Ông Trump 'lạm quyền' sa thải hai ủy viên FTC, nguy cơ mở ra 'kẽ hở chính trị' trong các cơ quan giám sát độc lập
Mai Khánh Linh
Junior Editor
Hai ủy viên của Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC) đang kiện chính quyền Tổng thống Donald Trump sau khi bị bất ngờ sa thải dù nhiệm kỳ chưa kết thúc. Nhưng đây không chỉ là câu chuyện cá nhân – theo họ, đây là dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng cho tương lai của nền kinh tế Mỹ, nếu các cơ quan giám sát độc lập bị biến thành công cụ chính trị.
Cả hai từng được Thượng viện phê chuẩn – một người thậm chí do chính ông Trump đề cử và được phê chuẩn tuyệt đối hai lần. Họ là những người đã mạnh tay xử lý hành vi độc quyền, chống lại các tập đoàn lớn lạm dụng thị trường, bảo vệ người tiêu dùng, người lao động và doanh nghiệp nhỏ.
Theo họ, vụ kiện không mang màu sắc chính trị – không phải chuyện bảo thủ hay cấp tiến, cũng không phải tranh cãi về tự do kinh doanh hay siết chặt quản lý. Vấn đề cốt lõi là: nước Mỹ sẽ tiếp tục được vận hành bằng luật pháp, hay bị chi phối bởi ý muốn nhất thời của chính trị gia?
Từ năm 1935, án lệ Humphrey’s Executor v. United States đã quy định rõ: Tổng thống không được sa thải ủy viên FTC nếu không có lý do chính đáng. Phán quyết này giúp đảm bảo tính độc lập của các cơ quan như Fed, SEC, FDIC – điều tối quan trọng để tránh biến họ thành công cụ chính trị.
Hiện tại, FTC đang kiện Amazon, Meta và giám sát một thỏa thuận pháp lý với X (Twitter cũ) – đều là các tập đoàn có liên hệ tài chính hoặc chính trị với ông Trump. Nếu Tổng thống có thể thay ủy viên FTC theo ý mình, không gì ngăn được việc “thay người để dừng kiện”.
Nguy hiểm hơn, nếu tiền lệ này mở ra, mọi Tổng thống sau này – dù thuộc đảng nào – đều có thể can thiệp sâu vào các cơ quan từng độc lập, từ FTC đến Fed. Hậu quả là gì? Mất niềm tin thị trường, đầu tư sụt giảm, trái phiếu chính phủ bị nhà đầu tư mất lòng tin, và dòng chảy dữ liệu quốc tế – vốn là trụ cột của thương mại kỹ thuật số – có thể bị đe dọa.
Một nhóm các chuyên gia tài chính, ngân hàng trung ương đã lên tiếng, kêu gọi Tòa án Tối cao Mỹ giữ nguyên tính độc lập của Fed và các cơ quan tương tự. Họ cảnh báo rằng: nếu nguyên tắc pháp lý từ năm 1935 bị đảo ngược, hậu quả sẽ vượt xa một vụ sa thải – đó là mối đe dọa với toàn bộ hệ thống kinh tế Mỹ.
Thị trường cần sự ổn định. Doanh nghiệp cần luật lệ rõ ràng. Nhà đầu tư cần một hệ thống công bằng, không bị chi phối bởi chính trị. Và người dân cần biết rằng các cơ quan giám sát đang hoạt động vì lợi ích chung, không phải theo mệnh lệnh của Tổng thống nào đó.
“Bảo vệ sự độc lập của cơ quan quản lý là nguyên tắc tối thiểu để bảo vệ toàn bộ nền kinh tế” – các ủy viên FTC khẳng định. Và đó là nguyên tắc mà nước Mỹ không thể đánh mất.
Financial Times
