Ấn Độ chật vật giữa sức ép thuế quan Mỹ và phụ thuộc thương mại Trung Quốc
Huyền Trần
Junior Analyst
Ấn Độ đang chịu sức ép kép: thuế nhập khẩu 50% của Mỹ đe dọa các ngành xuất khẩu chủ lực và việc làm, trong khi quan hệ thương mại với Trung Quốc mất cân bằng nhưng lại khó thay thế. New Delhi tìm cách vừa cải thiện chuỗi cung ứng nội địa, vừa cân bằng quan hệ với cả Washington và Bắc Kinh để bảo vệ tăng trưởng kinh tế.
Ấn Độ đang mắc kẹt giữa hai siêu cường toàn cầu
Ấn Độ – gã khổng lồ kinh tế châu Á – hiện đứng trước một bài toán khó: Vừa phải đối mặt với mức thuế 50% từ Hoa Kỳ đối với phần lớn hàng xuất khẩu, vừa phải xử lý mối quan hệ thương mại mất cân bằng nghiêm trọng với Trung Quốc.
Việc điều hướng giữa hai siêu cường này sẽ rất phức tạp, nhưng nếu thành công, kết quả có thể giúp nền công nghiệp Ấn Độ trở nên mạnh mẽ hơn.
Các mức thuế do chính quyền Tổng thống Mỹ áp đặt đã gây sốc cho Ấn Độ, không chỉ vì quá cao, mà còn vì hầu hết các đối tác thương mại khác chỉ chịu mức thuế nhẹ hơn nhiều, khoảng 15%–20%. Những nước này vốn là đối thủ trực tiếp của Ấn Độ tại thị trường Mỹ, giờ đây lại có lợi thế cạnh tranh lớn.
Nỗi lo về việc làm
Mặc dù kim ngạch xuất khẩu từ các ngành bị đánh thuế cao hiện chỉ chiếm khoảng 1.4% GDP, nhưng chúng lại đóng vai trò quan trọng bất thường đối với thị trường lao động của Ấn Độ.
Ước tính, các lĩnh vực này đang sử dụng khoảng 55 triệu lao động, tương đương gần 1/5 lực lượng lao động đô thị, theo dữ liệu chính phủ và các nguồn khác.
Dù mới ở giai đoạn đầu của “cơn bão thuế quan”, một số nhà tuyển dụng lớn tại Ấn Độ đã báo cáo tình trạng đơn hàng từ Mỹ bị hủy, kéo theo nguy cơ cắt giảm nhân sự.
Điều đó đồng nghĩa các mức thuế này có thể giáng một đòn mạnh vào nền kinh tế, nhất là khi nhu cầu trong nước vốn đã yếu.
Hướng về Trung Quốc
Khi căng thẳng với Mỹ leo thang, Ấn Độ tìm cách cải thiện quan hệ với Trung Quốc. Nhìn qua thì việc chuyển hướng từ người tiêu dùng lớn nhất thế giới sang nhà sản xuất lớn nhất thế giới có vẻ trái ngược, nhưng lại hợp lý nếu xét đến tham vọng công nghiệp của New Delhi.
Quan hệ giữa hai nước đã xấu đi trong những năm gần đây, đặc biệt sau cuộc đụng độ biên giới tháng 6/2020. Các chuyến bay và trao đổi song phương gần như ngưng trệ, trong khi Ấn Độ cấm nhiều ứng dụng của Trung Quốc và siết chặt kiểm tra đầu tư trực tiếp từ Bắc Kinh.
Tuy nhiên, những hạn chế này đang dần được gỡ bỏ. Lượng cấp thị thực tăng, và New Delhi còn cân nhắc cho phép doanh nghiệp Trung Quốc nắm 20%–25% cổ phần trong các công ty sản xuất, năng lượng tái tạo và linh kiện ô tô. Với việc Ấn Độ công khai xích lại gần Bắc Kinh hơn, tiến trình “tan băng” có thể diễn ra nhanh hơn.
Dù vậy, New Delhi cần bước đi thận trọng. Thách thức lớn nhất là cân bằng giữa lo ngại an ninh quốc gia và nhu cầu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Thêm vào đó, cán cân thương mại vẫn lệch mạnh về phía Trung Quốc, khi thặng dư của Bắc Kinh liên tục tăng trong giai đoạn quan hệ lạnh nhạt.
Ấn Độ cũng có rất ít dư địa để xoay xở, bởi Trung Quốc giữ vai trò then chốt trong nhiều chuỗi cung ứng quan trọng.
Ví dụ, Ấn Độ phụ thuộc Trung Quốc về máy móc công nghiệp, linh kiện điện tử để sản xuất điện thoại thông minh, cũng như nguyên liệu dược phẩm thiết yếu để bào chế thuốc generic.
Nếu nguồn cung này bị gián đoạn, xuất khẩu điện thoại thông minh và thuốc generic miễn thuế sang Mỹ của Ấn Độ có thể sụt giảm nhanh chóng.
Để giảm nhập khẩu từ Trung Quốc, Ấn Độ sẽ phải nội địa hóa nhiều khâu trong chuỗi cung ứng, từ đó nâng cao giá trị hàng xuất khẩu.
Quá trình này đang diễn ra nhưng còn chậm. Một báo cáo cho thấy giá trị gia tăng nội địa trong sản xuất điện thoại thông minh của Ấn Độ mới đạt 23% trong năm tài khóa 2022–23. Chính phủ đặt mục tiêu nâng con số này lên 40% vào năm 2030.
Nhưng để đạt được, Ấn Độ cần nguồn vốn FDI lớn, và những nhà đầu tư phù hợp nhất lại chính là các tập đoàn Trung Quốc nhờ lợi thế về năng lực sản xuất và quy mô.
Điều đó đồng nghĩa việc chuyển hướng sang Trung Quốc có thể là cơ hội, nhưng để tận dụng, Ấn Độ phải theo đuổi chiến lược khuyến khích FDI từ Bắc Kinh, nhập khẩu kỹ năng sản xuất, và thúc đẩy chuyển giao công nghệ.
Nỗ lực hàn gắn với Mỹ
Tuy vậy, nếu muốn mở rộng thị trường xuất khẩu, New Delhi vẫn cần giải quyết bất đồng với đối tác thương mại lớn nhất là Mỹ.
Chính sách năng lượng có thể là điểm khởi đầu. Một nửa số thuế mà Mỹ áp lên Ấn Độ là do nước này mua dầu từ Nga. Nhưng lý do kinh tế cho việc này ngày càng yếu đi, khi giá dầu Nga dần tiệm cận với giá dầu từ Trung Đông.
Reuters
