Tháng 9 tốt nhất trong 15 năm — nhưng thị trường ẩn chứa nhiều rủi ro

Tổng quan thị trường

Quý 3 kết thúc không có biến động tái cân bằng lớn như dự báo. Thay vào đó, thị trường tăng nhẹ và ổn định. S&P 500 kết thúc tháng 9 với mức tăng mạnh nhất trong 15 năm, khác hẳn với xu hướng thường thấy của tháng 9 vốn bất lợi cho chứng khoán. Lần này, nhà đầu tư được hưởng lợi từ việc Fed bắt đầu chu kỳ cắt giảm lãi suất mà không phải đối mặt với suy thoái rõ rệt.

Tuy nhiên, mức tăng không đồng đều. Nasdaq tiếp tục được dẫn dắt bởi nhóm “Magnificent 7”, trong khi phần lớn các cổ phiếu khác tăng yếu hơn. S&P 493 chỉ vừa đuổi kịp, ngành vận tải giảm, và ngành vật liệu đi xuống. Dòng tiền vẫn tập trung vào một số cổ phiếu lớn thay vì phân bổ rộng rãi.

Trái phiếu chính phủ tăng quý thứ ba liên tiếp, với lợi suất dài hạn dẫn dắt khi thị trường tin rằng Fed sẽ duy trì chu kỳ nới lỏng. Đường cong lợi suất phẳng hơn, cho thấy chính sách Fed vẫn là yếu tố chi phối. Đồng USD kết thúc tháng hầu như không đổi. Giá dầu giảm khi OPEC+ phát tín hiệu tăng sản lượng, khiến nguồn cung trở thành yếu tố quyết định.

Rủi ro từ chính phủ Mỹ đóng cửa có thể làm chậm lại báo cáo việc làm phi nông nghiệp, một dữ liệu rất quan trọng cho Fed. Nếu báo cáo này bị hoãn, Fed sẽ thiếu thông tin đáng tin cậy để ra quyết định tháng 10 và phải dựa vào dữ liệu nhỏ hơn. Việc cắt giảm lãi suất 25 bps trong tháng 10 gần như chắc chắn, nhưng triển vọng sau đó khó đoán. Thiếu dữ liệu sẽ làm biến động tăng mạnh khi thị trường phản ứng quá mức với tín hiệu phụ.

Thị trường lao động đang yếu dần, nhưng chưa rơi vào suy thoái. Tuyển dụng giảm, vị trí việc làm không tăng, và tiền lương cũng đi xuống. Lạm phát giảm nhưng chưa về mục tiêu. Định giá cổ phiếu trở nên nhạy cảm, đặc biệt nếu chính phủ đóng cửa kéo dài làm giảm niềm tin.

Tăng trưởng kinh tế trong thời gian tới phụ thuộc nhiều vào chính sách. Nếu thuế quan, siết nhập cư và thị trường nhà ở yếu làm giảm động lực tăng trưởng, thị trường có thể phải định giá các đợt cắt giảm theo kịch bản suy thoái. Khi đó, chứng khoán giảm, biến động tăng, trái phiếu được ưa chuộng. Ngược lại, nếu tăng trưởng duy trì, kỳ vọng cắt giảm sẽ biến mất, lợi suất dài hạn tăng và gây áp lực cho cổ phiếu. Thị trường hiện phản ứng không phải với dữ liệu, mà với cách Fed phản ứng với dữ liệu đó.

Vàng là tài sản phản ánh rõ nhất tâm lý thận trọng. Giá vàng tăng lên mức cao nhất kể từ 2011, cho thấy nhu cầu phòng thủ. Bitcoin cũng tăng cuối tháng, nhưng vàng mới là chỉ báo quan trọng hơn.

Các quan chức Fed đưa ra nhiều quan điểm khác nhau: người thì lo ngại thuế quan ảnh hưởng đầu tư, người nhấn mạnh thị trường lao động yếu, người khác cảnh báo lạm phát. Sự thiếu đồng thuận này khiến nhà đầu tư khó định hướng, nhưng hiện tại thị trường vẫn nghiêng về kịch bản thận trọng.

Nhìn chung, tháng 9 kết thúc với sự cân bằng mong manh: thị trường vẫn tăng nhưng dễ bị tác động mạnh nếu xuất hiện biến động bất ngờ.

Thị trường lao động yếu đi, tiêu dùng giảm tốc: Fed có lý do để cắt giảm tiếp

Thị trường việc làm Mỹ đang yếu dần, kéo theo đà tăng trưởng kinh tế chậm lại. Dữ liệu mới nhất cho thấy niềm tin tiêu dùng giảm mạnh hơn dự báo, giá nhà giảm tháng thứ 5 liên tiếp, trong khi tỷ lệ nghỉ việc giảm xuống 1.9%.

Tỷ lệ nghỉ việc rất quan trọng vì phản ánh niềm tin của người lao động. Khi tỷ lệ cao, người lao động dễ dàng rời việc để tìm công việc tốt hơn, tạo áp lực tăng lương. Khi tỷ lệ giảm, áp lực lương biến mất. Ở mức hiện tại, lương có khả năng tăng dưới 3%, đủ để giảm áp lực lạm phát. Cùng với giá thuê nhà và giá năng lượng giảm, rủi ro lạm phát do thuế quan có thể được bù đắp.

Thị trường tiêu dùng, chiếm 70% GDP Mỹ, cũng đang thận trọng hơn. Conference Board cho thấy chi tiêu thực tế chỉ khoảng 1.5%, thấp hơn nhiều so với mức 3–4% trong các giai đoạn tăng trưởng trước. Giá cả cao, thu nhập kém ổn định và giá nhà sụt giảm làm niềm tin suy yếu, bất chấp chứng khoán lập đỉnh.

Khảo sát cho thấy khoảng cách giữa những người cho rằng việc làm dồi dào và những người thấy khó tìm việc đang thu hẹp nhanh. Đây thường là chỉ báo sớm cho tỷ lệ thất nghiệp. Nếu báo cáo việc làm bị hoãn do chính phủ đóng cửa, thị trường sẽ thiếu dữ liệu quan trọng, nhưng các khảo sát hộ gia đình đã phản ánh sự suy yếu.

Tóm lại, kinh tế Mỹ vẫn duy trì tăng trưởng nhưng yếu tố tâm lý và niềm tin đang giảm sút. Thị trường lao động hạ nhiệt, người tiêu dùng chi tiêu thận trọng hơn, và nhà ở suy yếu. Trong khi đó, lạm phát chưa tăng trở lại và các yếu tố giảm phát (giá thuê, năng lượng, lương) đang hỗ trợ Fed. Điều này cho phép Fed cắt giảm lãi suất thêm 25 bps trong tháng 10 và có thể tiếp tục vào tháng 12.

Phản ứng thị trường là rõ ràng: chứng khoán hưởng lợi nhờ thanh khoản, trái phiếu được hỗ trợ bởi kỳ vọng nới lỏng, còn USD biến động giữa yếu tố tăng trưởng chậm và chính sách lãi suất thấp. Tuy nhiên, câu chuyện cốt lõi vẫn là sự suy giảm niềm tin trong nền kinh tế. Đây không phải là sự sụp đổ, mà là quá trình giảm dần. Chính điều này cho Fed lý do để tiếp tục hành động.