Xuất khẩu Trung Quốc tháng 8 chững lại dưới sức ép thuế quan Mỹ

Tăng trưởng xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng 8 nhiều khả năng sẽ chậm lại, chủ yếu do nhu cầu từ Mỹ suy yếu, trong bối cảnh hiệu ứng tích cực tạm thời từ thỏa thuận “đình chiến” thuế quan giữa Bắc Kinh và Washington đang dần phai nhạt. Ngoài ra, nguy cơ Mỹ áp thêm thuế cao hơn với hàng hóa Trung Quốc, cùng với mức nền so sánh cao từ tháng 8 năm ngoái, cũng được dự báo sẽ khiến tăng trưởng xuất khẩu tháng này kém tích cực hơn so với tháng trước.

Theo khảo sát của Reuters với 23 nhà kinh tế, giá trị xuất khẩu Trung Quốc trong tháng 8 được dự báo tăng 5.0% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn mức tăng vượt kỳ vọng 7.2% của tháng 7. Ở chiều ngược lại, nhập khẩu dự kiến chỉ tăng 3.0%, giảm so với mức 4.1% của tháng trước, do bất động sản tiếp tục suy yếu, tình trạng việc làm bấp bênh gia tăng, và hiệu ứng từ các gói kích thích tiêu dùng giảm dần, khiến nhu cầu nội địa trở nên trầm lắng. Số liệu chính thức sẽ được công bố vào thứ Hai tới.

Chính sách thương mại khó lường của Tổng thống Mỹ Donald Trump, với nhiều vòng áp thuế đối ứng cùng các biện pháp hạn chế thương mại khác, đã gây sức ép lớn lên nền kinh tế định hướng xuất khẩu của Trung Quốc, đặt ra thách thức nghiêm trọng cho mô hình tăng trưởng dài hạn. Ngày 11/8 vừa qua, Mỹ và Trung Quốc đã đồng ý gia hạn thêm 90 ngày thỏa thuận đình chiến thuế quan, giữ nguyên mức thuế 30% của Mỹ với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và mức thuế 10% mà Bắc Kinh áp lên hàng hóa Mỹ. Tuy nhiên, hai bên dường như chưa tìm được hướng đi mới để vượt qua thế bế tắc hiện tại. Các chuyên gia cảnh báo, nếu mức thuế của Mỹ vượt ngưỡng 35%, đó sẽ là gánh nặng quá lớn cho các doanh nghiệp xuất khẩu Trung Quốc. Chuyến thăm Mỹ của nhà đàm phán thương mại cấp cao Trung Quốc, Lý Thành Cương, hồi cuối tháng trước cũng không mang lại kết quả đáng kể.

Thực tế, lượng tàu container từ Trung Quốc đi Mỹ tiếp tục sụt giảm mạnh. Trong 15 ngày tính đến 3/9, số chuyến giảm 24.9% so với cùng kỳ năm ngoái, sau khi đã giảm 12.4% một tuần trước đó, theo dữ liệu từ Citi. Để bù đắp, các doanh nghiệp Trung Quốc đang tìm cách mở rộng xuất khẩu sang châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh. Tuy nhiên, không thị trường nào có khả năng tiêu thụ tương đương Mỹ, nơi từng nhập khẩu hơn 400 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc mỗi năm. Thêm vào đó, việc ông Trump đe dọa áp thuế 40% lên hàng hóa được cho là “chuyển tải” sang Mỹ để né thuế, khiến nhiều nhà sản xuất Trung Quốc gần như không còn đường vòng để tìm đầu ra. Một số doanh nghiệp thậm chí cho biết cuộc đua giành đơn hàng tại các thị trường thay thế đã rơi vào “ngõ cụt”.

Thặng dư thương mại của Trung Quốc trong tháng 8 được dự báo đạt 99.20 tỷ USD, nhích nhẹ so với mức 98.24 tỷ USD của tháng 7, nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với 114.7 tỷ USD trong tháng 6. Các nhà phân tích cho rằng chính phủ Trung Quốc có thể sẽ tung thêm gói hỗ trợ tài chính trong quý IV nhằm kích thích nhu cầu nội địa và bù đắp cho xuất khẩu suy yếu. Tuy nhiên, hiện tại các nhà hoạch định chính sách dường như thắt chặt hơn việc triển khai chương trình “đổi xe cũ lấy tiền” và chưa vội bổ sung thêm nguồn vốn, sau khi một số chính quyền địa phương gần đây đã cạn quỹ dành cho chương trình này.

Theo các chuyên gia, tăng trưởng xuất khẩu vượt kỳ vọng trong tháng 7 phần lớn là nhờ hiệu ứng so sánh với mức nền thấp của năm trước. Nhưng lợi thế này sẽ không còn trong số liệu công bố tuần tới, bởi tháng 8 năm ngoái, xuất khẩu của Trung Quốc đã tăng với tốc độ nhanh nhất trong gần 1 năm rưỡi.