Trung Quốc và Ấn Độ lặng lẽ hâm nóng quan hệ: Từ đàm phán biên giới đến khôi phục đường bay

Từ các cuộc đàm phán nối lại đường bay trực tiếp cho đến những chuyến thăm song phương cấp cao, Trung Quốc và Ấn Độ — hai đối thủ lâu năm — đang âm thầm nhưng thận trọng thúc đẩy quan hệ trong bối cảnh chính sách khó đoán của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với cả hai quốc gia.

Theo hai nguồn tin am hiểu, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị dự kiến sẽ đến New Delhi vào tuần tới để hội đàm với Cố vấn An ninh Quốc gia Ấn Độ Ajit Doval về vấn đề biên giới Himalaya đang tranh chấp. Đây sẽ là cuộc gặp đầu tiên giữa hai bên kể từ vụ đụng độ chết người năm 2020 giữa quân đội Ấn Độ và Trung Quốc.

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cũng được kỳ vọng sẽ hội kiến Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) khi ông tới Trung Quốc — chuyến thăm đầu tiên của ông Modi sau bảy năm.

Những động thái này diễn ra sau khi quan hệ song phương bắt đầu “tan băng” nhờ thỏa thuận đạt được vào tháng 10 năm ngoái liên quan đến biên giới Himalaya. Thỏa thuận này đã giúp giảm căng thẳng vốn kéo dài 5 năm, đồng thời tháo gỡ một phần các nút thắt trong thương mại, đầu tư và hàng không giữa hai nước.

Quan hệ Trung - Ấn còn nhận thêm động lực trong bối cảnh quan hệ Ấn - Mỹ xuất hiện rạn nứt mới. Sau hàng thập kỷ phát triển, quan hệ hai nước bị thử thách khi ông Trump áp mức thuế 50% đối với hàng xuất khẩu của Ấn Độ sang Mỹ — một trong những mức cao nhất đối với các đối tác chiến lược của Washington.

Trong khi đó, Mỹ và Trung Quốc vừa gia hạn thỏa thuận “đình chiến” thuế quan thêm 90 ngày, tránh được việc áp mức thuế ba chữ số lên hàng hóa của nhau.

Về kinh tế song phương, Trung Quốc và Ấn Độ đã đồng ý khôi phục các chuyến bay trực tiếp bị đình chỉ từ năm 2020, đồng thời bàn thảo việc gỡ bỏ một số rào cản thương mại, trong đó có việc mở lại ba cửa khẩu thương mại biên giới tại Himalaya.

Dù thương mại biên giới chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng kim ngạch thương mại song phương trị giá 127.7 tỷ USD của năm tài chính trước, việc khôi phục hoạt động này vẫn được xem là một bước đi mang tính biểu tượng, hướng tới bình thường hóa quan hệ kinh tế.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ấn Độ Randhir Jaiswal cho biết tại họp báo thường kỳ hôm thứ Năm: “Chúng tôi duy trì liên lạc với phía Trung Quốc để tạo điều kiện nối lại thương mại biên giới qua tất cả các điểm thương mại được chỉ định.”

Bắc Kinh cũng xác nhận với Reuters rằng họ sẵn sàng khôi phục thương mại biên giới, vốn “từ lâu đã đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện đời sống người dân dọc biên giới và thúc đẩy giao lưu giữa hai dân tộc.”

Một người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói thêm, Bắc Kinh đang phối hợp chặt chẽ với New Delhi để “đẩy nhanh việc nối lại các chuyến bay trực tiếp.” Phía Ấn Độ hiện chưa đưa ra bình luận về thời điểm cụ thể.

Song song đó, một viện nghiên cứu thuộc chính phủ Ấn Độ đã đề xuất các quy định mới yêu cầu kiểm tra bổ sung đối với doanh nghiệp Trung Quốc — tín hiệu cho thấy khả năng hợp tác kinh tế giữa hai nước có thể đang bước vào giai đoạn điều chỉnh.