Nhật Bản ở thế ngàn cân treo sợi tóc: Mở cửa thị trường dưới bóng đen thuế quan

Thị trường châu Á mở cửa với tâm trạng căng thẳng, khi Tokyo trở thành trung tâm trong một vở kịch không do mình đạo diễn. Hợp đồng tương lai Nikkei giảm 0,8% sau tuyên bố của Tổng thống Trump: sẽ không gia hạn lệnh tạm hoãn thuế quan sau ngày 9/7. Khoảng hoãn 90 ngày từng được coi là “thời gian để thở” – giờ đây là đồng hồ đếm ngược.

Từ chuyên cơ Air Force One, Trump không ngần ngại tăng nhiệt: cáo buộc Nhật từ chối nhập gạo Mỹ và duy trì thương mại ô tô thiếu công bằng. Thông điệp rõ ràng: nếu Tokyo không nhượng bộ, họ sẽ phải trả giá. Thuế suất 30%, 35%, hay “bất cứ mức nào chúng tôi chọn” đều đang được đặt lên bàn đàm phán – giờ đây như một nồi áp suất.

Chiến lược thương mại điềm đạm, phương pháp của Nhật có nguy cơ bị cuốn trôi bởi tốc độ và phô trương của Washington. Những chuyến đi dồn dập của Akazawa đến D.C., nhiều khi không có lịch họp chính thức, cho thấy một thủ đô đang lắng nghe có chọn lọc. Với cuộc bầu cử trong nước sắp tới, Nhật khó có thể nhượng bộ thị trường gạo. Nhưng nếu không có động thái về ô tô – huyết mạch của nền kinh tế – họ sẽ đối mặt với rủi ro lớn.

Đồng yên mạnh lên khi dòng vốn tìm nơi trú ẩn an toàn, nhưng cổ phiếu Tokyo – đặc biệt là nhóm xuất khẩu – không có nơi ẩn náu. Ngành ô tô, chiếm gần 10% GDP Nhật, đang nằm ngay trong tâm bão. Đây không chỉ là chuyện thuế – mà còn là câu chuyện về hình ảnh và uy tín. Nhật đang trở thành ví dụ minh họa – và thị trường đang theo dõi ai là người tiếp theo.

Rủi ro toàn cầu đang dịch chuyển. S&P 500 biến động nhẹ khi đóng cửa, nhóm công nghệ suy yếu, chỉ số VIX vượt ngưỡng 16,8. Chủ tịch Fed Powell tại Sintra ám chỉ khả năng nới lỏng chính sách bị chặn lại do lo ngại lạm phát liên quan thuế quan. Trong khi đó, chỉ số ISM cho thấy sản xuất tiếp tục giảm, còn số lượng việc làm mở ra tăng bất ngờ – phản ánh sự phân hóa giữa khu vực dịch vụ và sản xuất.

Tuy nhiên, mọi thứ mờ nhạt trước nguy cơ địa chính trị ngày càng lớn. Những gì khởi đầu là đàm phán thương mại giờ đây là bài kiểm tra về liên minh chiến lược – và với Nhật Bản, thời điểm tính sổ có thể đến ngay trong tuần tới.

Đây không phải bản sao năm 2018. Lần này mọi thứ được tính toán kỹ hơn, mục tiêu rõ hơn và định hướng chính trị mạnh mẽ hơn. Thuế quan không chỉ là công cụ chính sách – mà còn là sân khấu chính trị. Và Tokyo – ít nhất là lúc này – đang giữ vai chính.

Với nhà đầu tư, tín hiệu đã rõ: phòng ngừa rủi ro với Nhật Bản, theo dõi biến động trong ngành ô tô và thị trường ngoại hối, đồng thời giữ linh hoạt hai chiều cho đến mốc 9/7. Kịch bản vẫn đang được viết tiếp – nhưng vai diễn của Tokyo giờ không còn là nhân vật phụ.