Trung Quốc – EU tìm kiếm hòa giải thương mại giữa căng thẳng toàn cầu

Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường và Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen đã nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác trong cuộc gặp tại New York, khi hai nền kinh tế lớn thứ hai và thứ ba thế giới tìm cách xoa dịu căng thẳng thương mại trong bối cảnh bị siết chặt bởi chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Trong một tuyên bố đăng trên tài khoản X sau cuộc gặp vào thứ Tư, bà von der Leyen cho biết đã thảo luận các vấn đề thương mại với nhà lãnh đạo số hai của Trung Quốc bên lề Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, đồng thời đánh giá cao “sự sẵn sàng hợp tác của Trung Quốc trong tinh thần hiểu biết lẫn nhau”.

Bà nhấn mạnh: “Những lo ngại của Châu Âu về kiểm soát xuất khẩu, tiếp cận thị trường và tình trạng dư thừa công suất là rất rõ ràng.”

Trong hai năm qua, Trung Quốc và EU liên tục đứng bên bờ một cuộc chiến thương mại, bắt nguồn từ cuộc điều tra chống trợ cấp do Ủy ban Châu Âu khởi xướng năm 2023 đối với xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc. Cuộc điều tra này đã kéo theo các biện pháp tương tự nhắm vào rượu brandy, sữa, thịt lợn và nhiều mặt hàng khác từ EU.

Tuy nhiên, khi chính sách thương mại của Mỹ đang đồng thời gây sức ép lên cả Trung Quốc lẫn Châu Âu, Bắc Kinh và Brussels ngày càng có lý do để tìm kiếm sự hòa giải.

Theo tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm thứ Năm, ông Lý Cường bày tỏ hy vọng Trung Quốc và EU có thể “giữ vững khát vọng ban đầu khi thiết lập quan hệ ngoại giao”, đồng thời kêu gọi EU “thực hiện cam kết duy trì một thị trường thương mại và đầu tư mở”.

Ông cũng nhấn mạnh: “Là hai cực quan trọng trên thế giới, Trung Quốc và EU cần thể hiện trách nhiệm và duy trì tính độc lập chiến lược.”

Trong khi đó, các quan chức thương mại Trung Quốc vẫn gặp nhiều khó khăn khi phải đàm phán đồng thời với Washington và Brussels, trong bối cảnh các hiệp hội ngành nghề nước ngoài liên tục phàn nàn và các quan chức hai bên phải xử lý hàng loạt vấn đề gai góc như cấp phép xuất khẩu đất hiếm.

Về phía EU, Ủy ban Châu Âu – cơ quan hoạch định chính sách thương mại cho khối 27 quốc gia – cũng chật vật tìm kiếm sự đồng thuận. Vào tháng 10 năm ngoái, khi bỏ phiếu về việc áp thuế với xe điện Trung Quốc, có 10 quốc gia ủng hộ, 12 quốc gia bỏ phiếu trắng và 5 quốc gia phản đối, trong đó có Đức – nền kinh tế lớn nhất khối.

Ngoài thương mại, Trung Quốc còn ngày càng trở thành yếu tố then chốt trong tính toán chiến lược của Châu Âu liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine. Theo các nhà ngoại giao, nhiều nước EU coi sức ảnh hưởng của Chủ tịch Tập Cận Bình đối với Tổng thống Nga Vladimir Putin, cũng như vai trò của Bắc Kinh với Moskva, là một con đường khả thi hơn để tiến tới hòa bình – nhất là khi so với chính sách đối ngoại khó đoán định của ông Trump.

Bà von der Leyen cho biết bà đã đề nghị Trung Quốc “sử dụng tầm ảnh hưởng của mình để chấm dứt chiến sự và khuyến khích Nga quay lại bàn đàm phán”.
Tuy nhiên, tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc không hề nhắc tới cuộc xung đột ngay sát biên giới Châu Âu.

“Thời điểm cho ngoại giao là ngay lúc này. Đó sẽ là một tín hiệu mạnh mẽ gửi đến toàn thế giới,” bà von der Leyen kết luận.