Nvidia và AMD sẽ trả 15% doanh thu bán chip tại Trung Quốc cho chính phủ Mỹ

Hai nhà sản xuất chip đã chấp nhận thỏa thuận tài chính này như điều kiện để có được giấy phép xuất khẩu cho thị trường Trung Quốc, được cấp vào tuần trước, theo những người am hiểu tình hình, bao gồm cả một quan chức Mỹ.

Quan chức Mỹ này cho biết Nvidia đã đồng ý chia 15% doanh thu từ việc bán chip H20 tại Trung Quốc, còn AMD cũng sẽ cung cấp cùng tỷ lệ từ doanh thu chip MI308. Hai nguồn tin cho biết chính quyền Trump vẫn chưa quyết định sẽ sử dụng số tiền này như thế nào.

Theo Financial Times, Bộ Thương mại Mỹ đã bắt đầu cấp giấy phép xuất khẩu H20 vào thứ Sáu vừa qua, chỉ hai ngày sau khi CEO Nvidia Jensen Huang gặp Tổng thống Donald Trump. Quan chức Mỹ nói thêm rằng chính quyền cũng đã bắt đầu cấp giấy phép cho chip của AMD tại thị trường Trung Quốc.

Thỏa thuận “có đi có lại” này là chưa từng có tiền lệ. Theo các chuyên gia kiểm soát xuất khẩu, chưa có công ty Mỹ nào từng đồng ý chia một phần doanh thu để đổi lấy giấy phép xuất khẩu. Tuy nhiên, thỏa thuận này phù hợp với mô hình của chính quyền Trump, khi tổng thống thường thúc giục các công ty thực hiện những hành động như đầu tư trong nước để tránh bị áp thuế, nhằm mang lại việc làm và doanh thu cho Mỹ.

AMD từ chối trả lời yêu cầu bình luận. Nvidia không phủ nhận việc đã đồng ý với thỏa thuận này và cho biết: “Chúng tôi tuân thủ các quy định mà chính phủ Mỹ đặt ra cho sự tham gia của chúng tôi trên các thị trường toàn cầu”.

Các nhà phân tích của Bernstein ước tính rằng, dựa trên dự báo của Nvidia trước khi các biện pháp kiểm soát được áp dụng đầu năm nay, công ty sẽ bán khoảng 1.5 triệu chip H20 cho Trung Quốc trong năm 2025, tạo ra khoảng 23 tỷ USD doanh thu.

Động thái này diễn ra sau những tranh cãi về chip H20. Nvidia đã điều chỉnh H20 cho thị trường Trung Quốc sau khi Tổng thống Joe Biden áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt đối với các loại chip tiên tiến hơn, vốn được sử dụng cho trí tuệ nhân tạo.

Vào tháng 4, chính quyền Trump tuyên bố sẽ cấm xuất khẩu H20 sang Trung Quốc. Tuy nhiên, Trump đã đảo ngược quyết định vào tháng 6 sau khi gặp Huang tại Nhà Trắng. Trong những tuần tiếp theo, Nvidia lo ngại vì Cục Công nghiệp và An ninh (BIS) — cơ quan thuộc Bộ Thương mại Mỹ phụ trách kiểm soát xuất khẩu — vẫn chưa cấp giấy phép.

Huang đã nêu vấn đề này với Trump vào hôm thứ Tư, theo những người quen thuộc với sự việc, và BIS bắt đầu cấp phép vào thứ Sáu.

Thỏa thuận chia sẻ doanh thu H20 được đưa ra trong bối cảnh Nvidia và chính quyền Trump đối mặt với những chỉ trích về quyết định bán chip này cho Trung Quốc. Các chuyên gia an ninh Mỹ cho rằng H20 sẽ hỗ trợ quân đội Trung Quốc và làm suy yếu sức mạnh của Mỹ trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.

“Bắc Kinh chắc hẳn đang hả hê khi thấy Washington biến giấy phép xuất khẩu thành dòng tiền”, Liza Tobin — chuyên gia về Trung Quốc từng làm việc tại Hội đồng An ninh Quốc gia trong nhiệm kỳ Trump đầu tiên, hiện thuộc Quỹ Jamestown — nhận xét.
“Tiếp theo là gì — cho phép Lockheed Martin bán tiêm kích F-35 cho Trung Quốc lấy 15% hoa hồng?”

Một số quan chức BIS cũng bày tỏ lo ngại về sự đảo ngược quyết định này, theo các nguồn tin.

Trong một bức thư gửi Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick gần đây, Matt Pottinger — chuyên gia về Trung Quốc, từng là Phó Cố vấn An ninh Quốc gia trong nhiệm kỳ đầu của Trump — cùng 19 chuyên gia an ninh khác đã kêu gọi Mỹ không cấp giấy phép H20.

Họ cho rằng H20 là “chất xúc tác mạnh mẽ cho khả năng AI tiên tiến của Trung Quốc” và cuối cùng sẽ được quân đội Trung Quốc sử dụng. Nvidia cho rằng nhận định này là “sai lầm” và bác bỏ khả năng Trung Quốc dùng H20 cho mục đích quân sự.

Hôm thứ Bảy, Nvidia tuyên bố: “Dù chúng tôi đã không xuất H20 sang Trung Quốc trong nhiều tháng qua, chúng tôi hy vọng các quy định kiểm soát xuất khẩu sẽ cho phép Mỹ cạnh tranh tại Trung Quốc và toàn cầu. Mỹ không thể lặp lại sai lầm với 5G và đánh mất vị thế lãnh đạo trong viễn thông. Nền tảng công nghệ AI của Mỹ có thể trở thành tiêu chuẩn toàn cầu nếu chúng ta tăng tốc”.

Cuộc tranh luận tại Washington về chính sách kiểm soát xuất khẩu chip diễn ra khi Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành các cuộc đàm phán thương mại, mà Trump kỳ vọng sẽ mở đường cho một hội nghị thượng đỉnh với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Financial Times trước đó đưa tin rằng Bộ Thương mại đã được chỉ đạo tạm dừng áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới đối với Trung Quốc để tránh gây căng thẳng với Bắc Kinh.

Những lo ngại rằng Trump có thể nới lỏng kiểm soát để làm hài lòng Trung Quốc xuất hiện khi Bắc Kinh thúc đẩy yêu cầu giảm bớt hạn chế đối với chip bộ nhớ băng thông cao (HBM) — một thành phần quan trọng trong sản xuất chip AI tiên tiến.