Thuế quan của Trump khiến doanh nghiệp Mỹ ngừng tuyển dụng

Các lĩnh vực như sản xuất, bán buôn bán lẻ và năng lượng đã chứng kiến làn sóng mất việc trong những tháng gần đây, mà các lãnh đạo doanh nghiệp phần lớn đổ lỗi cho các mức thuế rộng khắp của Tổng thống Donald Trump. Những thuế quan này đã làm tăng chi phí và khiến họ khó đưa ra các kế hoạch mở rộng.

“Những thuế quan này chỉ là gánh nặng đối với các nhà sản xuất Mỹ như công ty của tôi. Không có lợi ích gì cả. Đó là một khoản thuế đột ngột đang cản trở khả năng tuyển dụng và phát triển của chúng tôi,” Julie Robbins, giám đốc điều hành của EarthQuaker Devices – nhà sản xuất bàn đạp guitar tại Akron, bang Ohio – cho biết.

Robbins nói rằng, để đáp ứng nhu cầu, lý tưởng nhất bà sẽ bổ sung thêm 3 hoặc 4 nhân viên vào lực lượng lao động 35 người của EarthQuaker. Thay vào đó, công ty đã phải bước vào tình trạng đóng băng tuyển dụng.

“Chúng tôi không thể tuyển thêm hoặc mở rộng nếu không có sự ổn định trong chính sách và tính dự đoán được về chi phí. Giờ đây, chúng tôi buộc phải tồn tại trong một môi trường bất định. Thật sự rất khó khăn.”

Thị trường việc làm xấu đi đã khiến các nhà kinh tế dự đoán Fed sẽ cắt giảm lãi suất lần đầu tiên trong năm vào tuần tới. Chủ tịch Fed Jay Powell tháng trước cho biết tăng trưởng việc làm chậm lại có thể bù đắp tác động lạm phát từ các mức thuế rộng khắp của Trump.

Các ngành sản xuất hàng hóa chịu tác động từ thuế quan của Trump dẫn đầu mức giảm trong báo cáo việc làm tháng 8 ảm đạm tuần trước, cho thấy nền kinh tế Mỹ chỉ tạo thêm 22,000 việc làm khi tuyển dụng hầu như đình trệ.

Ngành sản xuất đã mất 12,000 việc, nâng tổng số việc làm bị mất trong năm nay lên 78,000. Ngành khai khoáng, bao gồm dầu khí, mất 6,000 việc trong tháng 8, trong khi việc làm trong ngành bán buôn đã giảm 32,000 việc trong năm nay.

Tháng trước, tập đoàn công nghiệp John Deere cho biết thuế quan đã khiến họ thiệt hại 300 triệu USD trong năm 2025, và con số này có thể tăng gấp đôi vào cuối năm.

Công ty đã sa thải 238 công nhân tại các nhà máy ở Illinois và Iowa, đồng thời báo cáo lợi nhuận ròng quý III giảm 26% so với cùng kỳ năm ngoái.

Dữ liệu công bố tuần này của Cục Thống kê Lao động (BLS) cho thấy thị trường lao động có lẽ đã bắt đầu chậm lại rõ rệt trước khi Trump tái đắc cử, với gần 1 triệu việc làm ít hơn so với ước tính trước đó trong giai đoạn tính đến tháng 3.

Chính quyền Trump lập luận rằng thuế quan đang thúc đẩy các kế hoạch đầu tư vốn của doanh nghiệp tại Mỹ khi họ tìm cách đưa sản xuất về nước và rằng một làn sóng tuyển dụng sẽ theo sau.

Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent nói: “Với mỗi John Deere, chúng tôi có những công ty nói với chúng tôi: ‘Thuế quan đã giúp ích cho hoạt động kinh doanh của chúng tôi, chúng tôi đang tăng đầu tư vốn và sẽ tăng tuyển dụng’.”

Tuy nhiên, một số lãnh đạo doanh nghiệp nói với Financial Times rằng họ đang áp dụng chiến lược “chờ xem” trong tuyển dụng do bất ổn kinh tế.

“Tốc độ thay đổi của thuế quan, sự qua lại và bất định này đang khiến việc kinh doanh trở nên rất khó khăn,” Traci Tapani, giám đốc điều hành của Wyoming Machine – một công ty gia công kim loại – cho biết. “Một chiến lược chúng tôi đang áp dụng là khi ai đó rời công ty, chúng tôi sẽ không tuyển người thay thế.”

Nhiều ngành bị cuốn vào hỗn loạn thương mại lại chính là những ngành mà tổng thống từng hứa sẽ hồi sinh trong chiến dịch tranh cử.

“Vấn đề của ngành sản xuất không phải là thiếu lao động, mà là nhu cầu chậm lại và trở thành nạn nhân của một sự thay đổi chính sách đột ngột vẫn chưa được giải quyết,” Michael Madowitz, nhà kinh tế trưởng tại Viện Roosevelt, nhận định.

Ngành dầu mỏ Mỹ, một nhà tài trợ lớn cho Trump, cũng chịu thiệt hại nặng từ thuế quan — vốn đã làm giảm doanh thu và tăng chi phí thép cũng như thiết bị — cộng thêm áp lực từ giá dầu thô giảm.

Ít nhất 4,000 người đã rời ngành từ tháng 1, theo BLS, tốc độ mất việc nhanh nhất kể từ đại dịch Covid-19 hồi tháng 1/2021. Hàng nghìn vụ sa thải nữa được dự kiến sau khi Chevron và ConocoPhillips thông báo kế hoạch cắt giảm lần lượt tới 8,000 và 3,250 việc làm.

“Hiện giờ tình hình thực sự đáng sợ và triển vọng năm tới, theo các ngân hàng, sẽ còn tệ hơn,” Elliott Doyle, một doanh nhân dầu khí Texas sở hữu lợi ích tại các mỏ và giếng không vận hành ở Permian – mỏ dầu lớn nhất Mỹ – cũng như một số khu vực khác, chia sẻ.

“Các công ty đang thực sự chuẩn bị cho suy thoái. Đó là lý do chúng ta đang chứng kiến làn sóng sa thải.”

Hàng chục nhà sản xuất dầu đá phiến và công ty dịch vụ dầu mỏ nhỏ hơn cũng đang cắt giảm nhân sự, giáng một đòn vào ngành công nghiệp từng được kỳ vọng sẽ phát triển mạnh dưới thời Trump.

“Thuế quan chỉ đang tạo ra sự bất định. Giờ đây các CEO dầu khí khó đưa ra quyết định về chi tiêu vốn hơn,” Bryan Sheffield, một doanh nhân dầu khí Texas và là đối tác quản lý của Formentera – một quỹ đầu tư tư nhân sở hữu tài sản dầu đá phiến Mỹ – nói.

Tuy nhiên, một số lãnh đạo doanh nghiệp vẫn lạc quan, cho rằng thuế quan cuối cùng sẽ giúp khôi phục ngành công nghiệp trong nước.

Michelle Feinberg, nhà sáng lập xưởng sản xuất thời trang New York Embroidery Studio, cho biết bà dự định sẽ cắt giảm lực lượng lao động khoảng 300 người trong tương lai gần và tự động hóa quy trình “để duy trì khả năng cạnh tranh”.

Tuy nhiên, bà vẫn nhìn chung ủng hộ thuế quan và các chính sách khác mà bà cho rằng đã được ban hành để hỗ trợ các nhà sản xuất trong nước.

“Chúng ta đã quyết định từ quá lâu rằng đất nước này không muốn tự sản xuất nữa và giờ chúng ta đang phải trả giá cho điều đó.”