Nhật Bản cảnh báo công dân tại Trung Quốc giữa căng thẳng về Đài Loan

Nhật Bản đã cảnh báo công dân của mình tại Trung Quốc tăng cường các biện pháp an toàn và tránh những nơi đông người trong bối cảnh tranh chấp giữa Bắc Kinh và Tokyo về vấn đề Đài Loan ngày càng sâu sắc.

Chánh Văn phòng Nội các Minoru Kihara cho biết thông báo mới nhất là lời kêu gọi nâng cao các biện pháp an toàn, khi tâm lý đối với Nhật Bản trên truyền thông Trung Quốc đã xấu đi sau các sự kiện ngoại giao gần đây, ảnh hưởng tới quan hệ giữa hai nước láng giềng.

Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi đã gây ra cuộc xung đột ngoại giao nghiêm trọng nhất giữa hai cường quốc Đông Á trong nhiều năm khi bà tuyên bố trong tháng này rằng một cuộc tấn công của Trung Quốc vào Đài Loan có thể đe dọa sự sống còn của Nhật Bản, từ đó kích hoạt một phản ứng quân sự.

“Chúng tôi đã đưa ra đánh giá dựa trên việc xem xét toàn diện tình hình an ninh tại quốc gia hoặc khu vực, cũng như các điều kiện chính trị và xã hội của nơi đó,” ông Kihara nói vào thứ Ba về thông báo an toàn.

Đại sứ quán Nhật Bản tại Trung Quốc vào thứ Hai nhắc nhở công dân tôn trọng phong tục địa phương và cẩn trọng trong giao tiếp với người dân Trung Quốc. Đại sứ quán cũng yêu cầu công dân chú ý môi trường xung quanh khi ra ngoài, không đi một mình và đặc biệt cẩn thận khi đi cùng trẻ em.

“Nếu bạn thấy một người hoặc một nhóm người trông có vẻ hơi đáng ngờ, đừng tiếp cận họ và rời khỏi khu vực ngay lập tức,” thông báo của đại sứ quán nêu rõ.

Các nhà phân phối phim cũng đã tạm dừng chiếu ít nhất hai bộ phim Nhật Bản tại Trung Quốc trong bối cảnh tranh chấp giữa Tokyo và Bắc Kinh ngày càng sâu sắc. Đài truyền hình nhà nước Trung Quốc CCTV cho biết đây là “quyết định thận trọng” khi xem xét tâm lý khán giả trong nước đang xấu đi.

Một số bộ phim Nhật Bản bao gồm phim hoạt hình Crayon Shin-chan the Movie: Super Hot! Scorching Kasukabe Dancers và phim chuyển thể từ manga Cells at Work!, dự kiến phát hành trong vài tuần tới, sẽ không được chiếu tại đại lục Trung Quốc theo lịch trình, CCTV cho biết, dẫn nguồn từ các nhà nhập khẩu và phân phối phim.

Nỗ lực giải tỏa căng thẳng

Bắc Kinh tuyên bố Đài Loan, nơi được quản lý theo thể chế dân chủ, là lãnh thổ của mình và không loại trừ việc sử dụng vũ lực để kiểm soát hòn đảo. Chính phủ Đài Loan bác bỏ tuyên bố của Bắc Kinh và khẳng định chỉ có người dân Đài Loan mới có quyền quyết định tương lai của hòn đảo.

Đài Loan nằm cách Nhật Bản chỉ hơn 110 km (68 dặm), và vùng biển xung quanh hòn đảo là tuyến đường biển quan trọng mà Tokyo phụ thuộc. Nhật Bản cũng là nơi đóng quân của lực lượng quân sự Mỹ lớn nhất ở nước ngoài.

Nhật Bản đã tìm cách giảm thiểu tranh chấp leo thang với Trung Quốc khi Bắc Kinh đáp trả bằng nhiều biện pháp, kêu gọi công dân ngừng đến Nhật Bản, đồng thời thông báo thủ tướng Trung Quốc không có kế hoạch gặp bà Takaichi bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 tại Nam Phi trong tuần này.

Ông Kihara cho biết chưa có quyết định nào về các cuộc gặp song phương trong khuôn khổ G20, nhưng Nhật Bản vẫn sẵn sàng tiến hành “các cuộc đối thoại đa dạng” với Trung Quốc.

Vào Chủ Nhật, các tàu tuần duyên Trung Quốc đã đi qua vùng biển xung quanh một nhóm đảo ở Biển Hoa Đông do Nhật Bản kiểm soát, nhưng Trung Quốc tuyên bố chủ quyền. Tuần duyên Nhật Bản cho biết họ đã đuổi các tàu Trung Quốc đi.

Mỹ không chính thức công nhận các đảo này, được gọi là Senkaku tại Tokyo và Điếu Ngư tại Bắc Kinh, là lãnh thổ có chủ quyền của Nhật Bản, nhưng kể từ năm 2014, Mỹ tuyên bố sẽ có nghĩa vụ bảo vệ các đảo nếu bị tấn công theo hiệp ước an ninh Nhật-Mỹ.

“Trong trường hợp ai đó còn nghi ngờ, Hoa Kỳ hoàn toàn cam kết bảo vệ Nhật Bản, bao gồm cả quần đảo Senkaku. Việc các tàu tuần duyên Trung Quốc xuất hiện sẽ không thay đổi điều đó,” Đại sứ Mỹ tại Nhật Bản George Glass nói trên X.

Bất chấp các biện pháp của Trung Quốc, chưa có thay đổi đáng kể nào trong các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm và các vật liệu khác, Bộ trưởng Thương mại Nhật Bản Ryosei Akazawa cho biết. Nhật Bản phụ thuộc lớn vào các khoáng sản này cho mọi thứ, từ điện tử đến ô tô.

Các lãnh đạo của ba liên đoàn kinh doanh Nhật Bản đã gặp bà Takaichi vào tối thứ Hai, kêu gọi đối thoại để giải quyết căng thẳng ngoại giao.

“Ổn định chính trị là điều kiện tiên quyết cho trao đổi kinh tế,” ông Yoshinobu Tsutsui, chủ tịch nhóm vận động kinh doanh lớn nhất Nhật Bản Keidanren, nói với các phóng viên sau cuộc họp.

Mặc dù Nhật Bản đã nỗ lực giảm leo thang, việc từ chối rút lại các tuyên bố của bà Takaichi đã không làm dịu Bắc Kinh. Chuyên gia về chính sách đối ngoại Trung Quốc tại Đại học Cornell, Allen Carlson, nhận định: “Kết quả là, hai quốc gia hiện đang đứng trên lưỡi dao.”