán tại Stockholm. Cả hai bên mô tả các cuộc thảo luận là mang tính xây dựng, nhằm giảm căng thẳng trong cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới — điều đang đe dọa tăng trưởng toàn cầu.

Không có bước đột phá rõ ràng nào được công bố và các quan chức Mỹ cho biết quyết định gia hạn thỏa thuận tạm hoãn, vốn sẽ hết hiệu lực vào ngày 12 tháng 8, hay để các mức thuế quan quay trở lại ba chữ số, sẽ do Tổng thống Donald Trump quyết định. Tuy nhiên, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đã giảm nhẹ kỳ vọng rằng Trump sẽ từ chối gia hạn.

"Các cuộc họp rất mang tính xây dựng," Bessent nói với báo chí sau khi kết thúc các cuộc đàm phán. "Chỉ là chúng tôi chưa đưa ra quyết định cuối cùng."

Khi trở về Washington từ chuyến công du Scotland, nơi ông đã ký một thỏa thuận thương mại với EU, Trump cho biết ông đã được Bessent thông tin về tiến triển trong đàm phán với Trung Quốc.

"Ông ấy cảm thấy rất hài lòng về cuộc họp, tốt hơn so với ngày hôm qua," Trump nói trên chuyên cơ Air Force One.

Sau nhiều tháng đe dọa áp thuế cao với các đối tác thương mại, Trump đã đạt các thỏa thuận với EU, Nhật Bản, Indonesia và các quốc gia khác. Tuy nhiên, sức mạnh kinh tế của Trung Quốc cùng quyền kiểm soát đất hiếm — tài nguyên quan trọng đối với công nghệ — khiến đàm phán với Bắc Kinh trở nên phức tạp hơn.

Vào tháng 5, hai bên đã tạm ngưng áp thuế ba chữ số lên nhau, điều nếu xảy ra sẽ tương đương với một lệnh cấm vận thương mại song phương. Tuy nhiên, nếu không đạt được tiến triển mới, thị trường tài chính và chuỗi cung ứng toàn cầu có thể lại đối mặt với làn sóng hỗn loạn.

Bessent dự kiến sẽ gặp Trump vào thứ Tư sau khi cả hai trở lại Washington, nơi tổng thống sẽ có tiếng nói cuối cùng về bất kỳ quyết định gia hạn nào. Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer cũng xác nhận gia hạn 90 ngày là một phương án đang được xem xét.

"Chúng tôi có các cuộc họp mang tính xây dựng và mang về các báo cáo tích cực. Nhưng quyết định gia hạn sẽ thuộc về tổng thống," Greer nói sau các cuộc đàm phán tại Rosenbad, văn phòng thủ tướng Thụy Điển.

Trump có thể gặp Tập Cận Bình vào cuối năm

Bessent cũng cho biết có khả năng các quan chức hai nước sẽ tiếp tục gặp nhau trong vòng 90 ngày tới, đồng thời các thỏa thuận liên quan đến đất hiếm — lĩnh vực mà Trung Quốc chiếm ưu thế toàn cầu — đang được điều chỉnh kỹ lưỡng hơn dựa trên các cuộc thảo luận trước đó tại Geneva và London.

"Có sự tương tác cá nhân tốt đang được xây dựng, và hai bên có sự tôn trọng lẫn nhau. Tôi nghĩ chúng tôi đã hiểu rõ hơn về chương trình nghị sự của họ," Bessent nói.

Cùng ngày, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng toàn cầu nhưng cảnh báo rằng thuế quan có thể tái xuất hiện như một rủi ro chính.

Trưởng đoàn đàm phán Trung Quốc, Li Chenggang, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì quan hệ kinh tế ổn định giữa hai nước.

"Hai bên sẽ tiếp tục giao tiếp tích cực, trao đổi kịp thời về các vấn đề kinh tế và thương mại, và thúc đẩy sự phát triển ổn định, lành mạnh của mối quan hệ song phương," ông Li nói.

Các cuộc đàm phán lần này cũng có thể mở đường cho một cuộc gặp giữa Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào cuối năm. Dù vậy, Trump phủ nhận việc chủ động tìm kiếm cuộc gặp, và các quan chức Mỹ cho biết chủ đề này chưa được nêu ra trong đàm phán. Tuy nhiên, trên Air Force One, Trump nói ông tin rằng cuộc gặp với Tập sẽ diễn ra trước cuối năm.

Các phiên họp tại Stockholm cũng bao gồm trao đổi chuyên sâu về tình hình kinh tế của Mỹ và Trung Quốc. Greer và Bessent nhấn mạnh sự cần thiết để Trung Quốc chuyển đổi từ mô hình tăng trưởng dựa vào xuất khẩu do nhà nước dẫn dắt sang nền kinh tế tiêu dùng nội địa, điều sẽ có lợi cho xuất khẩu của Mỹ.

Theo hãng thông tấn nhà nước Tân Hoa Xã: "Hợp tác giữa Trung Quốc và Mỹ sẽ mang lại lợi ích cho cả hai bên, trong khi đối đầu sẽ gây tổn thất cho cả hai. Quan hệ kinh tế ổn định, bền vững không chỉ giúp hai nước đạt được mục tiêu phát triển mà còn thúc đẩy ổn định kinh tế toàn cầu."

Đàm phán Mỹ - EU và sức ép từ Trung Quốc

Các cuộc đàm phán tại Stockholm diễn ra sau thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và EU vào Chủ nhật, trong đó áp thuế 15% với phần lớn hàng hóa xuất khẩu của EU sang Mỹ, cùng một thỏa thuận tương tự với Nhật Bản.

Thỏa thuận này giúp hạ nhiệt căng thẳng với EU nhưng cũng gây phản ứng trái chiều: Pháp gọi đây là hành động "khuất phục", còn Đức cảnh báo về những thiệt hại lớn đối với nền kinh tế.

Trung Quốc, với quyền kiểm soát chuỗi cung ứng đất hiếm và nam châm — vốn rất quan trọng cho thiết bị quân sự và công nghệ — có thể tận dụng lợi thế trong đàm phán, theo nhận định của các chuyên gia.

Không giống EU, Trung Quốc không phụ thuộc vào Mỹ về an ninh, nên có thể kéo dài đàm phán vài tháng nữa, theo ông Cyrus de la Rubia, kinh tế trưởng tại Ngân hàng Thương mại Hamburg.

"Trung Quốc nhận thức rõ vị thế đàm phán mạnh mẽ của mình, điều đã thể hiện rõ trong giai đoạn leo thang hồi tháng 4," ông nói.

"Trong khi đó, EU luôn phải đối mặt với nguy cơ Mỹ rút lại cam kết an ninh, khiến khối này không thể phản ứng quyết liệt như Trung Quốc."

Các cuộc đàm phán thương mại Mỹ-Trung trước đây vào tháng 5 và 6 tập trung vào việc giảm thuế trả đũa từ mức ba chữ số, khôi phục dòng chảy đất hiếm bị Trung Quốc tạm dừng và nối lại chuỗi cung ứng của các mặt hàng công nghệ cao như chip AI H20 của Nvidia.

Về mặt chiến lược, Mỹ phàn nàn rằng mô hình xuất khẩu định hướng của Trung Quốc đang làm ngập thị trường với hàng hóa giá rẻ, trong khi Trung Quốc cho rằng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ là nhằm kìm hãm sự phát triển công nghệ của họ.

Cùng thời điểm, Bộ trưởng Công nghiệp Trung Quốc cũng đã gặp các doanh nghiệp Mỹ tại Bắc Kinh, bao gồm cả Apple, và cam kết sẽ duy trì cạnh tranh công bằng, mở cửa thị trường và hỗ trợ các doanh nghiệp nước ngoài.