Báo cáo thị trường năng lượng: Chờ mãi chẳng thấy dư cung?

Mặc dù vậy, EIA vẫn duy trì dự báo nhu cầu dầu của Hoa Kỳ ổn định 20.5 triệu thùng/ngày cho giai đoạn 2025 - 2026, với dự kiến sản lượng nội địa tăng nhẹ lên 13.55 triệu thùng/ngày, cao hơn dự báo trước đó là 13.52 triệu thùng/ngày. Đáng chú ý, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) đã phải điều chỉnh tăng dự báo tăng trưởng nhu cầu thêm 100,000 thùng/ngày, nâng tổng lượng dầu lên 940,000 thùng/ngày.

Yếu tố then chốt đẩy giá dầu lên mức cao nhất kể từ tháng 8 chính là tình trạng thị trường thắt chặt, và xu hướng này có thể trầm trọng hơn do tác động của thời tiết Bắc cực. Song song với đó, áp lực địa chính trị gia tăng khi chính quyền Biden áp dụng biện pháp trừng phạt mới nhắm vào hai công ty dầu khí Nga là Gazprom Neft và Surgutneftegas, cùng 183 tàu trong hạm đội của Nga. Đặc biệt, tàu Eagle S, được cho là thuộc hạm đội này, bị cáo buộc phá hoại cáp điện ngầm Baltic nối Phần Lan và Estonia.

Reuters đưa tin sáu quốc gia EU đã đề xuất Ủy ban Châu Âu hạ mức giá trần dầu Nga từ 60 USD/thùng do G7 áp đặt, nhằm cắt giảm nguồn thu của Moscow phục vụ chiến sự tại Ukraine mà không gây xáo trộn thị trường. Tuy nhiên, điều đáng ngạc nhiên là EU vẫn tin vào hiệu quả của cơ chế giá trần trong khi doanh thu xuất khẩu dầu của Nga đã tăng 0.41 tỷ USD lên 15.1 tỷ USD nhờ giá sản phẩm cải thiện. Ngày 10/1, Mỹ đã ban hành thêm lệnh trừng phạt mới nhằm siết chặt nguồn thu từ ngành dầu khí Nga.

Một điểm đáng chú ý trong thị trường dầu mỏ hiện nay là tuyên bố đầy lạc quan từ Bộ trưởng Năng lượng Saudi Arabia, ông Abdulaziz bin Salman Al Saud. Ông mạnh dạn khẳng định rằng thị trường dầu mỏ toàn cầu đã có khả năng chống chịu tốt hơn trước các cú sốc. Lập luận của ông dựa trên bốn yếu tố chính: một là hệ thống dự trữ chiến lược dồi dào, hai là cơ sở hạ tầng đã được phát triển mạnh mẽ, ba là chuỗi cung ứng đã trưởng thành và hoàn thiện, và bốn là năng lực sản xuất hiện đang dư thừa. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng đây có thể là một nhận định thiếu thận trọng, nhắc nhớ đến cụm từ nổi tiếng "lần này sẽ khác" - vốn được coi là câu nói nguy hiểm nhất trong giới kinh tế và tài chính, bởi câu nói ấy thường xuất hiện trước những biến động lớn của thị trường.

Nhìn vào diễn biến giá năng lượng gần đây, chúng ta thấy một xu hướng tăng giá lan rộng. Sau khi giá xăng tăng cao, tiếp đến là chi phí sạc xe điện leo thang, giờ đây đến lượt thị trường nhiên liệu khí tự nhiên nén (CNG) cũng đang có những biến động mạnh. Số liệu từ Hệ thống Thông tin Năng lượng Tiểu bang (SEDS) cho thấy một bức tranh rõ nét: Sau một thập kỷ duy trì ở mức ổn định từ 2011 đến 2021, giá CNG đã bắt đầu tăng theo áp lực lạm phát tại 37 tiểu bang trong hai năm 2021-2023. Dù vậy, điểm tích cực là mức giá hiện tại vẫn còn thấp hơn 25% so với đỉnh lịch sử được ghi nhận vào năm 2008.

Về diễn biến thị trường dầu mỏ, giá đang tiếp tục xu hướng tăng và đang củng cố vị thế tại vùng giá cao. Các nhà phân tích kỹ thuật đang đặt mục tiêu tiếp theo trên mức 80 USD/thùng, tuy nhiên nhà đầu tư cần lưu ý việc chuyển đổi sang hợp đồng giao dịch kỳ hạn tháng 3.

Đáng chú ý là hiện tượng chênh lệch giá đang diễn ra rõ rệt: trong khi chênh lệch giá dầu nhiệt đang tăng mạnh, thì chênh lệch giá xăng cũng đã đảo chiều đi lên sau thông tin về sự cố rò rỉ buộc Colonial Pipeline phải tạm dừng hoạt động một tuyến ống. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) đánh giá rằng giá dầu đang được hỗ trợ bởi nhiều yếu tố rủi ro về nguồn cung. Trong ngắn hạn, việc sản xuất bị đình trệ do thời tiết khắc nghiệt tại Bắc Mỹ có thể tạo ra tác động lớn, đặc biệt trong bối cảnh tồn kho tại kho chứa Cushing đang ở mức thấp nhất trong 10 năm qua. Để minh họa cho mức độ nghiêm trọng, trong mùa đông năm ngoái, đợt khí lạnh từ Bắc cực đã khiến sản lượng dầu của cả Mỹ và Canada giảm mạnh hơn 1.8 triệu thùng mỗi ngày trong giai đoạn từ tháng 12 đến tháng 1. Tuy nhiên, dự báo cho năm nay lạc quan hơn với mức sụt giảm dự kiến thấp hơn, nhờ vào việc vùng sản xuất dầu đá phiến Permian Basin chưa bị ảnh hưởng nặng nề bởi thời tiết.

IEA cũng cảnh báo về khả năng Mỹ siết chặt trừng phạt xuất khẩu dầu Iran, bổ sung cho các biện pháp hiện hành của Bộ Tài chính. Từ ngày 19/12, Mỹ đã mở rộng danh sách trừng phạt đối với đội tàu chở dầu Iran, bao gồm các tàu vận chuyển trung bình trên 500,000 thùng/ngày (chiếm 1/3 lượng xuất khẩu). Mặc dù còn sớm để đánh giá tác động toàn diện, một số đơn vị vận tải đã bắt đầu rút khỏi hoạt động vận chuyển dầu Iran và Nga.

Nhìn về triển vọng nguồn cung dầu mỏ trong năm 2025, các quốc gia sản xuất dầu không thuộc khối OPEC+ dự kiến sẽ đóng góp thêm 1.5 triệu thùng mỗi ngày vào thị trường toàn cầu, tương đương với mức tăng trưởng của năm 2024. Sự gia tăng này được dẫn dắt bởi năm quốc gia chính: Hoa Kỳ với ngành công nghiệp dầu đá phiến phát triển mạnh mẽ, Brazil với các mỏ dầu ngoài khơi sâu, Guyana - quốc gia mới nổi trong ngành dầu mỏ, cùng với Canada và Argentina. Song song với đó, các thành viên OPEC+ cũng đang thể hiện sự linh hoạt khi sẵn sàng điều chỉnh chính sách cắt giảm sản lượng tự nguyện và có thể tăng sản xuất khi cần thiết, nhằm đảm bảo cân bằng giữa nguồn cung và nhu cầu tăng trưởng của thị trường.

Chuyển sang thị trường khí tự nhiên, công ty phân tích EBW Analytics đưa ra những dự báo đáng chú ý về khả năng tăng giá trong thời gian tới. Nguyên nhân chính đến từ diễn biến thời tiết bất thường trong tháng 1, với dự báo đợt không khí lạnh từ Bắc cực sẽ còn khắc nghiệt hơn cả những cơn bão mang tính lịch sử như Uri, Elliott và Heather. Sự kết hợp giữa nhu cầu sưởi ấm tăng đột biến và hiện tượng đóng băng các cơ sở sản xuất có thể đẩy giá giao ngay tại điểm Henry Hub - trung tâm giao dịch khí đốt lớn nhất Hoa Kỳ - lên mức chưa từng có, vượt ngưỡng hai chữ số. Trước tình hình này, các nhà giao dịch đang gia tăng hoạt động phòng ngừa rủi ro ngắn hạn, góp phần tạo nên những biến động mạnh về giá.

Mặc dù kịch bản cơ sở vẫn cho thấy khả năng giá sẽ hạ nhiệt nhờ ba yếu tố thuận lợi - dự trữ dồi dào, thời tiết dần cải thiện và hoạt động sản xuất phục hồi - nhưng các điều kiện thời tiết cực đoan hiện tại có thể gây ra những gián đoạn kéo dài trong chuỗi cung ứng. Điều này khiến giới đầu tư phải duy trì thái độ thận trọng cho đến khi xuất hiện những dấu hiệu rõ ràng về sự ấm lên của thời tiết và sự ổn định trở lại của hoạt động sản xuất. Với nguy cơ tình trạng đóng băng có thể kéo dài đến hết tháng 1, các nhà đầu tư đang đặt nhiều kỳ vọng vào khả năng giá sẽ giảm ở các hợp đồng giao dịch tháng 3 hơn là tháng 2.