Suy thoái "Made in USA": Đường đến vực thẳm được vẽ như thế nào?

Những dấu hiệu cảnh báo đang hiện hữu rõ ràng: kích thích kinh tế quá mức thông qua bơm mạnh chi tiêu công, làm sai lệch số liệu việc làm bằng cách tạo việc làm trong khu vực nhà nước, và nợ liên bang leo thang chóng mặt. Học thuyết kinh tế Tân Keynes vẫn luôn xây dựng trên tiền đề ưu tiên chi tiêu chính phủ - con đường dẫn tới một nền kinh tế xã hội chủ nghĩa toàn diện. Trong giai đoạn tăng trưởng, chi tiêu chính phủ được đẩy mạnh với lý do "thời điểm thuận lợi để vay mượn và mở rộng". Khi nền kinh tế quá nóng và bước vào chu kỳ suy thoái tất yếu, chi tiêu công lại càng được tăng cường với danh nghĩa "kích thích tăng trưởng". Hệ quả là mức độ can thiệp của chính phủ vào nền kinh tế không ngừng gia tăng, cả trong và sau giai đoạn suy thoái. Mặc dù thuế liên tục tăng, nợ công vẫn tăng với tốc độ cao hơn - một mô hình kinh tế hoàn toàn đi ngược lại các nguyên lý cơ bản.

Chính quyền Biden - Harris đang đi theo đúng lộ trình chính sách mà các chính phủ xã hội chủ nghĩa tại Hy Lạp, Tây Ban Nha và Pháp đã áp dụng trước thềm khủng hoảng kinh tế tại các quốc gia này. Chiến lược này bao gồm ba trụ cột chính: thổi phồng GDP thông qua chi tiêu công quá mức, tạo thâm hụt ngân sách không kiểm soát trong giai đoạn phục hồi kinh tế, và che đậy tỷ lệ thất nghiệp thực bằng việc tạo việc làm công được tài trợ từ nợ vay ngày càng tăng. Hậu quả tất yếu là tình trạng lạm phát cao nhất trong nhiều thập kỷ do chính sách phát hành tiền thiếu thận trọng.

Đâu là động cơ đằng sau những chính sách này?

Thứ nhất, tạo ra bức tranh GDP và việc làm được "tô vẽ" đẹp đẽ hơn thực tế.

Thứ hai, chuyển hướng trách nhiệm lạm phát từ chính phủ - chủ thể phát hành tiền tệ vô độ - sang các siêu thị, tập đoàn và các tác nhân kinh tế khác.

Thứ ba, đổ lỗi việc vỡ bong bóng nợ công cho những nỗ lực thắt chặt chi tiêu và kiểm soát nợ của chính quyền kế nhiệm.

Thứ tư, nếu thắng cử và suy thoái xảy ra, họ sẽ viện cớ "tình huống đặc biệt" để biện minh cho việc tiếp tục tăng chi tiêu, thuế và nợ công.

Trong bối cảnh liên danh Harris - Waltz thất bại trong cuộc bầu cử, Đảng Dân chủ giờ đây có thể quy kết trách nhiệm cho Trump và Vance về cuộc suy thoái mà chính họ đã tạo ra. Trump đang đối mặt với một tình thế khó xử: nếu duy trì mức chi tiêu và thuế cao, ông sẽ phải chịu trách nhiệm về gánh nặng nợ mới và thâm hụt ngân sách; ngược lại, nếu thực hiện cắt giảm, ông sẽ bị chỉ trích về việc làm suy yếu khu vực công và kìm hãm tăng trưởng kinh tế.

Bất cập lớn nhất của các chính quyền theo khuynh hướng trung hữu tại các nền kinh tế phát triển chính là sự thiếu quyết đoán trong việc thực thi cải cách triệt để: cắt giảm chi tiêu công, điều chỉnh giảm thuế, và tái thiết lập các nguyên tắc kinh tế căn bản với trọng tâm là thúc đẩy khu vực tư nhân và đầu tư sản xuất. Thay vào đó, họ thường chọn giải pháp dễ dàng hơn: tiếp tục gia tăng chi tiêu nhà nước, duy trì mức thuế cao và đẩy gánh nặng tài khóa cho các thế hệ tương lai. Chính sách này đã và đang dẫn đến thất bại của các đảng trung hữu, ngay cả khi họ nắm quyền điều hành. Điển hình là trường hợp của Vương quốc Anh, khi Đảng Bảo thủ lựa chọn áp dụng các chính sách mang tính dân chủ xã hội.

Để thúc đẩy tăng trưởng bền vững, Hoa Kỳ cần tập trung vào hai mục tiêu chiến lược: bảo vệ giá trị đồng USD và tạo động lực phát triển cho khu vực tư nhân. Sau ba thập kỷ theo đuổi các chính sách kích cầu chỉ để lại gánh nặng nợ nần, đã đến lúc chuyển hướng sang các giải pháp tập trung vào phía cung và thúc đẩy tăng trưởng thực chất.

Việc gia tăng chi tiêu công dẫn đến hai hệ quả trực tiếp: phát hành thêm tiền và tăng tốc độ luân chuyển tiền tệ một cách không bền vững. Các nhà kinh tế theo trường phái can thiệp Keynes đề xuất tăng thuế như một giải pháp kiểm soát cung tiền dư thừa. Hệ quả là quy mô can thiệp của chính phủ trong nền kinh tế không ngừng mở rộng, cả trong giai đoạn tăng trưởng lẫn suy thoái, làm suy yếu nghiêm trọng tiềm năng đầu tư và tích lũy của nền kinh tế. Đây chính là con đường dẫn tới tình trạng trì trệ kinh tế, với các biểu hiện như lạm phát kéo dài, thu nhập thực tế suy giảm và tăng trưởng đình trệ.

Trong bối cảnh này, một cuộc suy thoái bắt nguồn từ nỗ lực kiểm soát chi tiêu và nợ công không nhất thiết là tiêu cực. Đây đơn thuần là quá trình điều chỉnh cần thiết sau giai đoạn thả lỏng quá mức. Việc triển khai đồng bộ các giải pháp giảm thuế và tối ưu hóa chi tiêu công, đặc biệt trong lĩnh vực việc làm khu vực nhà nước, sẽ góp phần lành mạnh hóa cấu trúc GDP.

Đáng chú ý là trong 4 năm qua, tốc độ tăng nợ liên bang đã vượt xa tăng trưởng GDP danh nghĩa với khoảng cách đáng báo động. Việc kiểm soát xu hướng này là ưu tiên chính sách cấp thiết.

Do đó, một giai đoạn suy thoái ngắn hạn có kiểm soát, xuất phát từ việc thắt chặt chi tiêu công và tối ưu hóa chính sách thuế, vẫn tốt hơn việc duy trì tăng trưởng GDP bằng nợ vay và chi tiêu kém hiệu quả.

Giai đoạn suy thoái ngắn hạn có thể mang lại những tác động tích cực, tương tự như quá trình điều chỉnh cơ thể thông qua chế độ ăn kiêng và luyện tập sau thời kỳ tiêu thụ đường và rượu quá độ. Chiến lược củng cố khu vực tư nhân sẽ tạo nền tảng vững chắc cho nền kinh tế, dẫn đến chu kỳ tăng trưởng mới hiệu quả và bền vững hơn.

Tân Bộ trưởng Tài chính cần thẳng thắn đối diện với hai thách thức lớn: những cải cách cấp thiết mà nền kinh tế đang cần và "quả bom nợ" kế thừa từ chính quyền Biden. Chính sách kinh tế Bidenomics với logic vận hành đảo ngược đã bộc lộ nhiều bất cập. Hoa Kỳ cần chuyển hướng sang các chiến lược tập trung vào phía cung để phục hồi năng suất và tạo dựng thịnh vượng thực chất.

Giải pháp tăng thuế để giảm thâm hụt và nợ công là một hướng đi sai lầm. Không có bất kỳ biện pháp thu ngân sách nào đủ sức xử lý mức thâm hụt khổng lồ 2 nghìn tỷ USD hiện nay. Hơn nữa, trong khi nguồn thu ngân sách phụ thuộc vào chu kỳ kinh tế, chi tiêu công lại là một quá trình thường niên và có xu hướng tự củng cố. Chính vì vậy, nỗ lực sử dụng công cụ thuế để kiểm soát nợ công luôn kết thúc trong thất bại.

Chiến lược duy nhất để củng cố nền kinh tế Hoa Kỳ cần dựa trên hai trụ cột: chính sách tiền tệ thận trọng và kỷ luật ngân sách nghiêm ngặt, được hỗ trợ bởi các giải pháp giảm thuế và tối ưu hóa chi tiêu hành chính. Chủ nghĩa xã hội sẽ là thảm họa, trong khi chính sách Keynes phiên bản bảo thủ cũng không mang lại hiệu quả. Từ bài học của Vương quốc Anh và các nước EU, Hoa Kỳ cần tránh xa cái bẫy nguy hiểm của mô hình xã hội chủ nghĩa cánh hữu.

Để thoát khỏi cuộc khủng hoảng nợ và tiền tệ đang đe dọa, Hoa Kỳ cần triển khai đồng bộ các giải pháp: kiểm soát chi tiêu, điều chỉnh giảm thuế, thúc đẩy tăng trưởng thông qua đầu tư tư nhân và cải thiện thu nhập thực tế. Song song với đó là việc tăng cường sức mạnh đồng USD thông qua kiểm soát nợ và thực thi chính sách tiền tệ thận trọng.