Hai thước đo chính về tâm lý người tiêu dùng trong tháng Hai, được công bố trong những ngày gần đây, cung cấp góc nhìn đáng chú ý. Chỉ số Tâm lý Người tiêu dùng của Đại học Michigan đã sụt giảm đáng kể trong tháng này, với nguyên nhân chính được Joanne Hsu - Giám đốc Khảo sát Người tiêu dùng xác định vào hôm thứ Sáu: "phần lớn xuất phát từ nỗi lo về đợt tăng giá sắp tới do chính sách thuế quan gây ra."

Báo cáo Chỉ số Niềm tin Người tiêu dùng tháng Hai của Conference Board được công bố hôm qua cũng phản ánh xu hướng tương tự.

"Trong tháng Hai, niềm tin người tiêu dùng ghi nhận mức sụt giảm hàng tháng lớn nhất kể từ tháng 8/2021," theo phân tích của Stephanie Guichard, Chuyên gia Kinh tế cấp cao tại đơn vị tư vấn. "Đây là tháng giảm thứ ba liên tiếp, đưa Chỉ số xuống ngưỡng đáy trong biên độ dao động đã được thiết lập từ năm 2022."

Các dấu hiệu về sự suy yếu tâm lý dường như đang lan rộng sang cả khu vực doanh nghiệp nhỏ. Chỉ số khảo sát của NFIB đối với các chủ doanh nghiệp nhỏ đã giảm trong tháng Một, mặc dù vẫn duy trì ở mức cao hậu cuộc bầu cử Tổng thống Trump vào tháng 11. Đáng chú ý, Chỉ số Bất định trong khảo sát đã tăng vọt trong tháng trước, đạt mức cao thứ ba trong lịch sử sau hai tháng sụt giảm liên tiếp.

Các số liệu tâm lý cần được phân tích với sự thận trọng, tuy nhiên những cập nhật gần đây có thể phản ánh mức độ lo ngại gia tăng trong tháng này. Một nhân tố có tác động tiềm tàng là loạt thay đổi chính sách mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực được Nhà Trắng công bố trong vài tuần qua, trong đó nổi bật là kế hoạch tăng thuế quan đột biến, dự kiến sẽ gây áp lực lên giá cả và thúc đẩy lạm phát, dù chỉ là tạm thời. Bất kể quan điểm cá nhân về chương trình nghị sự của Tổng thống, việc chuyển đổi nhanh chóng các chuẩn mực chính sách vốn đã tồn tại lâu dài đang tạo ra tác động bất lợi đến niềm tin thị trường và lĩnh vực tiêu dùng.

Cần ghi nhận rằng vẫn tồn tại sự phân hóa đáng kể trong dữ liệu tâm lý người tiêu dùng khi phân tích theo phân khúc đảng phái chính trị. Như dự đoán, tâm lý lạc quan từ cử tri Dân chủ trước cuộc bầu cử đã giảm mạnh, trong khi các chỉ số đo lường người tiêu dùng thuộc Đảng Cộng hòa đã ghi nhận sự phục hồi. Tóm lại, yếu tố chính trị tiếp tục làm phức tạp hóa việc xây dựng một bức tranh toàn diện về triển vọng kinh tế quốc gia.

Ngược lại, thị trường tài chính với bản chất phi chính trị đang thể hiện những chuyển biến xu hướng trong cổ phiếu và trái phiếu ngày càng khó có thể bỏ qua. Chỉ số S&P 500 đã trải qua phiên giảm điểm thứ tư liên tiếp vào ngày thứ Ba. Cần lưu ý rằng S&P vẫn duy trì vị thế gần với đỉnh lịch sử, do đó việc đánh giá quá chi tiết dựa trên một vài phiên điều chỉnh "thông thường" vẫn là điều chưa phù hợp.

Đồng thời, xu hướng giảm mạnh của lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ, trên nguyên lý cơ bản, có thể được xem là một diễn biến tích cực. Tuy nhiên, đánh giá toàn diện phụ thuộc vào tính bền vững của xu hướng này và các yếu tố nền tảng. Trong bối cảnh hiện tại, sự sụt giảm đồng thời của cả lợi suất trái phiếu và thị giá cổ phiếu có thể báo hiệu một kịch bản "risk-off" (né tránh rủi ro) đang hình thành.

Một số chuyên gia phân tích thị trường bắt đầu bày tỏ mối quan ngại rằng chiến lược áp thuế quan quyết liệt của Tổng thống đang dần ảnh hưởng đến kỳ vọng của người tiêu dùng, từ đó tác động tiêu cực đến triển vọng kinh tế tổng thể.

"Nền kinh tế đang đối mặt với nguy cơ sụp đổ nền tảng khi các chính sách từ Washington đang gây ra làn sóng mất niềm tin nhanh chóng từ phía người tiêu dùng," Chris Rupkey, Kinh tế trưởng tại FWDBonds dự báo. "Nền kinh tế đang trên đà tiến tới một cuộc hạ cánh cứng trong năm nay. Hãy tin vào điều đó. Thị trường trái phiếu đã phản ánh xu hướng này."

Nhận định trên có thể mang tính bi quan thái quá, ít nhất là tại thời điểm hiện tại, nhưng đó cũng là lời cảnh báo quan trọng rằng Nhà Trắng cần gia tăng độ nhạy cảm đối với cách thức mà chiến lược cải cách quyết liệt của họ đang được công chúng tiếp nhận. Như Greg Ip từ The Wall Street Journal nhận định hôm nay: Sự suy giảm tâm lý người tiêu dùng gần đây "có thể đang lan rộng sang cả đánh giá về Tổng thống Trump. Theo kết quả từ các cuộc thăm dò dư luận gần đây của cả Gallup và Đại học Quinnipiac, tỷ lệ người không hài lòng với cách thức ông điều hành nền kinh tế đã vượt qua tỷ lệ người ủng hộ."

Một yếu tố làm phức tạp thêm tình hình là việc Hạ viện thông qua đề xuất ngân sách hôm qua, mở đường cho việc triển khai chương trình lập pháp của Tổng thống Trump. Theo nhiều đánh giá chuyên môn, kế hoạch này dường như sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng thâm hụt ngân sách vốn đã ở mức cao của chính phủ liên bang. Mục tiêu cân bằng ngân sách mà Tổng thống Trump gần đây đã ủng hộ dường như càng khó đạt được hơn, dựa trên kế hoạch do Hạ viện đề xuất.

Đại biểu Thomas Massie, đảng viên Cộng hòa từ Kentucky, đã đưa ra cảnh báo: "Nếu dự thảo ngân sách của Đảng Cộng hòa được thông qua, thâm hụt sẽ gia tăng thay vì được cải thiện."

Ủy ban Ngân sách Liên bang Có trách nhiệm đã đưa ra phân tích rằng nếu dự thảo ngân sách được thông qua, nó sẽ làm tăng thêm 3.4 nghìn tỷ USD vào khối nợ vốn đã ở mức cao trong 10 năm tới, đồng thời đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng các khoản nợ của chính phủ liên bang.

Đây là dấu hiệu đáng quan ngại trong bối cảnh gia tăng lo lắng về mức nợ ngày càng sâu của chính phủ liên bang, cả về giá trị tương đối lẫn tuyệt đối. Như tôi đã phân tích trong báo cáo gần đây cho TMC Research, đà tăng của giá vàng thời gian qua có thể được xem như một chỉ báo cảnh báo sớm cho triển vọng rủi ro tài khóa của Hoa Kỳ.

Federal Debt" src="/uploads/2025/02/27/image-98b2371ac3106b82b37b61bcac976ca5.png" />

Yếu tố tích cực là chính quyền Trump vẫn còn dư địa thời gian để khôi phục niềm tin từ công chúng và các thị trường tài chính. Phương pháp tiếp cận "bull-in-a-china shop" đã tỏ ra không hiệu quả, do đó một chiến lược tinh tế và thận trọng hơn là điều cần thiết. Nền kinh tế về cơ bản vẫn duy trì nền tảng vững chắc, và vì vậy Tổng thống Trump vẫn nắm trong tay cơ hội để điều chỉnh tình hình. Tuy nhiên, thời gian không đứng yên và các quyết sách cần được triển khai một cách kịp thời.